Benito Losada Astray

Benito Ramón Hipólito Losada Astray, nado en Santiago de Compostela o 19 de novembro de 1824 e finado en San Mamede de Ribadulla o 11 de setembro de 1891, foi un médico, militar e escritor galego.

Benito Losada Astray

Biografía
Nacemento	19 de novembro de 1824 Santiago de Compostela, España
Morte	11 de setembro de 1891 (66 anos) San Mamede de Ribadulla, España
Datos persoais
País de nacionalidade	España
Actividade
Ocupación	médico , militar , escritor
Lingua	Lingua castelá

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Benito Losada.

Traxectoria

Fillo de Benito Álvarez-Losada Pardo, catedrático de Dereito Penal, e Teresa Astray-Caneda Calvelo. Licenciouse en Medicina e ingresou no Corpo de Sanidade Militar. Exerceu de médico militar no País Vasco durante a guerra carlista e máis tarde en Cuba. Convencido anticlerical, interesouse na política liberal, afiliándose ao partido republicano, o que o levou a participar no levantamento de Solís de 1846. Colaborador de diversas publicacións, como El Heraldo Gallego e Revista Gallega, pódese adscribir á xeración provincialista, polo que forma parte da nómina de poetas tardíos do Rexurdimento.

Casou en Cuba con Adelaida Ferrant Ajuria; non tiveron fillos.

Traxectoria literaria

Unha vez xubilado do seu posto de xeneral médico militar, comezou a dedicarse á creación literaria. Tras o falecemento da súa muller, sumiuse nunha gran tristura que reflectiu nos versos "Recordos".

No manuscrito inédito "Os que ensinan a orella" arremete implacablemente contra o clero polo seu desexo de exclusividade no ensino público e que lle valeu unha forte campaña de desprestixio por parte dun mozo director dun xornal compostelán, pero ao que veu a darlle a razón o Real Decreto sobre o ensino libre do Ministerio de Fomento, presidido por Pidal.

A lenda "Afronta, daga e vieira" incluída en Soazes d´un vello é un fermoso relato en tempo medieval na que aparecen castelos e paraxes da bisbarra do Ulla, nobres violentos e sufridas heroínas, na que está presente encontros, amores secretos, fuxida fracasada, xuramento, anagnórises, arrepentimento e múltiple desenlace infausto. Polo que é máis coñecido Benito Losada é pola trintena de poemas soltos Contiños (1888) de signo costumista e polos seus epigramas. Estas composicións, posúen un marcado carácter picaresco, cheas de alusións maliciosas, o cal motivou algunhas críticas, entre elas de Pardo Bazán, por considerar que resultaban chocarreras e de mal gusto.

Foi Benito Losada un poeta áxil e solto que coñecía ben o galego. Negábase a ser fotografado, como ben recorda o seu amigo Enrique Labarta Pose en versos que escribe na revista da Real Sociedade Económica de Amigos do País de Santiago. Só se coñecía a súa imaxe a través do debuxo que figura na portada do número 6 da revista La Pequeña Patria. Finalmente atopouse unha fotografía escrita no reverso que di: "Lector se o nome saber lle agrada direino ao momento Benito Losada".

En 1922 Aubrey Fitz Gerald Bell dedicoulle un apéndice de Portuguese Litarature ao renacemento literario galego onde salienta sobre todo o seu populismo porque presenta cadros coloridos, íntimos e interesantes da vida de campo en Galicia. Hai un amplo e detallado estudo biográfico e bibliográfico de Benito Losada Astray de Antonio Couceiro Freijomil (1952) e de Ricardo Carballo Calero (1975). En 1991, con motivo do centenario do seu falecemento, José Filgueira Valverde, dedicoulle un artigo en Faro de Vigo.

Obra

La Pequeña Patria, Santiago, 30 de decembro de 1890, n.º 6.

• Poesías (1878). É o seu libro máis romántico. Bilingüe.
• Soazes d’un vello (1886) premio literario de La Voz de Galicia e publicado por esta editorial (Biblioteca Gallega). Comeza coa lenda "Afrenta, daga e venera", premiada nun certame en Vigo en 1883. Segue un grupo de composicións e remata con "Contiños da terra", 19 epigramas.
• Contiños (1888). Inclúe os "Contiños da terra" e engade outros novos. Poemas breves de contido burlesco moi criticados por Emilia Pardo Bazán.
• Por un retrato. Novela curta por entregas publicada na revista Galicia da Coruña.

Inéditos

• Mario. Manuscrito en castelán dun relato tráxico romántico
• Lola. Novela en castelán
• Votos Eternos. Novela en castelán de estilo romántico.
• Paca (1883). Novela que narra minuciosamente as longas xornadas dunha viaxe en dilixencia de Santiago a Madrid a mediados do XIX.
• Os que ensinan a orella. Manuscrito en galego.

Véxase tamén

Bibliografía

• Carballo Calero, R. (1975) [1963]. Historia da literatura galega contemporánea. Galaxia. ISBN 84-7154-227-7. 
• Couceiro Freijomil, A. (1952). "LOSADA ASTRAY, Benito". Diccionario bio-bibliográfico de escritores (en castelán) II. Santiago de Compostela: Bibliófilos Gallegos. p. 338. 
• Fernández del Riego, F. (1992) [1990]. Diccionario de escritores en lingua galega (2ª ed.). Do Castro. ISBN 84-7492-465-0. 
• Enciclopedia Galega Universal, 11 (2002). Bieito Ledo Cabido, Editor. Ir indo.

Ligazóns externas

• Ficha en galegos.info