Pobo dena'ina
Os dena'ina (na súa lingua, «xente»), tamén chamados antigamente tanaina ou knaiakhotana («xente da península de Kenai», pola zona montañosa onde habitaban), son un pobo indíxena do grupo de linguas na-dené que vivían no sur de Alasca. Dividíanse en oito grupos: Clark lake, Iliamna, Lower Inlet, Sutsina, Tyonek, Upper Inlet, Lime-Hungry e Stoney River.
| Pobo dena'ina | |
|---|---|
 Territorio dena'ina antes do contacto. | |
| Poboación | |
| Poboación total: 1 000[1] | |
| Rexións principais: | |
 Estados Unidos | Alasca |
| Aspectos culturais | |
| Lingua | Lingua dena'ina e inglés |
| Relixión | Cristianismo |
| Grupos relacionados | Ahtna, deg hit'an e outros pobos atapascanos |
Localización editar
Ocupaban o territorio comprendido entre a enseada de Cook (Cook Inlet) e o cabo Clark, na costa do golfo de Alasca, no sur de Alasca.
Demografía editar
Segundo Asher, en 1980 eran 900 individuos, dos cales só 250 falaban a lingua na-dené. Segundo outros, en 1990 eran 1.500 individuos. Segundo datos do BIA de 1995, vivían nos poboados de Eklutna (48 h/50), Iliamna (62 h/65), Kenaitze (535 h/562), Knit (31 h/33), Ninilchik (89 h/93), Nondalton (159 h/167), Pedro Bay(38 h/40), Salamatoff (104 h/109), Tyonek (142 h/149), Lime (40 h/42), e en Chickaloon (9 h) cos ahtna e en Seldovia (191 h/201) cos alutiiq. En total, 1.310 individuos (sen contar os dous últimos).
Costumes editar
Alimentábase do salmón e outros peixes, pero tamén cazaban osos, cabras, focas, caribús e outros animais. Vivían en casas de troncos e de turba en inverno, e en cabanas no verán durante a pesca do salmón, como as outras tribos na-dené dos arredores. Tiñan casas dobres con almacéns nos que secaban o pescado. Desprazábanse en kaiaks e umiaks, como os inuit, e tamén levaban polainas e zorras con cánidos. Tecían vestidos con teares de madeira, e usaban na súa fabricación plumas e debuxos xeométricos. Dividíanse en numerosas tribos e subgrupos, e cada un deles, á súa vez, tiña outras subdivisións con clans exogámicos. Había dúas clases sociais, os comúns e os nobres, cada unha delas cun caudillo que era máis guía paternal que líder. O poder real tíñao un Consello que actuaba en tempos de guerra. Eran inimigos naturais dos inuit, e tamén celebraban un potlatch na honra dos mortos, dos anciáns ou ben para celebrar a primeira caza do primoxénito, un matrimonio ou unha reunión, e a principal finalidade era facer ostentación dos regalos. Crían que todas as cousas da natureza estaban animadas por poderes especiais, de aquí a atención que prestaban aos xamáns, tabús e amuletos.
Historia editar
Desde 1760 os rusos tiveron contacto con Alasca, mais pouco trataron cos dené do interior, a diferenza dos inuit, aleutianos e tlingit. Cara 1834 exploraron o río Yukón e Kuskokwin. Isto fíxolles entrar en conflito coa Compañía da Baía de Hudson, aínda que seguiron mantendo un comercio bastante activo. O 30 de marzo de 1867 toda Alasca foi obxecto dun tratado de compra do goberno dos Estados Unidos, que lles pagou 7,2 millóns de dólares en ouro aos rusos. O goberno pasoulle o control á Alaska Commercial Company (ACC), e o 17 de maio ditou a primeira lei orgánica para aplicar as leis de Oregón. En 1912 creouse o primeiro grupo indio, Alaska Native Brotherhood, para protexer os seus intereses. En 1968 fundouse o Native Land Claims Movement (NLCM), con apoio de ecoloxistas, para evitar as expropiacións a causa dos descubrimentos petrolíferos, e reclamou compensacións, o cal forzou en 1971 á aprobación da «Alaska Native Claims Settlement Act», unha lei que extingue os títulos de propiedade aborixes en Alasca e ordena o establecemento de corporacións que administren as terras.
Notas editar
Véxase tamén editar
Ligazóns externas editar
- Recursos en lingua dena'ina Arquivado 01 de decembro de 2008 en Wayback Machine.