Hattusilis I

Hattusilis I ou Labarnas II (Labarnaš II Hattusiliš I) foi rei dos hititas sobre o -1650 a -1620.

Hattusilis I

Biografía
Nacemento	século XVII a. C. Kussar, Turquía
Morte	1620 a. C. Kussar, Turquía
Lugar de sepultura	Kussar
Actividade
Ocupación	monarca
Familia
Cónxuxe	Hayastar
Fillos	Huzziyas, Happi, Labarnas, Hastajaras, Pimpira
Pai	Papahdilmah
Irmáns	Q695778 Labarnas I

Traxectoria

Suponse que era fillo de Papahdilmah (ou dun irmán deste, tamén desherdado) xa lle chaman "fillo dun irmán de Tawananna"; a herdanza transmitíase de pai a fillo e de máis vello a máis novo, pero, cando non había sucesión, esta seguía polo fillo home máis vello da irmá; neste caso é preciso supoñer que Tawananna, que era a herdeira principal polo seu pai, non tivo fillos, e, xa que logo, a herdanza pasou ao sobriño; Papahdilmah é o único irmán coñecido da raíña, pero case seguro de que había máis, e polo tanto o pai de Hattusilis non está determinado.

O seu nome quería dicir "O home de Hattusa". O seu título foi Gran rei, rei de Hatti, señor de Kushara, e Sol meu. Labarnas foi o seu nome de reinado e o título. A súa muller foi Kaddusis (Kaddušeš). coñécenselle algúns fillos: Huzziyas, gobernador de Tappasanda (Tappaššanda), que foi deposto por rebelarse contra o pai; Labarnas ou Labarnaš (fillo dunha irmá pero adoptado por Hattusilis); a filla Hastayar, que foi a nai de Mursilis I; e outra filla de nome descoñecido.

É posíbel que fose este rei o que conquistou Zalpa, situada na costa do mar Negro (na rexión da clásica Amisos, na desembocadura do moderno Kizil Irmak, probabelmente hoxe cuberta polo mar), e saqueouna e destruíuna. Adaniya (Cilicia) xa tiña que ser posesión hitita, pois o rei fixo campaña o primeiro ano a Siria.

Campañas militares

Os seus anais dan detalle das súas campañas militares:

• Ano primeiro, en que puido facer a campaña mencionada de Zalpa, xa que se menciona o nome (porén parece referido a unha cidade do suroeste e non do norte). A primeira cidade atacada foi Sanawitta ou Sanahwitta, cidade na que Pusarrumas designara herdeiro a Labarnas I; asolou o seu territorio e estableceu unha gornición nas inmediacións, pero non entrou na cidade; a seguir atacou Zalpa ou Zabar, que destruíu, capturando algúns carros de combate, que ofreceu como trofeo á deusa solar de Arinna; tamén fixo ofrendas no templo da deusa Mezulla, unha das nove deidades de Zalpa.
• Ao seguinte ano pasou por Adaniya e polo paso principal entrou en Siria por Alalakh, onde era rei Ammitaqu, que era vasalo de Ammurapi de Alepo, cidade que foi destruída; entón dirixiuse a Warsuwa ou Ursu (Waršuwa ou Uršou) gobernada por un rei (chamado talvez "o servidor do deus das tormentas") supostamente vasalo de Kargamis (Kargamiš, Karkemish), que asediou. A cidade parece que tivo a axuda do rei de Alepo, do de Zaruar, do de Zuppa e dos hurritas, pero finalmente foi ocupada, e despois desta Ikakali e ao final Tashiniya e Tishiniya (Teušhiniya ou Tišhiniya).
• Ao terceiro ano dirixiuse ao occidente, a Arzawa, pero non puido ocupar ningunha cidade e tívose que limitar a saqueos de colleitas e gando. Non se menciona ningún desastre militar pero talvez o houbo, xa que os hurritas invadiron os dominios hititas ao leste, e outras terras hititas vanse rebelar; despois da campaña o rei só dominaba Hattusa. A crónica di que coa axuda da deusa solar de Arinna comezou a reconquistar as terras perdidas: primeiro Nenasa (Nenašša, a moderna Ak Saray), que lle abriu as portas. Despois librou dúas batallas contra Ulma ou Ullumma (ao sur do país, non ben localizada), que foi destruída; volveu entón ao norte co botín (sete deidades, un boi de prata e a deusa Katiti do monte Hapilanni), que ofreceu á deusa de Arinna, e o resto do botín ofreceuno ao templo da deusa Mezulla. Despois foi a Sallahsuwa (Šallahšuwa, ao sur ou suroeste), onde os seus partidarios se rebelaran, e entregouse ao rei; despois o rei volveu á súa capital.
• Ao seguinte ano fixo campaña contra Sanahuitta ou Sanahut (Šanahuitta ou Šanahut, ao norte ou nordeste de Hattusa), que destruíu ao sexto mes e volveu a ofrendar o botín á deusa de Arinna. Derrotou entón aos carros de combate da Terra de Abbaya e a seguir atacou a cidade de Parmanna, que encabezaba unha coalición contra o rei hitita e que foi tomada sen resistencia. O último fito da súa campaña foi a conquista e destrución de Alakhkha, cidade de situación descoñecida ata agora.
• O quinto ano renovou a campaña de Siria; despois de destruír a cidade de Zaruna combateu contra a cidade hurrita de Hasu (Haššou), ao leste do Éufrates, que probabelmente era o reino coñecido en asirio como Reino de Mama, operacións dirixidas polo xeneral e xefe da garda real Lapalsis (Lepalšeš) e talvez por un funcionario da corte chamado "fillo de Karahnuilis".

Ammurapi II, rei de Iamkhad (Alepo), fillo de Yarim-Lim III, enviou aos seus xenerais Zukraše e Zaludi con forzas para axudaren á defensa da cidade, pero serían derrotadas por Hattusilis nas montañas Adalur (clásico Amanus) e cruzou o Éufrates (foi o primeiro rei hitita que o fixo) e destruíu Hasu, e volveu a Hattusa co botín, ofrecéndoo ao templo do deus das tormentas. Despois marchou contra Tawanaga e capturou ao seu rei e decapitouno; a seguir destruíu Zippasna e ofreceu o botín á deusa de Arinna, e despois foi contra Hahhu ou Hakhkhu, que conquistou despois de tres combates aos arredores da cidade (outra vez o botín foi para a deusa de Arinna).

A crónica detense neste ano. Non se sabe cando foi sometido o reino de Arzawa (Anatolia occidental) feito testemuñado historicamente. Tamén foi sometida Wilusa ou Wiluša (Tróade). Arzawa era un reino formado polo menos por cinco reinos (Arzawa, Mira, Hapalla, Río Seha, e Wilusa) ás veces confederados e outras non. Wilusa (Wiluša) foi a homérica Ilios ou Ilión, probabelmente a rexión da Tróade, pero sen incluír Troia, que debía de ser un estado separado (Troia en hitita = Taruisa ou Taruiša). A capital de Arzawa era Apasas (Apaša) probabelmente Éfeso, e o reino era de poboación luvita. Arzawa non tardou en recuperar a independencia, pero Wilusa permaneceu como aliada dos hititas como se testemuña polos agasallos enviados periodicamente desde Wilusa ao rei hitita.

Hattusilis levou un novo ataque contra Alepo, onde resultou ferido. O reino de Alepo (Iamkhad) incluía o reino vasalo de Alalakh (que controlaba o paso entre Asia Menor e Siria). O rei foi derrotado e algúns territorios ocupados pero a capital non foi conquistada. Iamkhad quedou reducida porén a un reino secundario.

O rei volveu ferido á súa capital. O seu fillo Huzziyas fora desherdado por rebelión contra o pai (as grandes casas de Tappasansa pedían exencións fiscais e arrastrárono á revolta, que foi sufocada por Hattusilis) e o seu sobriño Labarnaš, adoptado como fillo sucesor, non mostrou suficiente interese pola súa saúde e o rei di "que só escoita as palabras dos seus irmáns, irmás e da súa nai, unha serpe", e decidiu desherdalo: enviouno a un templo e nomeouno sacerdote. O rei nomeou sucesor ao seu neto Mursilis, fillo de Hastayar, unha filla do rei, a pesar de que aínda era nova, e foi este quen o sucedeu.

Hititas
Segue a: Labarnas I	Hattusilis I (-1650--1620)	Precede a: Mursilis I