Mar adiante

obra narrativa de María Victoria Moreno

Mar adiante é unha obra narrativa de María Victoria Moreno, publicada por Ediciós do Castro en 1973, subtitulada Historias de nenos pra nenos. Fixo as ilustracións do libro a autora e a cuberta Carmen Arias.

Mar adiante
O debuxo dun bote ilustrou a tapa da ed. orixinal.[1]
Título orixinalMar adiante. Historias de nenos pra nenos
Autor/aMaría Victoria Moreno
Ilustrador/aMaría Victoria Moreno (ed. orixinal)
Araceli Liste (Ed. do Castro, 1986)
Manolo Uhía (Xerais, 2009)
CubertaCarmen Arias
OrixeGalicia
LinguaGalega
Xénero(s)Narrativa
EditorialEdiciós do Castro
Data de pub.1973
Páxinas61
ISBNISBN 84-300-5745-5
editar datos en Wikidata ]

Con esta primeira obra súa, a profesora converteuse nunha das voces pioneiras da narración en galego destinada ao público máis novo; e tamén é pioneira en introducir nenas protagonistas [2]. "Crarisa e o luceiro" -capítulo VII deste libro- gañou o segundo premio (dotado con 3.500 pesetas) do Concurso nacional de contos infantís O Facho en 1972.[3] A obra remata cun vocabulario galego-castelán para mellor entender o texto.

A pesar de que todas as historias do libro teñen un nexo común -o barco escola que parte de Portosouril- poden verse como historias diferentes[4]. A idea principal é que o ensino pode cambiar, a escola debe basearse na observación e na experiencia integrando a realidade dos nenos e nenas.

Na lapela do libro comenta Xesús Alonso Montero: "pra compor estes contos infantiles, María Victoria botóu mau de personaxes moi coñecidos neste xénero de historias: nenos, vermes, mariñeiros, estrelas, gaivotas, ventos, lobos, peixes, etc".

Unha mestra conta en primeira persoa que traballou nun colexio moi grande nunha gran cidade e que unha vez a chamaron para poñer escola nun barco, o Arroás. Ao volver ao colexio non lle creron o do barco, por iso escribiu a historia "pra vosoutros, rapaces".[5]

Miguel é un vello mariñeiro que aprendeu a facer barcos en Portosouril. Fixo moitos e tamén o ARROÁS, que na varanda poñía en letras azuis "ESCOLA" para que os nenos non choren na escola, para que saiban que as gaivotas non comen nenos e para que aprendan que o mar é o máis fermoso do mundo. A cousa viña de que o mestre, ao non saberen a táboa do sete, dixéralles que se ao día seguinte non a sabían irían todos ao mar cos libros amarrados ao pescozo e os comerían as gaivotas e os peixes.

Decíalle a leiteira a Mariquiña:
"- Ai, miña nena, heille decir ó meu home que faiga unha ducia de garabelos[6] pra poñelos na veiriña do camiño. Así, miña reina, non atoparás xamáis cun lobo vivo.
"Pro a leiteira cansábase moito vendendo o leite i esquencíase de tódalas causas ó chegar á casa.
"Decíalle o crego a Mariquiña:
"- Xa podes rezar, miña rapaza, pra non atopar co lobo no camiño. Eche moi turdio[7] o lobo, miña nena.
"pro o crego non sabía moito de lobos e confundíaos co mesmo demo.
"Decíanlle os rapaces de don Manoel a Mariquiña:
"- Has levar tódolos días un coello vivo no cesto. Se a topas co lobo, botaslle o coello e arripiolas.[8]

Miguel non quixo deixar o barco na man da rapazada e trouxo o capitán Xosé Luís e os mariñeiros Suso (poeta), Xaime (debuxante) e Tino (amigo das estrelas). A cociñeira era Lola quen fixo unha poesía para axudar a que se erguesen da cama os nenos.[9]

Parte o Arroás, deixa atrás a aldea e lémbrase a historia dun naufraxio de cando Xosé do Outeiro, chamado don Anaco:

Don Anaco, home malvado,
por non dar acougo ós pobres
o sol fuxiu do teu lado[10]

Os nenos contan contos e vai ser Sara quen fale de Mariquiña e o lobo: as xentes da comarca ó saberen esta historia comezaron a tratar os lobos con máis respecto.

Cambia o tempo, os tripulantes cantan cancións, dialogan cos paxaros e estes contan as súas historias.

Mirando para o Luceiro, Tino cóntalles aos nenos a historia dos vagalumes, os da terra e os do ceo.

É véspera de Nadal. Como facer a árbore? Lola camiña sobre a auga e vai traendo materiais para montala. Logo queda durmida e xa non esperta e os nenos pensan agasallos para ela.

O barco volve a terra, a mestra ao seu colexio, os nenos foron contarlle ao mestre que as gaivotas non comen nenos e Lola ficou no mar: Se vós queredes atopala, procurade no ronsel da lúa e veredes unha velliña delgada e souril camiñando sobor da iauga.[11]

Personaxes

editar

Coma noutros libros seus, a autora coloca nomes de persoas achegadas no relato.

Xosé Luís é o nome do seu marido. Suso, o poeta, semella ser o seu amigo Xesús Rábade Paredes. Lola, a cociñeira, fai referencia á señora que traballaba no bar que estaba debaixo da súa vivenda. Nos nenos e nenas da escola están os nomes dos fillos do seu amigo Xesús Alonso Montero.[12]

  1. Imaxe da portada
  2. Ríos, Eli (2016). Mulleres bravas da nosa historia. María Victoria Moreno. Urco Editora. ISBN 9-788416-121632. 
  3. "O Día das Letras Galegas de 2018 estará dedicado a María Victoria Moreno…". RAG. 17/6/2017. 
  4. Pena Presas, Montse (2018). A voz insurrecta. María Victoria Moreno, entre a literatura e a vida. Galaxia. p. 56-59. ISBN 978-84-9151-156-4. 
  5. Moreno 1973, p. 6.
  6. garabelo*: trampa de ferro para cazar ratas e ratos. garamelo.
  7. turdio*: malévolo, traidor.
  8. arripiolar*: botar a correr por medo.
  9. Moreno 1973, p. 13.
  10. Moreno 1973, p. 19.
  11. Moreno 1973, p. 55.
  12. Pena Presas 2018, p. 59.

Véxase tamén

editar

Bibliografía

editar

Ligazóns externas

editar