Constitución cubana de 1976

A Constitución cubana de 1976 (nome oficial en castelán: Constitución de la República de Cuba) foi a norma xurídica suprema (ou máxima) do ordenamento xurídico da República de Cuba.

Constitución da República de Cuba
Creación	24 de febreiro de 1975
Ratificación	15 de febreiro de 1976
Promulgación	24 de febreiro de 1976
Lingua	Castelán
Localización	A Habana
Autores	Membros da Comisión Redactora
Función	Substituír a Constitución de 1940

Redactouse durante o proceso histórico denominado Revolución cubana, xurdido como resposta ao golpe de estado do 10 de marzo de 1952. Despois de 1961 coa declaración do carácter socialista da Revolución Cubana, tomáronse medidas para a transformación da República nun estado socialista. En 1972 creouse a Comisión de Estudos Xurídicos do Comité Central do Partido Comunista de Cuba, co fin de atopar as bases para acometer a redacción dunha Constitución socialista. A Constitución de 1976 foi derogada o 10 de abril de 2019, cando a Asemblea Nacional do Poder Popular de Cuba, en sesión solemne proclamou e puxo en vigor a Constitución de 2019.

Historia

A historia da constitución cubana de 1976 comezou en 1972 cando se creou a Comisión de Estudos Xurídicos do Comité Central do Partido Comunista de Cuba, para buscar as bases para redactar unha nova constitución. O 22 de outubro de 1974, o Comité Executivo do Consello de Ministros e o Buró Político do Partido Comunista de Cuba, nunha reunión conxunta, adoptaron a creación dunha comisión mixta do Partido e do Goberno co obxectivo de preparar e redactar un proxecto de constitución.

A comisión de redacción constituíuse o 23 de outubro de 1974. Realizou a súa primeira reunión de traballo o 28 de outubro, na que se crearon catro grupos de traballo e unha comisión de estilo. Dentro dun mes, cada grupo de traballo entregou as súas propostas e, a continuación, debateuse o texto completo; o 24 de febreiro de 1975, o borrador foi completado e entregado a Fidel Castro Ruz, primeiro secretario do Comité Central do Partido Comunista de Cuba.

Durante o mesmo ano tivo lugar o proceso de debate público do anteproxecto. Participaron 6.216.981 persoas que propuxeron 12.883 emendas, 2.343 adicións de contido constitucional, así como 84 solicitudes de aclaracións; este proceso non debe confundirse co posterior referendo nacional ao que foi sometido o anteproxecto, xa en forma de proxecto oficial.

O 29 de decembro de 1975 foi promulgada a Lei nº 1299, Lei de Referendo, para someter á aprobación popular o proxecto de Constitución e a Lei de Tránsito Constitucional, e fixouse para o 15 de febreiro de 1976 a data para a súa celebración, ao tempo que se estableceu que o Consello de Ministros designara a Comisión Nacional do Referendo, que contaría con comisións provinciais, rexionais, municipais e unha comisión especial.

O 15 de febreiro de 1976 tivo lugar a consulta popular cun resultado favorable a ambos documentos, xa que dun total de 5.717.266 electores, exerceron o voto 5.602.973, o que dá unha participación do 98%. Deles 5.473.534 votaron "SI", o 97,7% dos que votaron e 54.070 votaron "NON", o 1%. Ademais, 44.221 votaron en branco (0,8%) e houbo 31.148 papeletas anuladas (o 0,5%). 114.293 electores (2%) non exerceron o seu dereito a voto. O 24 de febreiro de 1976 proclamouse esta Constitución nun acto público solemne celebrado no Teatro "Carlos Marx" da cidade da Habana. A Constitución de 1976 foi derrogada o 10 de abril de 2019, cando a Asemblea Nacional do Poder Popular en sesión solemne proclamou e puxo en vigor a nova Constitución da República de 2019.

Composición e características

Constaba dunha Nota, un Preámbulo, 137 artigos, divididos en 15 capítulos e unha Disposición Especial.

Preámbulo

NOS, CIDADÁS CUBÁNES, herdeiros e continuadores do traballo creativo e tradicións de combatividade, firmeza, heroísmo e sacrificio forxados polos nosos predecesores:

• polos aborixes que a miúdo preferían o exterminio á submisión.
• para os escravos que se rebelaron contra os seus amos.
• para aqueles que espertaron a conciencia nacional e a ansia cubana de patria e liberdade.
• Para os patriotas que en 1868 iniciaron as guerras de independencia contra o colonialismo español e os que no último impulso de 1895 leváronos á vitoria de 1898, que foi arrebatada pola intervención e ocupación militar do imperialismo ianqui.
• Para os traballadores, campesiños, estudantes e intelectuais que loitaron durante máis de cincuenta anos contra a dominación imperialista, a corrupción política, a falta de dereitos e liberdades populares, o paro e a explotación impostos por capitalistas e terratenentes.
• Para os que promoveron, integraron e desenvolveron as primeiras organizacións de traballadores e campesiños, difundiron ideas socialistas e fundaron os primeiros movementos marxistas e marxistas-leninistas.
• polos membros da vangarda da Xeración do Centenario (Cuba) | Xeración do Centenario] do nacemento de Marti, que se nutriu do seu ensino levounos á popular vitoria revolucionaria de xaneiro.
• para aqueles que, co sacrificio das súas vidas, defenderon a Revolución contribuíndo á súa consolidación definitiva.
• para aqueles que realizaron masivamente heroicas misións internacionalistas.

GUIADO polas ideas de José Martí e as ideas político-sociais de Marx, Engels e Lenin.

Apoiados no internacionalismo proletario, na amizade fraterna, axuda, cooperación e solidariedade dos pobos do mundo, especialmente dos de América Latina e o Caribe.

DECIDIU levar adiante a Revolución triunfante de Moncada e Granma, Sierra e Girón, encabezada por Fidel Castro que, apoiada na unión máis próxima de todas as forzas revolucionarias e do pobo, conquistou a plena independencia nacional, estableceu o poder revolucionario , levou a cabo as transformacións democráticas, iniciou a construción do socialismo e, co Partido Comunista á fronte, continúa co obxectivo final de construír a sociedade comunista.

Conscientes de que os réximes baseados na explotación do home polo home determinan a humillación dos explotados e a degradación da condición humana dos explotadores. Iso só no socialismo e no comunismo, cando o home foi liberado de todas as formas de explotación: da escravitude, a servidume e o capitalismo, é toda a dignidade do ser humano; e que a nosa Revolución elevou a dignidade do país e do cubano a unha maior altura.

DECLAMAMOS a nosa vontade de que a lei de leis da República estea presidida por este anhelo profundo, finalmente acadado, de José Martí: "Quero que a primeira lei da nosa República sexa o culto dos cubanos á plena dignidade do home".

ADOPTAMOS para o noso voto libre, mediante referendo, o seguinte:

Constitución

Portada do xornal Granma do 14 de febreiro de 1976, chamando a votar Si na consulta popular sobre a nova constitución.

Fundamentos Políticos, Sociais e Económicos do Estado

O primeiro capítulo (artigos 1º ao 27º), establecía unha serie de principios elementais dun Estado de dereito, o estado socialista, as formas de propiedade (estatal, mixta, cooperativa e persoal), o nome do país, o idioma oficial, a capital do país, os símbolos nacionais, a soberanía nacional, a función do Partido Comunista de Cuba e o apoio que brindaba o Estado á Unión de Mozos Comunistas de Cuba e ás organizacións de masas e sociais, xurdidas no proceso histórico das loitas do pobo cubano.

Cidadanía e Estranxeira

O segundo capítulo (artigos 28º ao 33º), establecía as vías de obter a cidadanía cubana, a perda e recuperación da mesma. Non admitía a dobre cidadanía nin a privación do dereito a cambiar desta.

O terceiro capítulo (artigo 34º), establecía os dereitos e deberes dos estranxeiros residentes no territorio da República, tales como:

• a protección das súas persoas e bens.
• o goce dos dereitos e o cumprimento dos deberes recoñecidos nesta Constitución, baixo as condicións e coas limitacións que a lei fixa.
• a obrigación de observar a Constitución e a lei.

Familia, Educación e Cultura e Igualdade

No cuarto capítulo (artigos 35º ao 38º), establecíase que o Estado protexía a familia, a maternidade e o matrimonio, recoñecía que todos os fillos teñen iguais dereitos, foran tidos dentro ou fóra do matrimonio. Ademais dos deberes dos pais cos seus fillos e estes cos seus pais.

O quinto capítulo (artigos 39º e 40º), establecía que o Estado orientaba, fomentaba e promovía a educación, a cultura e as ciencias en todas as súas manifestacións. Estipulaba que a educación era gratuíta e que o Estado estimulaba e facilitaba a investigación e priorizaba a dirixida a resolver os problemas que incumbían ao interese da sociedade e ao beneficio do pobo cubano. Ademais o Estado defendía a identidade da cultura cubana e velaba pola conservación do patrimonio cultural e a riqueza artística e histórica da nación. Protexía os monumentos nacionais e os lugares notables pola súa beleza natural ou polo seu recoñecido valor artístico ou histórico.

O sexto capítulo (artigos 41º ao 44º), establecía os dereitos conquistados pola Revolución, a igualdade de dereitos e deberes, sancionaba calquera tipo de discriminación e calquera outra lesiva á dignidade humana. Declaraba que a muller e o home gozaban de iguais dereitos no económico, político, cultural, social e familiar.

Dereitos, Deberes e Garantías Fundamentais

O sétimo capítulo (artigos 45º ao 66º), era un dos máis extensos da Constitución. Referíase aos dereitos e deberes dos cidadáns como:

• O dereito a un traballo.
• Establecía o descanso a todo o que traballa, mediante unha xornada de 8 horas, o descanso semanal (sábado e domingo) e as vacacións anuais pagas.
• O dereito a que se atendese e protexese a saúde do cidadán.
• O dereito á asistencia social.
• O dereito á educación.
• O dereito á educación física, ao deporte e á recreación.
• Liberdade de palabra e prensa conforme aos fins da sociedade socialista.
• Liberdade de conciencia e de relixión.
• A liberdade e inviolabilidade á persoa que residise no territorio nacional.
• A correspondencia e o domicilio eran inviolables. Así como coas comunicacións cablegráficas, telegráficas e telefónicas.

Ademais establece que o cumprimento estrito da Constitución e das leis é deber inescusable de todos.

Estado de Emerxencia

O oitavo capítulo (artigo 67º), establece as condicións en que o Presidente do Consello de Estado pode declarar o estado de emerxencia, en todo o territorio nacional ou nunha parte del.

Principios de Organización e Funcionamento dos Órganos Estatais

No noveno capítulo (artigo 68º), establecíanse as regras que ían rexer aos órganos estatais. Ditaba que a actividade dos órganos estatais, dos deputados, dos delegados e dos funcionarios controlábana as masas populares e que os elixidos tiñan o deber de render conta da súa actuación e podían ser revogados dos seus cargos en calquera momento.

Órganos Superiores do Poder Popular

O décimo capítulo (artigos 69º ao 101º) era o que máis densidade normativa contiña, nel establecíanse os principais órganos lexislativos e administrativos da República de Cuba.

Do artigo 69º ao 87º establecía eque a Asemblea Nacional do Poder Popular éerao único órgano con potestade constituínte e lexislativa na República, os seus deputados seranelixidos polo voto libre, directo e segredo dos electores, por un termo de cinco anos. A Asemblea ellixía de entre os seus deputados, ao Consello de Estado, integrado por un Presidente, un Primeiro Vicepresidente, cinco Vicepresidentes, un Secretario e 23 membros máis. Ademais ditábanse as atribucións e normas da mesma, así como as do seu Presidente.

No artigo 88º regulábase a iniciativa da promulgación de leis.

Do artigo 89º ao 94º establecíase que o Consello de Estado era o órgano da Asemblea Nacional que a representaba entre un e outro período de sesións, executaba os acordos desta e cumpría as demais funcións que a Constitución lle atribuía. Ademais ditábanse as atribucións e normas da mesma, así como as do seu Presidente.

Do artigo 95º ao 100º establecíase que o Consello de Ministros era o máximo órgano executivo e administrativo e constituía o Goberno da República. Ademais ditábanse as atribucións do mesmo e debía render contas á Asemblea Nacional. O artigo 101º establecía que o Consello de Defensa Nacional se constitúese e preparase dende tempo de paz para dirixir o país nas condicións de estado de guerra, durante a guerra, a mobilización xeral ou o estado de emerxencia.

A División Político Administrativa e Órganos Locais do Poder Popular

O undécimo capítulo (artigo 102º) establecía que Cuba se dividía en provincias e municipios; o número, os límites e a denominación dos cales se establecía na lei, ademais a lei podía establecer, ademais, outras divisións.

O capítulo doce (artigos 103º ao 119º) establecía os órganos lexislativos, administrativos e de defensa para as divisións administrativas, así como as súas atribucións. Estes eran:

• As Asembleas Locais (Provinciais e Municipais), eran os órganos superiores locais do poder do Estado, e, en consecuencia, estaban investidas da máis alta autoridade para o exercicio das funcións estatais nas súas demarcacións respectivas e exercían o goberno. Os cargos nas Asembleas provinciais eran por un período de 5 anos e nas Municipais de dous anos e medio
• Os Consellos Populares constituíanse en cidades, pobos, barrios, poboados e zonas rurais; estaban investidos da máis alta autoridade para o desempeño das súas funcións; representaban á demarcación onde actuaban e á vez eran representantes dos órganos do Poder Popular municipal, provincial e nacional.
• Os Órganos de Administración que constituían as Asembleas Provinciais e Municipais funcionaban de forma colexiada e a súa composición, integración, atribucións e deberes establecía ena lei. O seu presidente é o Presidente da Asemblea.
• Os Consellos de Defensa Provinciais, Municipais e das Zonas de Defensa constituíanse e preparaban dende tempo de paz para dirixir nos territorios respectivos, nas condicións de estado de guerra, durante a guerra, a mobilización xeral ou o estado de emerxencia, partindo dun plan xeral de defensa e do papel e responsabilidade que corresponde aos consellos militares dos exércitos.

Tribunais e Fiscalías

O capítulo trece (artigos 120º ao 130º), establecía a conformación e atribucións do Tribunal Supremo Popular, doutros Tribunais que a lei instituía e da Fiscalía Xeral da República. Ademais garantía que os xuíces fosen independentes e non debesen obediencia máis que á lei e que os fallos e demais resolucións firmes dos tribunais, ditados dentro dos límites da súa competencia, eran de ineludible cumprimento.

Sistema Electoral

O capítulo catorce (artigos 131º ao 136), garantía que todos os cidadáns maiores de 16 anos tivesen dereito ao voto, excepto:

• os incapacitados mentais, previa declaración xudicial da súa incapacidade.
• os inhabilitados xudicialmente por causa de delito.

Ademais tiñan dereito a ser elixidos os cidadáns maiores de 16 anos que se achasen no pleno goce dos seus dereitos políticos, fixando que debían ser maiores de 18 anos se a elección era para deputados á Asemblea Nacional. Tamén os membros das Forzas Armadas Revolucionarias e demais institutos armados tiñan dereito a elixir e a ser elixidos, igual que os demais cidadáns. Os delegados ás Asembleas Provinciais e Municipais elixíanse polo voto libre, directo e segredo dos electores.

Reforma Constitucional

O capítulo quince (artigo 137º), establecía que a Constitución só podía ser reformada pola Asemblea Nacional do Poder Popular mediante acordo adoptado, en votación nominal, por unha maioría non inferior ás dúas terceiras partes do número total dos seus integrantes, excepto no que se refire ao sistema político, social e económico, cuxo carácter irrevogable o establecía o artigo 3 do Capítulo I, e a prohibición de negociar baixo agresión, ameaza ou coerción dunha potencia estranxeira, como se dispón no Artigo 11.

Se a reforma se refería á integración e facultades da Asemblea Nacional do Poder Popular ou do seu Consello de Estado ou a dereitos e deberes consagrados na Constitución, requiría, ademais, a ratificación polo voto favorable da maioría dos cidadáns con dereito electoral, en referendo convocado ao efecto pola propia Asemblea.

Disposición Especial

O pobo de Cuba, case na súa totalidade, expresou entre o 15 e o 18 de xuño de 2002, o seu máis decidido apoio ao proxecto de reforma constitucional proposto polas organizacións de masas en asemblea extraordinaria de todas as súas direccións nacionais que tiveran lugar o día 10 do propio mes, no que se ratifica en todas as súas partes a Constitución da República e proponse que o carácter socialista e o sistema político e social contidos nel sexan declarados irrevogables, como resposta digna e categórica ás demandas e ameazas do goberno imperialista dos Estados Unidos o 20 de maio de 2002. O que foi aprobado por unanimidade dos presentes, a través do Acordo nº V-74 adoptado nunha sesión extraordinaria da V Lexislatura, celebrada o 24, 25 e 26 de xuño de 2002.

Véxase tamén

Outros artigos

• Cuba
• Historia de Cuba
• Revolución Cubana

Ligazóns externas

• Constitución da República de Cuba de 1976 (en castelán)

Constitucións de Cuba
Segue a: Constitución de 1940	Constitución cubana de 1976 (1976-2019)	Precede a: Constitución de 2019
	-