Mileva Marić
Mileva Marić (Милева Марић), tamén chamada Mileva Marić-Einstein e Mileva Marić-Ajnštajn, nada en Titel o 19 de decembro de 1875 e finada en Zürich o 4 de agosto de 1948, foi unha matemática serbia, primeira muller de Albert Einstein. Ás veces suxírese que contribuíu no aspecto matemático nas teorías deste.
 | |
| Nome orixinal | Mileva Marić Ruzić |
|---|---|
| Biografía | |
| Nacemento | Милева Марић (serbio) 19 de decembro de 1875 .svg){kind=small} Titel, Voivodina, Imperio Austrohúngaro (actual Serbia) |
| Morte | 4 de agosto de 1948 (72 anos) Zúric, Suíza |
| Lugar de sepultura | Cemetery Nordheim (en)   |
| Datos persoais | |
| Residencia | Smíchov (1911–) Novi Sad |
| País de nacionalidade | alemá, suíza e austrohúngara |
| Relixión | Cristianismo ortodoxo |
| Educación | Universidade de Zúric ETH Zürich Universidade de Heidelberg |
| Actividade | |
| Ocupación | matemática, física |
| Lingua | Lingua alemá, lingua serbia e lingua croata |
| Familia | |
| Familia | Família Einstein (pt) |
| Cónxuxe | Albert Einstein |
| Fillos | Lieserl (1902-¿1903?) Hans Albert (1904-1973) Eduard (1910-1965) |
| Pais | Miloš Marić (en) e Marija Ružić (en) |
| Irmáns | Zorka Marić (en) e Miloš Marić (en) |
| Parentes | Sofija Golubović (en) (maternal first cousin (en) ) |
  | |
Traxectoria editar
Naceu en Titel, Voivodina, pertencente naquel momento ao Imperio Austrohúngaro (hoxe en Serbia), sendo a primeira filla do matrimonio de Milos Marić (1846-1922) e de Marija Ruzić-Marić (1847-1935)[1]. Pertencente a unha acomodada familia serbia, o seu pai rematou a súa carreira militar pouco despois do seu nacemento, conseguindo un traballo na capital do Condado de Sirmia, Ruma, onde viviu a familia entre 1877 e 1892[2]. Máis tarde, trasladáronse a Zagreb. A familia tivo outros dous fillos: Zorka (1883-1938) e Miloš (1885-?).
Foi discípula de Nikola Tesla e no 1896 foi a quinta muller que entrou no Instituto Federal Politécnico de Zúric.[3] Alí coñeceu a Einstein, con quen casou en 1903.[4]
Tras o casamento, Mileva sacrificou a súa profesión, axudando a Einstein nun período crucial dos descubrimentos científicos daquel. Tiveron unha filla, Lieserl, nada antes da voda, e dous fillos, Hans Albert, profesor de enxeñería hidráulica en Berkeley e outro, perturbado, do que coidou ata a morte.
No inverno entre 1897 e 1898, en Heidelberg (Alemaña), Mileva quedou cativada polo estudo sobre a relación entre a velocidade dunha molécula e a distancia atravesada entre colisións, escribindo sobre as súas ideas a Einstein. O tema é un elemento relevante no estudo einsteniano sobre o movemento browniano, polo que recibiría o Nobel. Einstein admiraba a independencia intelectual e ambicións de Mileva, da que dixo ser “unha criatura igual a min e tan independente coma min”. A participación que corresponde a Mileva no traballo que se lle asigna a Einstein é fortemente discutida con diversa documentación, onde ás veces Einstein fala de “os nosos traballos" e “a nosa teoría".[4]
A vida de Einstein e a de Mileva, como home e muller, e como científicos, foi desigual: Einstein deixou a Mileva por outra muller e ela pasou o resto da súa vida coidando do seu fillo.[3]
Notas editar
- ↑ (Popovic 2003, p. XV)
- ↑ "Šta će biti s kućom Mileve Ajnštajn? (Cal será a casa de Mileva Maric?)". B92 (en serbio) (Belgrado). 10-6-2013. Consultado o 18-5-2017.
- ↑ 3,0 3,1 "Mileva Maric, la sombra de Einstein". Consultado o 2021-04-27.
- ↑ 4,0 4,1 Perdomo, Inma (2013-11-10). "Filosofía, ciencia y género : Mileva Maric. A la sombra del genio". Filosofía, ciencia y género. Consultado o 2021-04-27.
Bibliografía editar
- Djurdjevic, Maria (2008). Mileva Einstein-Marić (1875-1948): hacia la recuperación de la memoria científica (PDF). Brocar (en castelán). pp. 253–274.
- González Moreno, Mercedes (2006). Mileva Einstein-Maric: la madre «olvidada» de la Teoría de la Relatividad. Clepsydra (en castelán). pp. 95–102.
- Isaacson, Walter (2008). Einstein: Su vida y su universo (en castelán). Francisco José Ramos Mena (tradución). Barcelona: Debate. p. 734. ISBN 9780743560979.
- Popović, Milan N. (2003). In Albert's Shadow: The Life and Letters of Mileva Marić, Einstein's First Wife (en inglés). Johns Hopkins University Press. p. 182. ISBN 0-8018-7856-X.
- Cívico, Irene; Parra, Sergio (2018). Las chicas son de ciencias. 25 científicas que cambiaron el mundo. Barcelona: Penguin Random House. pp. 88-91. ISBN 978-84-9043-882-4.
- Rubio, Esther (2006) ¿Por qué en la sombra? Editorial: Eneida (colección Biblioteca Ensayo) ISBN: 978-84 95427-81-6.
Véxase tamén editar
- A ciencia ten nome de muller (en Wikibooks)