José Santiago Temprano
José Santiago Temprano, coñecido como Moisés, Henares ou Hornaca, nado na Coruña en 1916 e finado na mesma cidade o 9 de decembro de 1948, foi un guerrilleiro antifranquista galego.
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | 1916  A Coruña, España |
| Morte | 9 de decembro de 1948 (31/32 anos) A Coruña, España |
| Datos persoais | |
| Outros nomes | Henares Hornaca |
| País de nacionalidade | España |
| Actividade | |
| Ocupación | político , membro da resistencia |
| Lingua | Lingua castelá |
Traxectoria editar
Carpinteiro e militante do Sindicato de Carpiteros da CNT. Logo do golpe de Estado do 18 de xullo de 1936 foi detido en 1937. Xulgado en consello de guerra do 17 ao 19 de maio con Luis Rufilanchas e 23 encartados máis,[1] foi condenado a cadea perpetua. Preso no Cárcere da Coruña, saíu en liberdade condicional en xullo de 1941.[2] Abríronlle expediente de responsabilidades políticas en outubro de 1941.[3]
Despois de dúas detencións incorporouse á guerrilla en xaneiro de 1946 con Emilio Golás Rodríguez, no Destacamento Eduardo Xaneiro da IV Agrupación do Exército Guerrilleiro. Foi ferido nun tiroteo coa Garda Civil en Cestaños (Parada, Ordes) cando ía con Pedro Rodríguez Gómez e Enrique Ferreirós Candamo, que tamén resultou ferido; no tiroteo morreu Antonio Recouso Boquete. Foi reclamado en abril de 1946 polo xuíz militar da Coruña como encartaddo na causa 75/46 xunto con Ángel Asareo Rivas, Marcelino Fernández Villanueva, Marcelino Rodríguez Fernández, Rafael Casabella Souto, Guillermo Lozano, Víctor López Rodríguez, Marcelino Fernández Fernández, José Castro Veiga, José Basanta Basanta, Luis Sánchez Vázquez, León Araújo, Ciriaco Arroyo, Ángel Álvarez Rego e Antonio Somoza.[4]
En novembro de 1946 desertou e refuxiouse na súa casa da Coruña. Decidiu intentar cruzar a fronteira francesa co obxectivo de marchar a Arxentina. O 30 de xuño de 1947 emprendeu a viaxe en distintos trens de mercadorías pasando por Venta de Baños, Miranda de Ebro e Castejón, cruzou as vilas de Sos del Rey Católico, Navardún e Ruesca, ata que foi detido na ponte de Artieda o 14 de xullo. Trasladado a Coruña, foi salvaxemente torturado. Xulgado en consello de guerra sumarísimo con Pedro Rodríguez Gómez o 4 de novembro de 1948, acusado do desarme duns somaténs da Baña e do intento de asalto ao cuartel da Garda Civil de Vimianzo no que morreu un dos gardas civís, foi condenado a pena de morte.[5] Foi executado con garrote vil na prisión da Coruña o 9 de decembro de 1948.[6][7]
Notas editar
- ↑ La Voz de Galicia, 19-5-1937, p. 2.
- ↑ BOE, 2-8-1941, p. 5862.
- ↑ BOE, 20-10-1941, p. 3826.
- ↑ La Voz de Galicia, 3-4-1946, p. 2.
- ↑ La Voz de Galicia, 5-11-1948, p. 3.
- ↑ La Voz de Galicia, 10-12-1948, p. 3.
- ↑ Faro de Vigo, 10-12-1948, p. 4.
Véxase tamén editar
Bibliografía editar
- Martínez, Lupe (2007). Coa man armada. "Ejercito Guerrillero de Galicia" -IV Agrupación- 1946 - 1948. Vigo: A Nosa Terra. p. 186. ISBN 978-84-8341-166-7.
- Redondo Abal, Francisco Xavier (2006). Botarse ao monte. Censo de guerrilleiros antifranquistas na Galiza (1939-1965). Sada: Do Castro. ISBN 84-8485-231-8.
Ligazóns externas editar
- José Santiago Temprano na páxina web Nomes e Voces.