El Debate
El Debate foi un periódico español editado en Madrid entre 1910 e 1936. Pertencía á Editorial Católica, durante a súa existencia a publicación mantivo unha liña editorial de corte conservador e católico. O último número saíu despois do golpe de Estado do 18 de xullo de 1936; durante a guerra civil as súas instalacións foron confiscadas polas autoridades republicanas. Co final da guerra chegouse a editar unha edición especial de El Debate, pero a ditadura franquista non autorizou a súa nova posta en marcha, o que significou a súa desaparición definitiva.
| El Debate | |
|---|---|
 | |
| País | España |
| Lugar | Madrid |
| Lingua | lingua castelá |
| Fundación | 1910 |
| Editorial | Editorial Católica |
| Circulación | |
| ISSN | 2444-2658 |
| OCLC | 629683686 |
| Na rede | |
  | |
| [ editar datos en Wikidata ] | |
Historia e características
editarFoi creado polo xornalista Guillermo de Rivas e dirixido nos seus comezos por Basilio Álvarez,[1] mais ao ano da súa aparición foi traspasado, despois dunha etapa intermedia durante a que foi propiedade de Santiago Mataix,[1] á Asociación Católica Nacional de Propagandistas (ACNdP),[2] facéndose coa dirección Ángel Herrera Oria, en novembro de 1911.[1][3] Posteriormente, pasou a ser propiedade da Editorial Católica, creada en 1912.
As crónicas bélicas da Primeira guerra mundial acompañadas con mapas de Armando Guerra multiplicaron a tirada do periódico.[4]
Durante estes anos El Debate foi subvencionado economicamente pola embaixada alemá e mantivo unha liña editorial abertamente xermanófila.[5] En 1929, impulsou a súa propia axencia de noticias, Logos,[6] que posteriormente foi a axencia do grupo Editorial Católica.
Durante a Segunda República o goberno suspendeu a súa actividade en varias ocasións. Pertencente ao mesmo grupo do que xurdiu o partido Acción Popular, era o medio de expresión oficioso do seu sucesor, a CEDA,[7] a coalición dereitista que gañou as eleccións en 1933. En 1935, a Editorial Católica adquiriu unha moderna rotativa, situada no número 4 da rúa de Afonso XI, na que se pasou a imprimir El Debate e un periódico de nova creación, o vespertino Ya.
Calcúlase que en 1931 tiña unha tirada diaria entre os 60 000 e 80 000 exemplares e en 1936, duns 80 000 exemplares.[8] O seu último director foi Francisco de Luis,[9] trala dimisión de Ángel Herrera Oria en febreiro de 1933.[10] Aliñado coas propostas da CEDA, o periódico defendeu unha liña editorial accidentalista, aínda que esta postura inicial co paso do tempo foi diluíndose para rematar desembocando nunha postura marcadamente anti-republicana. O último número de El Debate saíu á rúa o 19 de xullo de 1936. Ese mesmo día, o goberno acolléndose á Lei de Defensa da República divulgou a través de Unión Radio a incautación do periódico:[11]
Os xornais Ya, El Debate, Informaciones, El Siglo Futuro y ABC foron incautados polo Goberno, pasando a seren propiedade do Estado. Encargouse a dirección e redacción dos devanditos xornais a xornalistas de recoñecida filiación republicana. O pobo debe respectar dita propiedade, que deixou de ser particular. Os xornais serán publicados, en todo, conforme ao réxime republicano.
Deste xeito, as instalacións onde se imprimían os periódicos da Editorial Católica foron confiscadas por diversos integrantes do Frente Popular. Mundo Obrero, o voceiro do Partido Comunista de España (PCE), foi impreso utilizando o material de Ya, en tanto que Política, o órgano de comunicación de Izquierda Republicana (IR), quedou co de El Debate.[8]
Ao remate da guerra civil, un grupo dos seus antigos redactores e alumnos da Escola de Xornalismo dirixidos por Nicolás González Ruiz lanzaron un número especial de El Debate o 28 de marzo de 1939, inmediatamente despois da entrada das tropas franquistas na capital. Pero ante a prohibición da ditadura de restablecer El Debate, a empresa da Editorial Católica recuperou a súa herdanza no diario Ya, de menor significación política.
Notas
editar- ↑ 1,0 1,1 1,2 Pizarroso Quintero 2010, pp. 47-48.
- ↑ Puebla Martínez & Pérez Cuadrado 2014, pp. 65-66.
- ↑ Arbeloa 2014, p. 289.
- ↑ Pérez Cuadrado, Pedro (2015). "La utilización de las imágenes en ‘El Debate’ (1910-1936) y su importancia en el desarrollo de la ‘maqueta horizontal’". El Argonauta Español (12). ISSN 1765-2901. doi:10.4000/argonauta.2227.
- ↑ Fătu-Tutoveanu & Jarazo 2013, p. 99.
- ↑ Barrera 1995, p. 24.
- ↑ Arbeloa 2014, pp. 289-291.
- ↑ 8,0 8,1 Mateos Fernández 1996.
- ↑ Checa Godoy 1989, p. 163.
- ↑ Cruz Seoane 1996, p. 164.
- ↑ Barreiro Gordillo.
Véxase tamén
editarWikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: El Debate  |
Bibliografía
editar- Arbeloa, Víctor Manuel (2014). "El Socialista versus El debate (Enero-Septiembre 1933)". Hispania Sacra (Consejo Superior de Investigaciones Científicas) 66 (133): 287–335. ISSN 0018-215X. doi:10.3989/hs.2013.054.
- Artola, Miguel (ed.): Enciclopedia de Historia de España, Madrid: Alianza, V, pp. 387-388.
- Barrera, Carlos (1995). Periodismo y Franquismo. De la censura a la apertura. Barcelona: Ediciones Internacionales Universitarias.
- Barreiro Gordillo, Cristina. "La Editorial Católica en el primer Franquismo". Arbil (76). ISSN 1697-1388.
- Checa Godoy, Antonio (1989). Prensa y partidos políticos durante la II República. Universidade de Salamanca. ISBN 9788474815214.
- Cruz Seoane, María (1996). "Las empresas periodísticas y el poder en la Segunda República". En Paul Aubert y Jean-Michel Desvois. Presse et pouvoir en Espagne, 1868-1975: colloque international de Talence, 26-27 novembre, 1993. Casa de Velázquez. pp. 151–166. ISBN 9782909596112.
- Fătu-Tutoveanu, Andrada; Jarazo, Rubén (2013). Press, Propaganda and Politics: Cultural Periodicals in Francoist Spain and Communist Romania. Cambridge Scholars Publishing. ISBN 978-1-4438-4323-2.
- Mateos Fernández, Juan Carlos (1996). Bajo el control obrero. La prensa diaria en Madrid durante la guerra civil, 1936-1939 (tese de doutoramento). dirixida por Mirta Núñez Díaz-Balar. Universidade Complutense de Madrid.
- Pizarroso Quintero, Alejandro (2010). "El periodismo en el primer tercio del siglo XX". Arbor (CSIC) 186 (extra): 45–54. ISSN 0210-1963. doi:10.3989/arbor.2010.extrajunion3005.
- Puebla Martínez, Belén; Pérez Cuadrado, Pedro (2014). "Armando Guerra y el tratamiento de la cartografía en El Debate durante la Primera Guerra Mundial". Historia y Comunicación Social (Universidade Complutense de Madrid) (19): 61–78. ISSN 1137-0734.