Linguas esquimó-aleutianas

As linguas esquimó-aleutianas^[1] forman unha familia de linguas que se falan e son nativas do Canadá (Nunavut, Nunavik, Nunatsiavut), Alasca, Groenlandia e a península de Chukchi, no extremo leste de Siberia. Xeograficamente, as linguas esquimó-aleutianas forman parte das linguas indíxenas de América e están consideradas como unha das familias lingüísticas primarias do mundo. Non teñen relación algunha demostrada con ningunha outra familia de linguas de América do Norte^[2] polo que se cre que representan a última e separada migración prehistórica de persoas dende Asia.

Clasificación da familia editar

Aleutiano
- Dialectos centrais e occidentais: Atkan, Attuan, Unangan e Bering (60–80 falantes)
- Dialectos orientais: Unalaskan e Pribilof (400 falantes)
Linguas esquimós ou linguas iupik–inuit
- Iupik (11 000 falantes)
  - Iupik de Alasca central (10 000 falantes)
    - Iupik de Alasca central (ou Yugtun)
    - Chevak cup’ik (ou Cugtun)
    - Nunivak cup'ig (ou Cugtun)
  - Alutiiq (400 falantes)
    - Koniag alutiiq
    - Chugach alutiiq
  - Iupik de Siberia central ou Yuit (Chaplinon e a illa St. Lawrence, 1 400 falantes)
    - Chaplinski
    - Iupik da illa St. Lawrence (Sivuqaghmiistun)
  - Naukan (70 falantes)
  - Sirenik (extinta) (ás veces considerada como unha póla independente da familia)
- Inuit (98 000 falantes)
  - Inupiaq ou inupiat (norte de Alasca, 3 500 falantes)
    - Qawiaraq ou inupiaq da península de Seward
    - Inupiatun ou inupiaq do norte de Alasca (incluíndo Uummarmiutun)
  - Lingua inuvialuktun (Canadá occidental, 765 falantes)
    - Siglitun
    - Inuinnaqtun ou Kangiryuarmiutun
    - Natsilingmiutut
  - Inuktitut (Canadá oriental; xunto co Inuinnaqtun, 40 000 falantes)
    - Nunatsiavummiutut (Nunatsiavut, 550 falantes)
    - Nunavimmiutitut]] (Nunavik)
    - Qikiqtaaluk nigiani (Sur de Baffin)
    - Qikiqtaaluk uannangani (Norte de Baffin)
    - Aivilimmiutut (Centro e leste de Nunavut)
    - Kivallirmiutut (Sueste de Nunavut)
  - Groenlandés (Groenlandia, 54 000 falantes)
    - Kalaallisut (Groenlandés occidental, 50 000 falantes)
    - Tunumiit (Groenlandés oriental, 3 500 falantes)
    - Inuktun ou Avanersuaq (arredor 1 000 falantes)

Notas editar

↑ Definición de esquimó-aleutiano, -na no Dicionario de Galego de Ir Indo e a Xunta de Galicia.
↑ Steven, Jacobson (1984). Central Yupik and the Schools - A Handbook for Teachers. Alaska Native Language Center. University of Alaska Fairbanks.

Véxase tamén editar

Ligazóns externas editar

Páxina oficial do Centro de linguas nativas de Alasca (en inglés)

[1] Definición de esquimó-aleutiano, -na no Dicionario de Galego de Ir Indo e a Xunta de Galicia.

[Steven_(1984)-2] Steven, Jacobson (1984). Central Yupik and the Schools - A Handbook for Teachers. Alaska Native Language Center. University of Alaska Fairbanks.

[1]

[2]