Hipérbole (xeometría)

tipo de curva

Unha hipérbole (do grego ὑπερβολή) é unha sección cónica, unha curva aberta de dúas pólas obtida de cortar un cono recto por un plano oblicuo ao eixe de simetría cun ángulo menor que o da xeratriz respecto do eixe de revolución.[1]

As asíntotas da hipérbole son as liñas descontinuas azuis que se cortan no centro da hipérbole (curvas rubias), C. Os dous puntos focais denomínanse F1 e F2, e a liña negra que os une é o eixe transversal. A liña fina perpendicular en negro que pasa polo centro é o eixe conxugado, mentres que as dúas liñas grosas en negro paralelas ao eixe conxugado (ou perpendiculares ao eixe transversal) son as dúas directrices, D1 e D2. A excentricidade e (e>1), é igual ao cociente entre as distancias (en verde) desde un punto P da hipérbole até un dos focos e a súa correspondente directriz. Os dous vértices atópanse no eixe transversal a unha distancia ±a con respecto ao centro.
Unha hipérbole é o lugar xeométrico dos puntos dun plano tales que o valor absoluto da diferenza das súas distancias a dous puntos fixos, chamados focos, é igual á distancia entre os vértices, que é unha constante positiva.

Etimoloxía

editar
 
Seccións cónicas.

Hipérbole deriva da verba grega ὑπερβολή (exceso), e é cognado de hipérbole (a figura literaria que equivale a esaxeración).

Historia

editar
 
Debido á inclinación do corte, o plano da hipérbole interseca ambas ramas do cono.

Segundo a tradición, as seccións cónicas foron descritas por primeira vez por Menecmo, no seu estudo do problema da duplicación do cubo,[2] onde demostra a existencia dunha solución mediante o corte dunha parábola cunha hipérbole, o cal é confirmado posteriormente por Proclo e Eratóstenes.[3]

Mais o primeiro en usar o termo de hipérbole foi Apolonio de Perge no seu tratado Cónicas,[4] considerada a obra maior sobre o tema das matemáticas gregas, e onde se desenvolve o estudo das tanxentes das seccións cónicas.

Ecuacións da hipérbole

editar
Ecuacións en coordenadas cartesianas:

Ecuación dunha hipérbole con centro na orixe de coordenadas   (forma canónica).   é o semieixo maior (metade da distancia entre as dúas pólas), e   é o semieixo menor.

 

Ecuación dunha hipérbole con centro en  

 
Ecuación da hipérbole na súa forma complexa:

Unha hipérbole no plano complexo é o lugar xeométrico formado por un conxunto de puntos   (complexos), no plano  ; tales que, calquera deles satisfai a condición xeométrica de que o valor absoluto da diferenza das súas distancias  , a dous puntos fixos chamados focos  e  , é unha constante positiva igual ao dobre da distancia (é dicir,   ) que existe entre o seu centro e calquera dos seus vértices do eixe focal.

A ecuación queda:  

Ecuacións en coordenadas polares:
 
Dúas hipérboles e as súas asíntotas.

Hipérbole aberta de dereita a esquerda:  

 

Hipérbole aberta de arriba a abaixo:

 

Hipérbole aberta de nordeste a suroeste:  

 

Hipérbole aberta de noroeste a sueste:

 
Ecuacións paramétricas:

Hipérbole aberta de dereita a esquerda:

 

Hipérbole aberta de arriba a abaixo:

 

En todas as formulas (h,k) son as coordenadas do centro da hipérbole, a é a lonxitude do semieixe maior, b é a lonxitude do semieixe menor.

  1. Se o ángulo de plano intersección, respecto do eixe de revolución, é maior que o comprendido entre a xeratriz e o eixe de revolución, a intersección será unha elipse, será unha parábola se é paralelo ao dito eixe, e unha circunferencia se é perpendicular ao eixe.
  2. Heath, Sir Thomas (1921). Oxford University Press, ed. A history of Greek Mathematics vol. 1 (en inglés). Londres, Inglaterra. OCLC 2014918. 
  3. Schmarge, Ken. "Conic Sections in Ancient Greece" (en inglés). Consultado o 10 de outubro de 2011. 
  4. J. J. O'Connor e E. F. Robertson. "Apollonius of Perga" (en inglés). Consultado o 10-X-2011. 

Véxase tamén

editar

Ligazóns externas

editar