Metadatos

Os metadatos ou metainformación son o conxunto de datos asociados a obxectos ou sistemas de información que teñen a finalidade de describilos, xestionalos, preservalos ou facilitar o seu uso;^[1] dito doutro xeito son datos sobre outros datos. Un elemento de metadatos pode dicir de que se trata eses datos, xeralmente información intelixible por un ordenador. Os metadatos facilitan a comprensión das relacións e fan que a información resulte útil nos datos. Os metadatos son indispensables para a comunicación entre ordenadores, pero tamén poden ser intelixibles para os humanos. Todos os datos descritivos dun documento, físico ou dixital, sobre o autor, data de creación, lugar de creación, contido, forma, dimensións e outra información son metadatos. Permite que a información sobre un libro estea dispoñible nun catálogo da biblioteca,^[2] se os datos técnicos extraídos dunha fotografía dixital (cámara utilizada, data de creación da fotografía, formato, tamaño do ficheiro, esquema de cores, etc.). Os metadatos son información estruturada que axuda na descrición, identificación, xestión, localización, comprensión^[3] e preservación de documentos dixitais, ademais de facilitar a interoperabilidade dos repositorios.^[4]

Aplicacións editar

A web semántica, é unha web "intelixente", capaz de darlle un significado a un ficheiro que será posto a disposición doutros usuarios, podendo ser utilizado como fonte de investigación.

A importancia dos metadatos para a web semántica está ligada basicamente á facilidade de recuperación dos datos, xa que terán un significado e un valor ben definidos. Neste sentido, todos os documentos publicados na web deberán estar catalogados. A ficha do catálogo dunha obra (os metadatos que se lle engadirán) é un rexistro electrónico que contén descricións da obra e que permite coñecer de que se trata sen ter que ler nin escoitar todo o seu contido. O rexistro sería unha representación da obra. Os metadatos son fitos ou puntos de referencia que permiten circunscribir información en todas as súas formas, pode dicir resumos de información sobre a forma ou contido dunha fonte. Os metadatos descritos por Dublin Core pódense definir como un conxunto de elementos de metadatos deseñados para facilitar a descrición dos recursos electrónicos. Desenvólvense a partir e en función dos datos, polo que se lles chama "datos sobre datos" ou "información sobre información". A ferramenta Dublin Core é unha desas que ofrece unha ampla oportunidade de utilizala para describir diversos tipos de recursos que inclúen os máis variados formatos de documentos. As institucións implicadas na organización da información nun contorno web, como a construción de bibliotecas dixitais, bases de datos, portais e sitios web, entre outros servizos, están ante a necesidade de implantar estándares de descrición dos seus recursos electrónicos.

Historia editar

En 1995, un grupo (Biblioteca do Congreso, universidades, empresas TIC, organizacións non gobernamentais, etc.) liderado por OCLC reuniuse en Dublin, Ohio, para propoñer unha normalización desta información sobre a información dos arquivos dixitais. Despois dalgunhas reunións máis, o grupo chegou a un conxunto mínimo de elementos para a identificación de obxectos dixitais.

O conxunto pasou a ser coñecido como Dublin Core (DC) e é mantido pola Core Metadata Initiative. En 2003, DC converteuse no estándar ISO 15836, sendo previamente ANSI Z39.85

O DC non especifica onde deben estar os metadatos, hai dúas alternativas: A carón do obxecto dixital, por exemplo, na cabeceira ou nas bases de datos (esta é a solución que se emprega nos proxectos de teses e teses en liña e en moitas outras bibliotecas dixitais).

O DC non é o único conxunto de metadatos, hai outros, como:

Da Library of Congress
Do IMS Project (Instructional Management System Project)
LOM (Learning Object Metadata do IEEE LTSC)
PREMIS (PREservation Metadata: Implementation Strategies)
ETD-ms (ETD-ms: an Interoperability Metadata Standard for Electronic Theses and Dissertations)
MTD-BR (Padrão Brasileiro de Metadados para Teses e Dissertações)

Exemplos editar

Nome, artista e álbum sobre unha canción
Tempo e posición xeográfica dunha fotografía

Hai varios tipos de metadatos^[2] e todos son importantes para planificar e xestionar a preservación dixital:

Metadatos	Funcionalidade	Exemplos	estándares internacionais
Descricións	Buscar un recurso/obxecto/documento nunha busca ou para comprender o recurso/obxecto/documentos	Título, autor, asunto, tipo, data de publicación...	Dublin Core, MARC 21, RDF
Administrativo (técnicos)	Decodificar e renderizar ficheiros	Formato, tamaño do ficheiro, data de creación, esquema de compresión...	METS
Administrativo (preservación dixital)	Xestión a longo prazo de arquivos dixitais	Checksum, auditorías, contexto de creación...	LOCAIS
Administrativo (dereitos)	xestionar a propiedade intelectual	Licenzas, titulares de dereitos, dereitos de autor
Estrutural	Relacionar as partes dun recurso/obxecto/documento dixital entre si, navegación	Secuencia, orde en xerarquía
Linguaxes de marcado	Integra metadatos e funcións en diferentes contextos, navegación e interoperabilidade	Parágrafos, títulos, listas, nomes, referencias, data...