Max Rudolf Frisch, nado en Zürich o 15 de maio de 1911 e finado na mesma cidade o 4 de abril de 1991 foi un arquitecto e escritor suízo en lingua alemá dedicado especialmente ao teatro e á novela. Está considerado un dos máximos representantes da literatura en alemán posterior á segunda guerra mundial. Foi membro do Gruppe Olten.

Modelo:BiografíaMax Frisch

Editar o valor en Wikidata
Biografía
Nacemento(de-ch) Max Rudolf Frisch Editar o valor en Wikidata
15 de maio de 1911 Editar o valor en Wikidata
Zürich, Suíza Editar o valor en Wikidata
Morte4 de abril de 1991 Editar o valor en Wikidata (79 anos)
Zürich, Suíza Editar o valor en Wikidata
Causa da morteCancro colorrectal Editar o valor en Wikidata
ResidenciaValle Onsernone (en) Traducir (1964–1984)
Roma
Zürich Editar o valor en Wikidata
EducaciónETH Zürich
Universidade de Zürich Editar o valor en Wikidata
Actividade
Campo de traballoFiction (en) Traducir e literatura Editar o valor en Wikidata
Ocupaciónescritor, guionista, filósofo, xornalista, biógrafo, autor de diarios, dramaturgo, novelista, arquitecto, poeta Editar o valor en Wikidata
Membro de
Xénero artísticoObra de teatro e Prosa Editar o valor en Wikidata
Obra
Arquivos en
Familia
CónxuxeMarianne Frisch (1968–1979)
Gertrud Frisch-von Meyenburg (1942–1959) Editar o valor en Wikidata
ParellaIngeborg Bachmann (1958–1963)
Käte Schnyder-Rubensohn Editar o valor en Wikidata
FillosUrsula Priess
 () Gertrud Frisch-von Meyenburg Editar o valor en Wikidata
Premios

Descrito pola fonteGrande Enciclopedia Soviética 1969-1978, (sec:Фриш Макс) Editar o valor en Wikidata
IMDB: nm0295835 Allocine: 80128 Allmovie: p309622 IBDB: 7653
BNE: XX884052 Bitraga: 1609 iTunes: 147263000 Musicbrainz: f6f08315-0590-4588-acec-9c105a8eeb5a Discogs: 761050 WikiTree: Frisch-432 Find a Grave: 93347154 Editar o valor en Wikidata

A obra de Frisch presta especial atención aos asuntos relacionados con problemas humanos como a identidade, a individualidade, a responsabilidade e o compromiso político e moral.[1] Para tratar eses temas, Frisch empregaba acotío a ironía. Os seus diarios Tagebuch 1946- 1949 (1950) e Tagebuch 1969- 1972 (1972) son obras de gran valor literario, xa que neles se recollen vivencias do autor e as súas opinións sobre acontecementos históricos. A súa figura serve de influencia para xeracións de escritores máis novos.[2]

Traxectoria

editar

Fillo de Karolina Bettina Wildermuth e do arquitecto Bruno Frisch, tiña un irmán chamado Franz e unha media irmá chamada Emma Elisabeth, filla dun matrimonio anterior do seu pai. Os Frisch era unha familia modesta e a súa situación financeira empeorou cando o seu pai perdeu o traballo durante a primeira guerra mundial.

Durante a súa etapa no instituto entre 1924 e 1930, Frisch creou o seu primeiro texto literario, que destruíu tras finalizalo. No Gymnasium coñeceu o pintor suízo Werner Coninx, fillo do dono dunha editorial, co que mantivo unha grande amizade. Aos dezanove anos comezou a estudar Xermanística en Zürich e na universidade fíxose amigo de varios profesores, ademais de manter contactos con varios medios de comunicación suízos. Iso fixo que en 1931 comezase a traballar para o xornal Neue Zürcher Zeitung (NZZ), un dos máis importantes do país. O ano seguinte ten que abandonar os estudos debido ao pasamento do seu pai e aos problemas económicos da súa familia. Por este motivo centrouse totalmente no seu traballo de xornalista co fin de ter un emprego fixo que lle permita manter a súa familia. Entre 1933 e 1936 traballou de reporteiro para NZZ en Europa Oriental e Oriente Medio.

En 1935 viaxou por vez primeira a Alemaña, manifestando a súa oposición ao nacionalsocialismo e ao antisemitismo que imperaba no país. O ano anterior publicara a súa primeira obra, Jürg Reinhart. Eine sommerliche Schicksalsfahrt.

Ao comezo da segunda guerra mundial prestou servizo como artilleiro na armada suíza. Entre 1936 e 1940 estudou enxeñería e arquitectura na Technische Hochschule de Zürich e, tras gañar o primeiro premio no concurso de arquitectura da cidade para a construción do edificio que cobre as piscinas hoxe chamadas Max Frisch Bad en 1942, abriu o seu propio estudo de arquitectura. Ese mesmo ano contraeu matrimonio con Gertrud Constanze von Meyenburg, coa que tivo dúas fillas, Ursula (1943) e Charlotte (1949), e un fillo, Hans Peter (1944). En 1947 mantén os primeiros contactos con Bertolt Brecht e Friedrich Dürrenmatt.

En 1951 pasou un ano nos Estados Unidos de América grazas a unha bolsa da Fundación Rockefeller. Tres anos máis tarde separouse da súa familia, pechou o seu despacho de arquitecto e comezou a traballar como escritor, publicando a súa primeira novela, Stiller. Esta novela combina elementos da novela policíaca con outros autobiográficos e ideas filosóficas e fixo que Frisch adquirise un gran recoñecemento como escritor. En 1955 marcha a Nova York, onde comeza a escribir a que foi a súa segunda novela, Homo Faber, publicada en 1957. O ano seguinte recibe o Premio Georg Büchner, un dos galardóns máis importantes da literatura alemá, e sepárase da súa dona para comezar unha relación coa escritora Ingeborg Bachmann.

En 1960 fixou a súa residencia en Roma, onde viviu con Ingeborg ata 1965. Andorra, a súa sexta obra teatral, foi publicada en 1961. O tema principal deste drama é a presentación dunha sociedade pechada que pode chegar a transformar unha persoa, marxinándoa. É unha reflexión sobre o nacionalsocialismo. En 1962 comezou outra relación coa estudante de vinte e tres anos Marianne Oellers, coa que casou seis anos despois.

En 1972 instalouse novamente en Suíza e seguiu publicando novelas. En 1976 recibiu o Premio da Paz dos Libreiros Alemáns, concedido durante a Feira do libro de Frankfurt. En 1978 publicou o seu último drama, Triptychon. Drei szenische Bilder e o ano seguinte separouse de Oellers. A principios da década de 1980 recibiu un doutoramento honoris causa pola Universidade de Nova York. A última obra da súa produción foi Blaubart, novela publicada en 1984.

En marzo de 1989 diagnosticáronlle un cancro que acabou coa súa vida en 1991, aos 79 anos. O seu corpo foi incinerado e as súas cinzas foron esparexidas polos seus amigos durante unha festa na súa honra. Frisch deixou documentos e cartas nunha institución bancaria coa instrución de que non fosen abertas ata vinte anos despois da súa morte. A pesar de cumprirse, non se prevé a súa publicación.

Novelas

editar
  • Antwort aus der Stille (1937)
  • Stiller (1954)
  • Homo Faber (1957)
  • Mein Name sei Gantenbein (1964)
  • Dienstbüchlein (1974)
  • Montauk (1975)
  • Wilhelm Tell für die Schule (1978)
  • Der Mensch erscheint im Holozän (1979)
  • Blaubart (1982)

Diarios

editar
  • Blätter aus dem Brotsack (1939)
  • Tagebuch 1946-1949 (1950)
  • Tagebuch 1966-1971 (1972)

Teatro

editar
  • Nun singen sie wieder (1945)
  • Santa Cruz (1947)
  • Die Chinesische Mauer (1947)
  • Als der Krieg zu Ende war (1949)
  • Graf Öderland (1951)
  • Biedermann und die Brandstifter (1953)
  • Don Juan oder Die Liebe zur Geometrie (1953)
  • Die Grosse Wut des Philipp Hotz (1956)
  • Andorra (1961)
  • Biografie (1967)
  • Triptychon. Drei szenische Bilder (1978)
  • Jonas und sein Veteran (1989)
  1. Frisch, Max (1911-1991).(Narrative biography). (1998). En Encyclopedia of World Biography. Thomson Gale. 18 de abril de 2007
  2. Acosta, Luis (1997). La literatura alemana a través de sus textos. Cátedra. pp. 1176–1177. 

Véxase tamén

editar

Bibliografía

editar