Patriarca de Constantinopla
O título de Patriarca de Constantinopla é o que levan algúns bispos que ocupan a sé de Constantinopla (hoxe Istambul, Turquía), ou que a ocuparon antigamente e mantiveron o nome ao trasladar a sé a outro lugar. O máis coñecido deles é o Patriarca ecuménico de Constantinopla, da Igrexa ortodoxa de Constantinopla, e polo xeral a expresión «Patriarca de Constantinopla» refírese a el. Ademais do prelado ortodoxo, reclama o título a Igrexa apostólica armenia e, antigamente, a Igrexa católica latina.
Historia
editarCando en 324 o emperador romano Constantino fixou a nova capital imperial en Bizancio dándolle o nome de Constantinopla, convocou no ano 325 o Primeiro Concilio Ecuménico a celebrar en Nicea no que, entre outras decisións doctrinales, se procedeu a organizar a Igrexa en patriarcados e dioceses, creando as sés patriarcais de Roma, Alexandría, Antioquía e Xerusalén.
Posteriormente, no Segundo Concilio Ecuménico, celebrado en Constantinopla no ano 381, declarouse que o bispo de Constantinopla debía ter a primacía de honra logo do bispo de Roma, por ser a Nova Roma (canon III)[1]. Debido a que esta decisión foi tomada por presións imperiais, o patriarcado de Alexandría protestou, xa que anteriormente tiña a preferencia de honor logo da sé romana, e o papa Dámaso I rexeitou confirmar dito canon.[2]
A sé foi elevada a patriarcado no Concilio de Calcedonia de 451, recibindo xurisdición sobre Asia Menor e Tracia, así como sobre os territorios non cristianizados que non estaban baixo a xurisdicón do patriarcado de Occidente e dos outros tres patriarcados (Alexandría, Antioquía e Xerusalén (canon XXVIII), que o papa León I rexeitou aceptar. Non foi até o pontificado de Hadrián II, co Cuarto Concilio de Constantinopla, que Roma recoñeceu o rango patriarcal de Constantinopla.
Patriarcas de Constantinopla
editarAntes do Gran Cisma
editar- Para ver a lista completa de Patriarcas de Constantinopla aceptados por católicos e ortodoxos antes do Gran Cisma, véxase Lista dos patriarcas ecuménicos de Constantinopla.
En 732 os Balcáns estaban baixo a xurisdición do Patriarcado de Constantinopla. Tamén nesa época, na década de 730, o papa León III transferiu Illyricum e o sur de Italia (Sicilia e Calabria) á xurisdición do patriarcado de Constantinopla.
En 862 o patriarca Focio, logo da petición do príncipe Rastislav da Gran Moravia, enviou aos irmáns Constantino e Metodio a evanxelizar aos eslavos. Xa houbera misioneiros cristiáns occidentais no seu reino, mais Rastislav expulsáraos tentando obter maior independencia do Sacro Imperio Romano Xermánico. Os irmáns, debido ás disputas entre latinos e bizantinos, viaxaron a Roma a reunirse co Papa, buscando apoio ás súas actividades misioneiras. Aínda que Constantino quedou finalmente en Roma e entrou nun mosteiro, tomando o nome de Cirilo, o papa Hadrián II enviou novamente a Metodio en 869, dándolle xurisdición sobre toda Moravia e Pannonia.
No século IX sucedeu a cristianización de Bulgaria, territorio baixo a xurisdición do patriarcado. Posteriormente, no mesmo século, chegou a a cristianización do Rus de Kíiv. Para comezos do século XI a maioría do mundo eslavo, principal territorio do Patriarcado, convertérase ao cristianismo.
Despois do Gran Cisma
editarIgrexa ortodoxa
editar- Artigo principal: Patriarca Ecuménico de Constantinopla.
- Para ver a lista completa de Patriarcas ortodoxos de Constantinopla, véxase Lista dos patriarcas ecuménicos de Constantinopla.
O Patriarca Ecuménico ten sido tamén coñecido como o Patriarca Grego de Constantinopla,[5] para diferencialo do armenio e do latino. É o primeiro en honor entre todos os bispos da Igrexa ortodoxa. É o máximo dirixente da Igrexa ortodoxa de Constantinopla e, aínda que non ten xurisdición sobre as outras Igrexas ortodoxas, está considerado o líder espiritual dos 300 millóns de ortodoxos do mundo; e ten o dereito de presidir os sínodos pan-ortodoxos.
A xurisdición do patriarca diminuíu co paso do tempo. A Igrexa ortodoxa rusa declarou en 1448 a súa autocefalia, pouco antes da caída de Constantinopla en mans otomás. A Igrexa ortodoxa serbia foi declarada independente polo goberno do país en 1832. Co debilitamento do poder otomán chegou a declaración de autocefalia da Igrexa de Grecia en 1833, da Igrexa ortodoxa romanesa en 1865. En 1860 separouse a Igrexa ortodoxa búlgara e en 1922 a Igrexa ortodoxa albanesa declarou a súa autocefalia.
Ademais disto, outras igrexas ortodoxas de áreas en disputa recibiron autonomía, entre elas a Igrexa ortodoxa finesa e a Igrexa ortodoxa apostólica estoniana en 1923, a Igrexa ortodoxa polaca en 1924, e a Igrexa ortodoxa checa e eslovaca en 1998.
Na actualidade, a xurisdición patriarcal en Europa, Asia e África redúcese aos territorios de gran parte de Turquía e o norte de Grecia. Ademais, tamén ten xurisdición, segundo a súa interpretación do canon XXVIII do Concilio de Calcedonia, sobre as terras de nova cristianización, polo que tería autoridade sobre América, Asia e Oceanía. Isto, porén, non é aceptado por outros patriarcados, que manteñen xurisdicións propias neses territorios.
O número de fieis dos patriarcado en Turquía, o seu principal territorio canónico, é moi reducido e concéntranse en Istambul; isto débese a que durante a conferencia de Lausana de 1923 acordouse un intercambio de poboación entre Turquía e Grecia, e os gregos que vivían en Turquía foron expulsados cara a Grecia, coa excepción dos de Istambul.
Igrexa Católica Latina
editar- Artigo principal: Patriarcado Latino de Constantinopla.
- Para ver a lista completa de Patriarcas Latinos de Constantinopla, véxase tamén dito artigo.
O Patriarca Latino de Constantinopla foi estabelecido logo do saqueo de Constantinopla polos participantes na Cuarta Cruzada en 1204. O Papa, nun primeiro momento, non estivo de acordo coa mesma, mais finalmente aceptou a suxestión dos cregos latinos de estabelecer un patriarcado latino suxeito a Roma.
O Imperio Latino foi derrotado en 1261, aínda que o patriarcado latino seguiu a existir como sé titular durante moitos séculos, até que non se lle asignou ninguén logo de 1948, e en 1964 foi abolido.
Patriarcas armenios de Constantinopla
editar- Artigo principal: Patriarcado Armenio de Constantinopla.
- Para ver a lista completa de Patriarcas Armenios de Constantinopla, véxase tamén dito artigo.
O Patriarca Armenio de Constantinopla é a cabeza do patriarcado armenio de Constantinopla, baixo a autoridade do Cathólicos de Todos os Armenios, cabeza da Igrexa Apostólica Armenia, aínda que autónomo en aspectos locais.
O primeiro patriarca foi Hovakim (Xoaquín) I de Constantinopla, elixido por Mehmed II para ser a máxima autoridade dos armenios dentro do Imperio Otomán.[6]
Notas
editar- ↑ Francisco Javier Lomas Salmonte, Pedro López Barja de Quiroga (2004). Ediciones AKAL, ed. Historia de Roma (en castelán). p. 544. ISBN 9788446012252.
- ↑ Henry Chadwick (2001). Oxford University Press, ed. The Church in Ancient Society: From Galilee to Gregory the Great. p. 429. ISBN 9780191529955.
- ↑ "Atlas of the Historical Geography of the Holy Land". Arquivado dende o orixinal o 10 de xuño de 2013. Consultado o 24 de xaneiro de 2014.
- ↑ home.comcast.net
- ↑ Por exemplo, en Institutes of ecclesiastical history, de Johann Lorenz von Mosheim.
- ↑ Adrian Fortescue (2001). Gorgias Press LLC, ed. Eastern Churches Trilogy: The Lesser Eastern Churches. p. 418. ISBN 9780971598621.
