Novas Poboacións de Andalucía e Serra Morena

As Novas Poboacións de Andalucía e Serra Morena foron unha intendencia española (provincia) cuxa creación se iniciou contra 1767, durante o reinado de Carlos III, e que foi suprimida en 1813.

Os catro reinos de Andalucía e as Novas Poboacións de Andalucía e Serra Morena (estas, en cor verde clara).

Durante a súa existencia foi a "quinta provincia andaluza", co mesmo nivel político e administrativo que os catro reinos de Andalucía: Córdoba, Xaén, Sevilla e Granada.

Creación

A súa creación débese a un proxecto ilustrado elaborado por Campomanes e encomendado a Pablo de Olavide, que consistía en poboar as grandes extensións despoboadas existentes no curso do Camiño Real de Andalucía: o deserto de Serra Morena ou da Peñuela, no Reino de Xaén, o deserto da Parrilla, entre Córdoba e Écija e o deserto da Monclova, entre Écija e Carmona. O obxectivo era favorecer a seguridade do tránsito das persoas e mercadorías que circulaban polo camiño de Andalucía, especialmente dos perigos derivados do bandolerismo.

Para iso fomentouse neses lugares a agricultura e a industria, atraendo colonos centroeuropeos católicos, principalmente alemáns, flamengos e suízos. Os primeiros colonos foron traídos polo aventureiro bávaro Johann Kaspar von Thürriegel. Ao finalizar o seu contrato, en xullo de 1769, Thürreiegel introducira algo máis de sete mil colonos; precisamente aqueles cos que Pablo de Olavide puxo en marcha as Nuevas Poblaciones.

A iniciativa pretendía implantar unha nova organización social, liberada en certo modo das restricións xurisdicionais do Antigo Réxime. A repoboación debía permitir tamén a posta en cultivo de terras abandonadas nun momento no que a liberación do comercio de cereais provocara unha importante alza de prezos. Para iso redactouse o Foro das Novas Poboacións, que regulaba os aspectos da vida económica e social dos colonos.

Articulo 5. El primer cuidado del Superintendente de dichas poblaciones debe estar en elegir los sitios en que se han de establecer, y en que sean sanos, bien ventilados, sin aguas estadizas que ocasionen intemperie; haciendo levantar un plan para que, de este modo, en todas las dudas que ocurran, tenga a la vista la posición material de los terrenos, y se pueda hacer cargo de ella.
Artículo 75. No habrá estudios de Gramática en todas estas nuevas poblaciones, y mucho menos de otras Facultades mayores, en observancia de lo dispuesto en la ley del Reyno, que con razón les prohibe en lugares de esta naturaleza, cuyos moradores deben estar destinados a la labranza, cría de ganados, y a las artes mecánicas, como nervio de la fuerza de un Estado...

Os novos asentamentos humanos non recibiron o nome de cidade, vila ou lugar, senón que se coñecían como feligresías (freguesías) e aldeas e, todas en conxunto, como "Nuevas Poblaciones". A capitalidade da intendencia e sede do intendente estableceuse en La Carolina, cuxa construción xa estaba finalizada en 1770, e en La Carlota.

Coa caída de Pablo de Olavide, o 22 de marzo de 1795, Tomás González Carvajal foi nomeado intendente das Novas Poboacións de Andalucía e Serra Morena.

As Poboacións

No Reino de Xaén as novas poboacións foron as seguintes: Aldeaquemada, Arquillos, Carboneros, La Carolina, Las Correderas, Guarromán, Miranda del Rey y Magaña, Montizón, Navas de Tolosa, Rumblar e Santa Elena]. La Concepción de Almuradiel, pola súa parte, estaba encravada en La Mancha.

A fregueresía de La Carolina contaba con tres aldeas: Los Cuellos, Camino de Granada e Vista Alegre. A de Carboneros, con tres: El Acebuchal, La Mesa de Carboneros e Escolástica. Guarromán, con outras tres: Arellano, Martín Malo e Los Ríos. Arquillos, con unha: El Porrosilo. Montizón, con dúas: Aldeahermosa e Venta de los Santos. Aldeaquemada con dúas: Buenos Aires y Santa Cruz. Santa Elena con unha: Aldeanueva. Miranda del Rey, con unha: Magaña. As Navas de Tolosa, con unha: Fuerte del Rey.

No Reino de Córdoba e no Reino de Sevilla creáronse as novas poboacións de: La Carlota, La Luisiana, Fuente Palmera, San Sebastián de los Ballesteros e a aldea de San Calixto], na Serra de Tardón (termo municipal de Hornachuelos). O enxeñeiro militar José de Ampudia y Valdés realizou en 1761 o plano topográfico da Serra de Tardón.

A freguesía de La Carlota contaba con cinco aldeas: La Fuencubierta, Garabato, Pinedas, Pequeña Carlota e Vaneguillas. A de Fuente Palmera, con sete: Aldea del Río, Fuente Carreteros, La Herrería, Los Silillos, Peñalosa, Villalón e La Ventilla. La Luisiana, pola súa parte, contaba con tres aldeas: Cañada-rosal, El Campillo e Motillos.

Noutros lugares do reino de Sevilla afastados do Camiño Real de Andalucía creáronse outras poboacións similares, aínda que no formaron parte das Novas Poboacións Andalucía e Serra Morena nin gozaron dos seus foros. Estas poboacións foron Prado del Rey e Algar.

Véxase tamén

Bibliografía

• Alcázar Molina, Cayetano (1930): Las colonias alemanas de Sierra Morena. Notas y documentos para su historia. Madrid: Impr. sucs. de Rivadenayra.
• Hamer, Adolfo (2009): La Intendencia de las Nuevas Poblaciones de Sierra Morena y Andalucía, 1784-1835. Gobierno y administración de un territorio foral a fines de la Edad Moderna. Córdoba: Universidad de Córdoba y CajaSur Publicaciones. ISBN 978-84-7801-982-3.

Outros artigos

• Colonización de Serra Morena

Ligazóns externas

• Las Nuevas Poblaciones.
• La Ilustración de Sierra Morena y Andalucía Arquivado 12 de xaneiro de 2012 en Wayback Machine..