Sabadelle, Sabadelle, O Pereiro de Aguiar

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Sabadelle.

San Martiño de Sabadelle é un lugar da parroquia da Sabadelle no concello ourensán do Pereiro de Aguiar na comarca de Ourense. Tiña 232 habitantes no ano 2018 segundo datos do Instituto Galego de Estatística, dos cales 112 eran homes e 120 mulleres. Debe o seu nome ó santoral, San Martiño -compartido con máis de 2.200 municipios galegos- e ó liñaxe familar do fundador da aldea .

San Martiño de Sabadelle
Parroquia	Sabadelle
Concello	O Pereiro de Aguiar
Poboación	232 hab. (2018)
[ editar datos en Wikidata ]

Historia e fundación

Igrexa de San Martiño de Sabadelle.

Don Rodrigo Aras, cabaleiro de Aguiar (Pereiro de Aguiar), e popularmente coñecido como o fundador da aldea, coa súa muller Aldonza Rodríguez de Sabadelle recibe o 7 de abril de 1299 o foro do mosteiro de Rochas sobre o casal de O Campo. O 11 de xuño de 1301 merca unha leira de castiñeiros situados no actual Sabadelle e establece alí o seu fogar .

Demografía

Evolución da poboación de Sabadelle Fonte: IGE Arquivado 17 de outubro de 2019 en Wayback Machine.

2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018
243	257	259	257	247	253	258	265	252	249	243	249	250	244	243	241	240	239	232

Patrimonio histórico

O cruceiro de Sabadelle está composto por baste, fuste, capitel e cruz, ademais de contar con pequenas esculturas e ornamentacións. Estas son máis simbólicas que decorativas, e as esculturas ou relevos son sobre temas relixiosos. Está situado nunha encrucillada, un lugar polo que adoitan pasar os cadaleitos. É un elemento post-románico ben conservado que xurdiu polo afán de imitar ás cruces procesionais.

A igrexa de San Martiño de Sabadelle é de planta románica. Consta dunha nave e dun amplo plesbiterio. Durante o ano 1847 cambióuselle a fachada de leste a oeste. A súa actual porta principal é de dobre arquivolta sobre semiculumnas acaroadas. A súa portada está apoiada sobre columnas en xambas. Ten tamén un tímpano liso con dous corpos; o primeiro con dous arcos para as dúas campás e a segunda cun só, do que xorde unha estrutura con forma piramidal e unha cruz. No seu interior atopamos un sepulcro do século XVI e elementos de influencia mudéxar .

O pazo A Fronteira erixiuse nos séculos XVI e XVII. Consta dunha construción popular e ten un gran muro de pedra que bordea todo o pazo. É un edificio a catro augas do que se elevan dous faiados da parte central. Xunto ó edificio hai unha torre con dous andares, con tellados a catro augas e con ventás alinteladas. Tamén atopamos un hórreo e un gran pombal aínda conservados a día de hoxe en bo estado.

No cruzamento da estrada que vai dende o pobo cara Tibiás atopámonos cun peto -unha pequena construción con relieve-, no que se representan as "ánimas" no purgatorio, no que se poden depositar esmolas.

Igrexa de San Martiño de Sabadelle.

Servizos

Os servizos mínimos como a educación e a sanidade non están cubertos. Respecto ó primeiro, os nenos e nenas do pobo deben acudir ó CEIP Pluríngüe Ben-Cho-Shey, situado no Lugar de Cortiñas. O centro médico máis preto está no Pereiro.

Ao non contar con establecementos, a panadaría de Velle recorre as rúas da vila todos os días cunha furgoneta. A froitaría, carnizaría e panadaría empregan o mesmo método, achegándose ata dúas veces por semana.

Festa popular

A festa tradicional popular na honra de San Martiño celébrase todos os anos durante a primeira quincena do mes de novembro, estando organizadas por unha comisión de veciños que se rota cada dous anos. Teñen lugar na cancela habilitada tras o edificio do bar da comisión. As festas son sufragadas polos veciños, que asumen unha cuantía fixa por vivenda.

Lugares e parroquias