Gliceraldehido 3-fosfato
O gliceraldehido 3-fosfato [1][2][3], tamén chamado gliceraldehido-3-fosfato ou 3-fosfogliceraldehido (G3P, GAP, PGAL) é un composto fosfatado de tres carbonos coa fórmula C3H7O6P moi importante no metabolismo. É un éster fosfórico do azucre de 3 carbonos gliceraldehido, que, xunto coa dihidroxiacetona fosfato, forma parte do grupo das triosas fosfato. Intervén na glicólise, gliconeoxénese e no ciclo de Calvin da fotosíntese entre outras rutas metabólicas, onde actúa o estereoisómero D.
| Gliceraldehido 3-fosfato | |
|---|---|
 | |
 | |
2-hidroxi-3-oxopropil dihidroxeni fosfato | |
| Identificadores | |
| Número CAS | 591-59-3 |
| PubChem | 729 |
| ChemSpider | 709 (Racémico), 393755 (Isómero L), 388314 (Isómero D) |
| KEGG | C00661 |
| MeSH | Glyceraldehyde+3-Phosphate |
| ChEBI | CHEBI:17138 |
| Imaxes 3D Jmol | Image 1 |
| |
| |
| Propiedades | |
| Fórmula molecular | C3H7O6P |
| Masa molecular | 170,058 |
Se non se indica outra cousa, os datos están tomados en condicións estándar de 25 °C e 100 kPa. | |
Glicólise e gliconeoxénese editar
Na glicólise o D-gliceraldehido 3-fosfato fórmase pola rotura encimática da frutosa 1,6-difosfato catalizada polo encima frutosa-bisfosfato aldolase. Nesta reacción, que é reversible, orixínase dihidroxiacetona fosfato e gliceraldehido 3-fosfato [4].
|
|
|
+ | 
|
| Frutosa 1,6-difosfato | Gliceraldehido 3-fosfato | Dihidroxiacetona fosfato | ||
| Frutosa-bisfosfato aldolase | ||||
Despois, a dihidroxiacetona fosfato formada vaise isomerizar reversiblemente a gliceraldehido 3-fosfato pola acción do encima triosa fosfato isomerase. Debido a isto, fórmanse dúas moléculas de gliceraldehido 3-fosfato por cada glicosa que inicia a glicólise, as cales continúan na ruta glicolítica.
|
|
|
|
| Dihidroxiacetona fosfato | Gliceraldehido 3-fosfato | |
| Triosa fosfato isomerase | ||
Na seguinte reacción da glicólise, o gliceraldehido 3-fosfato dá lugar a 1,3-difosfoglicerato en reacción reversible catalizada pola D-gliceraldehido 3-fosfato deshidroxenase, na que se forma NADH e se consome un fosfato do medio, que proporciona o segundo fosfato do produto e orixina un enlace de alta enerxía.
|
|
+ NAD+ + Pi NADH + H+ +
|
|
| Gliceraldehido 3-fosfato | 1,3-difosfoglicerato | |
| Gliceraldehido 3-fosfato deshidroxenase | ||
Na gliconeoxénese o gliceraldehido 3 fosfato realiza as tres reaccións anteriores, pero en sentido inverso, xa que son reversibles.
Ruta da pentosa fosfato editar
O gliceraldehido 3-fosfato participa tamén na fase non oxidativa da ruta da pentosa fosfato. Na reacción desta ruta, catalizada pola transcetolase, entre a ribosa 5-fosfato e a xilulosa 5-fosfato orixínase gliceraldehido 3-fosfato e sedoheptulosa 7-fosfato. Despois, o gliceraldehido 3-fosfato e a sedoheptulosa 7-fosfato formados reaccionan, en reacción catalizada pola transaldolase, para dar frutosa 6-fosfato e eritrosa 4-fosfato. Por último, a transcetolase cataliza a reacción entre a eritrosa 4-fosfato e a xilulosa 5-fosfato, que volve a orixinar gliceraldehido 3-fosfato e frutosa 6-fosfato.
Fotosíntese editar
No ciclo de Calvin da fase escura da fotosíntese fórmanse moléculas de gliceraldehido 3-fosfato, que formarán o conxunto de triosas fosfato que servirán para rexenerar a ribulosa 1,5-bifosfato que inicia o ciclo, e a glicosa que sae do ciclo como produto neto producido. O gliceraldehido 3-fosfato orixínase a partir do 1,3-difosfoglicerato.
+ NADPH + H+ 
NADP+ + Pi +
1,3-difosfoglicerato Gliceraldehido 3-fosfato
Despois, parte das moléculas de gliceraldehido 3-fosfato isomerízanse a dihidroxiacetona fosfato e o resto reaccionan como tales nas seguintes reaccións do ciclo. Prodúcense as seguintes reaccións:
- gliceraldehido 3-fosfato + dihidroxiacetona fosfato → frutosa 1,6-difosfato.
- frutosa 6-fosfato + gliceraldehido 3-fosfato → xilulosa 5-fosfato + eritrosa 4-fosfato.
- sedoheptulosa 7-fosfato + gliceraldehido 3-fosfato → ribosa 5-fosfato + xilulosa 5-fosfato.[4]
Se en 6 voltas do ciclo de Calvin se orixinan 12 moléculas de gliceraldehido 3-fosfato, os carbonos de dúas delas vanse utilizar para formar o produto final que sae do ciclo, a glicosa, que é o azucre obtido pola planta. Os carbonos das outras 10 moléculas de gliceraldehido 3 fosfato utilízanse para rexenerar a ribulosa 1,5-difosfato, que é a molécula que inicia o ciclo de Calvin, "fixando" o CO2 atmosférico.
Biosíntese de triptófano editar
O gliceraldehido 3-fosfato fórmase como un subproduto na vía de síntese do aminoácido esencial triptófano.
Biosíntese de tiamina editar
O gliceraldehido 3-fosfato participa como un reactivo na vía de biosíntese de tiamina (vitamina B1).
Notas editar
- ↑ PubChem compound Glyceraldehyde 3-phosphate
- ↑ ChemSpider d-glyceraldehyde 3-phosphate
- ↑ "CHEBI". Arquivado dende o orixinal o 13 de maio de 2013. Consultado o 02 de xaneiro de 2012.
- ↑ 4,0 4,1 A. Lehninger. Principios de Bioquímica. (1988). Omega. Páxinas 404-408, 665. ISBN 84-282-0738-0