Balaenoptera

Balaenoptera é un xénero de cetáceos misticetos da familia dos balenoptéridos, único da subfamilia dos balenopterinos (Balaenopterinae).

Este xénero comprende oito especies de rorcuais, todas as da familia excepto o xibardo (Megaptera novaeangliae) que, por si só, constitúe a outra subfamilia, a dos megapterinos (Megapterinae).

A especie Balaenoptera omurai foi descrita en 2003.

Taxonomía

Descrición

O xénero Balaenoptera foi descrito en 1804 polo zoólogo francés Bernard-Germain de Lacépède na páxina 114 da súa obra Hist. Nat. Cetacees.

Etimoloxía

Lacépède construíu o termo Balaenoptera a partir dos elementos do latín científico Balaen-, tirado do latín bālæna, 'balea' (que, á súa vez, deriva do grego antigo φάλαινα phálaina), e -ptera, derivado do grego antigo πτερόν pterón, 'á' (intercalando un -o- para facilitar a pronuncia), en alusión ás longas aletas pectorais das súas especies. Literalmente: 'as baleas con ás'.

Sinónimos

Ademais de polo nome cuñado por Lacépède, o xénero coñécese tamén polos sinónimos seguintes:

• Cuvierius Gray, 1866
• Pterobalaena Eschricht, 1849
• Rorqualus Cuvier, 1836
• Catoptera Rafinesque, 1815

Clasificación

O xénero Balaenoptera comprende as sete especies (oito, para algúns autores) seguintes:

• Xénero Balaenoptera Lacépède, 1804
  • Balaenoptera acutorostrata Lacépède, 1804
  • Balaenoptera bonaerensis Burmeister, 1867
  • Balaenoptera borealis Lesson, 1821
  • Balaenoptera brydei Olsen, 1913 (Non aceptado; válido Balaenoptera edeni Anderson, 1878)
  • Balaenoptera edeni Anderson, 1878
  • Balaenoptera musculus Linnaeus, 1758
  • Balaenoptera omurai Wada, Oishi & Yamada, 2003
  • Balaenoptera physalus Linnaeus, 1758

En Galicia

En augas próximas ás nosas costas, segundo a biibliografía dispoñíbel, pódense encontrar varias especies do xénero Balaenoptera.

Na Lista patrón de vertebrados de Galicia da SGHN, publicada no Tomo I da Xeografía de Galicia dirixida por Pérez Alberti, aparecen as dúas especies seguintes (indícanse os nomes vulgares galegos propostos):

• Balaenoptera physalus – rorcual de Bryl
• Balaenoptera borealis – rorcual boreal

Pola súa pare, no Vocabulario multilingüe dos profesores Lahuerta e Vázquez, cítanse (o que no quere dicir que forzosamente teñan que frecuentar augas galegas, senón só que teña nome no noso idioma), relaciónanse as seguintes:

• Balaenoptera acurrostrata – rorcual alibranco
• Balaenoptera musculus – rorcual azul
• Balaenoptera edeni – rorcual de Bryde ou balea de Bryde
• Balanoptera physalis – rorcual común
• Balaenopterus borealis – rorcual de pintas

Finalmente, na moderna Guía dos mamíferos de Galicia, os seus autores, Díaz d'a Silva e Cartelle, consideran catro especies (e inclúen os catro mapas de distribución correspondentes):

• Balaenpotera acurrostrata – balea alibranca
• Balenoptera borealis – balea de pintas
• Balaenoptera musculus – balea azul
• Balaenoptera physalus – balea común

Nota: sobre os nomes galegos destes rorcuais (ou baleas) véxase o artigo Balenoptéridos e a súa páxina de conversa.

Véxase tamén

Bibliografía

• Carwardine, M. (1995): Ballenas, delfines y marsopas. Guía visual de todos los cetáceos del mundo. Barcelona: Omega. ISBN 978-84-282-1037-3.
• Díaz d'a Silva, J. I. e Cartelle, Y. (2007): Guía dos mamíferos de Galicia. A Coruña: Baía Edicións. ISBN 978-84-96893-20-7.
• Duguy, R. e Robineau, D. (1987): Guía de los mamíferos marinos de Europa. Barcelona: Omega. ISBN 978-84-282-0811-5.
• Lahuerta Mouriño, Fernando e Francisco X. Vázquez Álvarez (2000): Vocabulario multilingüe de organismos acuáticos. Santiago: Xunta de Galicia. ISBN 978-84-453-2913-8.
• Pérez Alberti, A. (dir.) (1982): Xeografía de Galicia. Tomo I. O medio. A Coruña: Edicións Sálvora. ISBN 978-84-85779-12-6.
• Perrin, William F., Bernd Würsig & J. G. M. Thewissen (eds.) (2002): Encyclopedia of Marine Mammals. 2ª ed. San Diego: Academic Press. ISBN 978-0-12-373553-9
• Schokkenbroek, Joost C. A. (2008): Trying-out: An Anatomy of Dutch Whaling and Sealing in the Nineteenth Century, 1815-1885. Amsterdam: Aksant Academic Publishers. ISBN 978-90-5260-283-7.
• Tönnesen, J. N. & Arne Odd Johnsen (1982): The history of modern Whaling. Londres: C. Hurst & Co. ISBN 978-0-905838-23-6; Canberra: Australian National University Press. ISBN 978-0-7081-0749-2; Berkeley, California, USA: University of California Press. ISBN 978-0-520-03973-4.
• Wilson, D. E. & Reeder, D. M. (eds.) (2005): Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference. Third edition. Baltimore, Maryland, USA: The Johns Hopkins University Press. ISBN 978-0-8018-8221-4.

Outros artigos

• Cetáceos
• Misticetos
• Balenoptéridos
• Balenopterinos
• Caza de baleas
• Caza de baleas en Galicia

Ligazóns externas

• List of Marine Mammal Species and Subspecies en Society for Marine Mammalogy (en inglés).
• Coordinadora para o Estudo dos Mamíferos Mariños (CEMMA) (en galego).
• Sociedad para la Conservación de Ballenas y Delfines / Whale and Dolphin Conservation Society (WDCS) (en castelán)
• FAO-OMS (1993): Marine mammals of the world (en inglés).