Peneo (mitoloxía)

Na mitoloxía grega, Peneo era un deus fluvial de Tesalia, un dos tres mil ríos de Grecia. Era fillo de Océano e Tetis.

Casou coa ninfa Creúsa (ou Filira), coa que tivo catro fillos, entre os que se cita a Hipseo, rei dos lapitas, e tres fillas, Cirene (nai de Aristeo), Dafne e Estilbe, aínda que algunhas fontes consideran a Cirene unha das súas esposas. Estilbe tivo do deus sol, Apolo, dous fillos xemelgos, Centauro e Lapites, epónimo do pobo do mesmo nome e antecesor de Auxías e Pirítoo, entre outros personaxes mitolóxicos coñecidos; algúns tamén a fan nai de Eneo.

A máis famosa das súas fillas foi Dafne que, perseguida por Apolo, implorou a axuda do seu pai para escapar do acoso do deus, e Peneo converteuna en loureiro ^[1]. Apolo tivo que consolarse con cortar unhas pólas e coroarse con elas, e esa coroa de loureiro converteuse en símbolo de vitoria na cabeza de heroes, xenerais e emperadores romanos.

"Agotadas as súas forzas, palideceu ela e vencida polo esforzo da rápida fuxida, dixo mirando ás augas do Peneo: 'Axúdame, pai, se os ríos sodes divindades, bota a perder, cambiándoa, esta figura coa que gusto demasiado'. Apenas acabou a súa plegaria, un pesado sopor invade os seus membros, unha delgada casca cingue o seu tenro peito, os cabelos medran como follas, os brazos como ramas, os seus pes, ha pouco tan veloces, adhírense en raíces preguiceiras, en lugar do rostro está a copa. Só a beleza queda nela".

(Ovidio: Metamorfosis I, 543-552)

Galería de arte

Os deuses fluviais consolan a Peneo pola perda da filla
Apolo e Dafne, e Peneo ós pés de ambos (Jean-Étienne Liotard)
Apolo e Dafne, con Peneo ós pés (Nicolás Poussin) ^[2]
Apolo e Dafne (Bernini)
Apolo e Dafne
(Placido Costanzi)

Notas

↑ Hixino dá outra versión: cando Apolo estaba perseguindo a Dafne, ela pediu axuda á Terra, que a acolleu dentro dela e transformouna na árbore do loureiro (Fábulas, 203). Graves recolle esta versión e engade que a Nai Terra levouna ata Creta, e deixou un loureiro no seu lugar (Graves, px. 90).
↑ O cadro completa o mito coa prersenza de Eros, o deus do amor, disparando unha frecha a Apolo para namoralo de Dafne, sabendo que esta o rexeitaría, como vinganza ante a burla de Apolo sobre a súa destreza co arco.

Véxase tamén

Bibliografía

Graves, Robert (2019). Los mitos griegos. Gredos. ISBN 9788424999940. (en castelán)
Grimal, Pierre (1981). Diccionario de mitología griega y romana. Paidós. ISBN 9788449324574. (en castelán)
Hixino (2009). Fábulas mitológicas. Alianza Editorial. ISBN 9788420650722. (en castelán)
Ovidio (2015 (reimpr. 2017)). Metamorfosis. Tradución de Antonio Ramírez de Verger. Alianza Editorial. ISBN 9788420697208. (en castelán)

[1] Hixino dá outra versión: cando Apolo estaba perseguindo a Dafne, ela pediu axuda á Terra, que a acolleu dentro dela e transformouna na árbore do loureiro (Fábulas, 203). Graves recolle esta versión e engade que a Nai Terra levouna ata Creta, e deixou un loureiro no seu lugar (Graves, px. 90).

[2] O cadro completa o mito coa prersenza de Eros, o deus do amor, disparando unha frecha a Apolo para namoralo de Dafne, sabendo que esta o rexeitaría, como vinganza ante a burla de Apolo sobre a súa destreza co arco.

[1]

[2]