Espermatóforo
En bioloxía denomínase espermatóforo a unha estrtura que conteña calquera célula reprodutora (gameto).[1]
O espermatóforo está na súa parte inferior.
Etimoloxía
editarO termo está formado polos elementos espermato- e -foro, tirados do grego antigo σπέρμα, σπέρματος spérma, spérmatos, "semente", e -φορος -phoros, "que leva", unidos por un -o- epentético.[1][2]
Historia
editarEste neoloxismo foi introducido na linguaxe científica no século XIX, en 1847 na zooloxía e en 1861 na botánica. [1]
En zooloxía
editarEn zooloxía o espermatóforo (non confundir con espermateca) é unha cápsula ou masa creada polos machos de diversas especies animais, principalmente invertebrados, que conteñen espermatozoides, que se introduce no órgano sexual feminino durante a cópula.[3] Os espermatóforos tamén poden conter alimento para a femia, nese caso chámase agasallo nupcial.[4][5] No caso da avelaíña tóxica Utetheisa ornatrix, o espermatóforo inclúe espermatozoides, nutrientes e alcaloides de pirrolizidina, que impiden a depredación porque estes últimos son velenosos para a maioría dos organismos.[6] Porén, nalgunhas especies, como na bolboreta Euphydryas editha, o "agasallo" subministra pouco valor nutritivo. O peso do espermatóforo transferido ao apareamento ten pouco efecto sobre a produción reprodutiva feminina.[7]
Invertebrados
editarArtrópodos
editarA reprodución por espermatóforos é común nos invertebrados, sendo o máis normal nos arácnidos. Pero moitos insectos tamén se reproducen deste modo.[8] En varios insectos, como nos saltóns da familia dos tetigoníidos, o espermatóforo adoita estar rodeado por unha cuberta proteica denominada espermatofílax, unha especie de bóla xelatinosa que os insectos machos expulsan durante a copulación xunto co espermatóforo, e que funciona como suplemento nutritivo para a femia.[8] A función do espermatofílax é facer que a femia renuncie a algo do seu control sobre o proceso de inseminación permitindo a transferencia completa de espermatozoides desde o espermatóforo.
Algunhas especies de bolboretas e avelaíñas tamén depositan un espermatóforo na femia durante a cópula, como Pararge aegeria,[9] ou Utetheisa ornatrix chegan a investir ao redor do 10 % da súa masa corporal na creación dun único espermatóforo.[10]
Cyrtodiopsis dalmanni tamén deposita un espermatóforo na femia durante a cópula, pero o espermatóforo é moi pequeno e ocupa só unha parte da capacidade vaxinal da femia. Esta é probablemente unha adaptación á tendencia cara a unha alta frecuencia de apareamento nesta especie, onde os machos invisten até o 10 % da súa masa corporal en crear un único espermatóforo.
Sábese que estas especies de bolboretas teñen o comportamento de frecuentaren charcos con barro, como se demostrou con Dryas iulia, para obteren os minerais necesarios para a produción do espermatóforo..[11]
En calquera caso, as femias, prefieren os machos de maior tamaño debido a unha serie de múltiples beneficios que isto lles achegará á súa descendencia; así, por exemplo, un menor interese dos seus depredadores debido ao seu tamaño máis grande.
Cefalópodos
editarA maioría dos cefalópodos usan un tentáculo modificado para formar estruturas reprodutivas chamadas espádices, que cumpren o rol de introducir os espermatóforos na cavidade paleal da femia; estes tentáculos denomínanse hectocótilos e, unha vez realizada a súa función, despréndense.[12] Os espermatóforos do polbo xigante do Pacífico, Enteroctopus dofleini, miden aproximadamente un metro.[13] Un complexo mecanismo hidráulico libera os espermatozoides do espermatóforo que son almacenados internamente pola femia.[14]
Nalgúns cefalópodos, como o argonauta (Argonauta argo), o brazo é desmontábel e capaz de movemento autonomamente e ten unha supervivencia prolongada dentro da femia, até o punto de que foi confundido cun verme parasito por Georges Cuvier, que lle deu o nome xenérico de Hectocotylus. Nalgúns casos, os espermatóforos de varios machos poden estaren presentes dentro da mesma femia simultaneamente..[15]
Vertebrados
editarAlgúns vertebrados tamén se reproducen a través de espermatóforos, cápsulas ou masas que conteñen espermatozoides creadas por machos de varias especies animais, especialmente píntegas e tritóns, que se transfire á femia durante a reprodución. As femias poden elixir aceptalos ou non, dependendo do éxito do cortexo previo.
En botánica
editarEn botánica, nas criptógamas, o espermatóforo é unha hifa ou excrescencia dos fungos e os liques,[1]
Nas fanerógamas, a placenta máis ou mens modificada dos froitos, convertida en sopofrte seminal, a miúdo pulviniforme e, en xeal, tamén se denomina así o soporte da calquera célula espermática, tanto nas plantas superiores coma nas inferiores (véxase conidióforo).[2]
Notas
editar- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 espermatóforo en dicciomed. Diccionario médico-biológico, histórico y etimológico.
- ↑ 2,0 2,1 Font Quer 1993, p. 408.
- ↑ "Espermatóforos" en Curso de Taxonomía de Oligoquetos.
- ↑ Nina Wedell, Tom Tregenza & Leigh W. Simmons (2008). "Nuptial gifts fail to resolve a sexual conflict in an insect". BMC Evolutionary Biology 8: 204.
- ↑ Peter D. Sozou & Robert M. Seymour (2005). "Costly but worthless gifts facilitate courtship". Proceedings of the Royal Society B 272 (1575): 1877–1884.
- ↑ González, A.; Rossini, C.; Eisner, M.; Eisner, T. (1999). "Sexually transmitted chemical defense in a moth (Utetheisa ornatrix)". Proceedings of the National Academy of Sciences USA 96 (10): 5570–5574.
- ↑ Jones; Odendaal, Ehrlich (xaneiro de 1986). "Evidence against the spermatophore as paternal investment in checkerspot butterflies (Euphydras: Nymphalidae)". American Midland Naturalist 116 (1): 1–6.
- ↑ 8,0 8,1 Karim Vahed (1998): "The function of nuptial feeding in insects: a review of empirical studies" Biological Reviews 73 (1): 43-78. / Resume.
- ↑ Svärd, L. (1985). "Paternal investment in a monandrous butterfly, Pararge aegeria". Oikos 45 (1): 66–70.
- ↑ Iyengar, Vikram K. & Thomas Eisner (1999): "Female choice increases offspring fitness in an arctiid moth (Utetheisa ornatrix)". Proceedings of the National Academy of Sciences USA. 96 (26): 15013–15016.
- ↑ Beck, Jan; Mühlenberg, Eva; Fiedler, Konrad (1 de abril de 1999). "Mud-puddling behavior in tropical butterflies: in search of proteins or minerals?". Oecologia 119 (1): 140–148.
- ↑ hectocótilo en dicciomed. Diccionario médico-biológico, histórico y etimológico.
- ↑ Carefoot, Thomas. "Octopuses and Relatives: Reproduction". A Snail's Odyssey. Arquivado dende o orixinal o 22 de abril de 2017. Consultado o 27 de febreiro de 2021.
- ↑ Ruppert, Edward E.; Fox, Richard S.; Barnes, Robert D. (2008). Invertebrate Zoology. Cengage Learning. pp. 363–364. ISBN 978-81-315-0104-7.
- ↑ Marah J. Hardt, Sex in the Sea: Our Intimate Connection with Sex-Changing Fish, Romantic Lobsters, Kinky Squid, and Other Salty Erotica of the Deep
Véxase tamén
editarBibliografía
editar- Font Quer, P. (1993): Diccionario de botánica. Tomo I. Barcelona: Editorial Labor, S. A. ISBN 84-3350-076-7.
- Remane, A., Storch, V. e Welsch, U. (1980): Zoología sistemática. Clasificación del reino animal. Barcelona: Ediciones Omega. ISBN 84-282-0608-2.
- Ruppert, Edward E.; Fox, Richard S. & Barnes, Robert D. (2008): Invertebrate Zoology. Boston, Massachusetts: Learning. ISBN 978-81-315-0104-7.
- Simpson, M. (2010): Plant Systematics. Cambridge, Massachusetts: Elsevier Academic Press. ISBN 978-0-0809-2208-9.
- Strasburger, E. (1994): Tratado de botánica. 8ª edición. Barcelona: Ediciones Omega, S. A. ISBN 84-2820-0979-0.