Benito Losada Astray
Benito Ramón Hipólito Losada Astray, nado en Santiago de Compostela o 19 de novembro de 1824 e finado en San Mamede de Ribadulla o 11 de setembro de 1891, foi un médico, militar e escritor galego.
| Benito Losada Astray | |
|---|---|
.jpg) | |
| Nacemento | 19 de novembro de 1824 |
| Lugar de nacemento | Santiago de Compostela |
| Falecemento | 11 de setembro de 1891 |
| Lugar de falecemento | San Mamede de Ribadulla |
| Nacionalidade | España |
| Ocupación | médico, militar e escritor |
| [ editar datos en Wikidata ] | |
Traxectoria editar
Fillo de Benito Álvarez-Losada Pardo, catedrático de Dereito Penal, e Teresa Astray-Caneda Calvelo. Licenciouse en Medicina e ingresou no Corpo de Sanidade Militar. Exerceu de médico militar no País Vasco durante a guerra carlista e máis tarde en Cuba. Convencido anticlerical, interesouse na política liberal, afiliándose ao partido republicano, o que o levou a participar no levantamento de Solís de 1846. Colaborador de diversas publicacións, como El Heraldo Gallego e Revista Gallega, pódese adscribir á xeración provincialista, polo que forma parte da nómina de poetas tardíos do Rexurdimento.
Casou en Cuba con Adelaida Ferrant Ajuria; non tiveron fillos.
Traxectoria literaria editar
Unha vez xubilado do seu posto de xeneral médico militar, comezou a dedicarse á creación literaria. Tras o falecemento da súa muller, sumiuse nunha gran tristura que reflectiu nos versos "Recordos".
No manuscrito inédito "Os que ensinan a orella" arremete implacablemente contra o clero polo seu desexo de exclusividade no ensino público e que lle valeu unha forte campaña de desprestixio por parte dun mozo director dun xornal compostelán, pero ao que veu a darlle a razón o Real Decreto sobre o ensino libre do Ministerio de Fomento, presidido por Pidal.
A lenda "Afronta, daga e vieira" incluída en Soazes d´un vello é un fermoso relato en tempo medieval na que aparecen castelos e paraxes da bisbarra do Ulla, nobres violentos e sufridas heroínas, na que está presente encontros, amores secretos, fuxida fracasada, xuramento, anagnórises, arrepentimento e múltiple desenlace infausto. Polo que é máis coñecido Benito Losada é pola trintena de poemas soltos Contiños (1888) de signo costumista e polos seus epigramas. Estas composicións, posúen un marcado carácter picaresco, cheas de alusións maliciosas, o cal motivou algunhas críticas, entre elas de Pardo Bazán, por considerar que resultaban chocarreras e de mal gusto.
Foi Benito Losada un poeta áxil e solto que coñecía ben o galego. Negábase a ser fotografado, como ben recorda o seu amigo Enrique Labarta Pose en versos que escribe na revista da Real Sociedade Económica de Amigos do País de Santiago. Só se coñecía a súa imaxe a través do debuxo que figura na portada do número 6 da revista La Pequeña Patria. Finalmente atopouse unha fotografía escrita no reverso que di: "Lector se o nome saber lle agrada direino ao momento Benito Losada".
En 1922 Aubrey Fitz Gerald Bell dedicoulle un apéndice de Portuguese Litarature ao renacemento literario galego onde salienta sobre todo o seu populismo porque presenta cadros coloridos, íntimos e interesantes da vida de campo en Galicia. Hai un amplo e detallado estudo biográfico e bibliográfico de Benito Losada Astray de Antonio Couceiro Freijomil (1952) e de Ricardo Carballo Calero (1975). En 1991, con motivo do centenario do seu falecemento, José Filgueira Valverde, dedicoulle un artigo en Faro de Vigo.
Obra editar
- Poesías (1878). É o seu libro máis romántico. Bilingüe.
- Soazes d’un vello (1886) premio literario de La Voz de Galicia e publicado por esta editorial (Biblioteca Gallega). Comeza coa lenda "Afrenta, daga e venera", premiada nun certame en Vigo en 1883. Segue un grupo de composicións e remata con "Contiños da terra", 19 epigramas.
- Contiños (1888). Inclúe os "Contiños da terra" e engade outros novos. Poemas breves de contido burlesco moi criticados por Emilia Pardo Bazán.
- Por un retrato. Novela curta por entregas publicada na revista Galicia da Coruña.
Inéditos editar
- Mario. Manuscrito en castelán dun relato tráxico romántico
- Lola. Novela en castelán
- Votos Eternos. Novela en castelán de estilo romántico.
- Paca (1883). Novela que narra minuciosamente as longas xornadas dunha viaxe en dilixencia de Santiago a Madrid a mediados do XIX.
- Os que ensinan a orella. Manuscrito en galego.
Véxase tamén editar
Bibliografía editar
- Carballo Calero, R. (1975) [1963]. Historia da literatura galega contemporánea. Galaxia. ISBN 84-7154-227-7.
- Couceiro Freijomil, A. (1952). "LOSADA ASTRAY, Benito". Diccionario bio-bibliográfico de escritores (en castelán) II. Santiago de Compostela: Bibliófilos Gallegos. p. 338.
- Fernández del Riego, F. (1992) [1990]. Diccionario de escritores en lingua galega (2ª ed.). Do Castro. ISBN 84-7492-465-0.
- Enciclopedia Galega Universal, 11 (2002). Bieito Ledo Cabido, Editor. Ir indo.