Consoante uvular

Unha consoante uvular é unha consoante articulada coa parte posterior da lingua colocada contra ou preto da úvula, é dicir, máis atrás na boca que as velares. As consoantes uvulares poden ser oclusivas, fricativas, nasais, róticas ou aproximantes (aínda que a carta do AFI carece dun signo específico para a aproximante, e úsase o signo da fricativa afectada de diacríticos). As africadas uvulares son posibles pero tipoloxicamente son escasas (aparecen nalgúns dialectos meridionais de alto alemán, así como nalgunhas linguas indíxenas de América, mesmo é posible atopar africadas uvulares exectivas no lillooet e no xeorxiano).

Consoantes uvulares do AFI

As consoantes uvulares que teñen signos específicos no AFI son:

AFI	Descrición	Exemplo
		Lingua	Ortografía	AFI	Significado
	nasal uvular	Xaponés	日本 Nihon	[ni.hoɴ]	'Xapón'
	oclusiva uvular xorda	Casaco	Қазақ Qazaq	qɑzɑq	Casaco
	oclusiva uvular sonora	Inuktitut	utirama	[ʔutiɢama]	'porque volvín'
	Fricativa uvular xorda	Castelán	enjuto	[ẽ̞ɴˈχut̪o̞]	'delgado'
	Fricativa uvular sonora	Lakota	aǧúyapi	[ˌʔaˈʁʊjab̥ˑi]	'pan'
	Vibrante uvular	Francés	Paris	[paˈʀi]	'París'
	Exectiva uvular	Quechua	q'allu	[ˈq̕aʎu]	'salsa de tomate'
	Implosiva uvular sonora	Mam		[ʛa]	'lume'

Nas linguas do mundo as consoantes uvulares aparecen en moitas linguas africanas e de Oriente Medio (por exemplo, no árabe), nas linguas indíxenas de América e nalgunhas áreas do Cáucaso. Porén, están totalmente ausentes no Pacífico (linguas australianas, linguas papúas e linguas austronesias). Nalgunhas partes do Cáucaso e o noroeste de Norteamérica, practicamente tódalas linguas posúen oclusivas e fricativas uvulares.

Véxase tamén

Bibliografía

• Freixeiro Mato, X. R. (2006). Gramática da lingua galega I: fonética e fonoloxía. Vigo: A Nosa Terra. p. 131-190. ISBN 978-84-8341-060-8.