Bearne

***Béarn*** *(en francés)*
***Bearn - Biarn*** *(en occitano)*
**Bearne**
	Béarn (en francés) ; Bearn - Biarn (en occitano) ; Bearne
Bandeira	Escudo
Bandeira	Escudo
	Localización de {{{nome_curto}}}Localización do Bearn en Europa
Capital	Beneharnum (até 840); Morlaàs (840-1242); Orthez (1242-1464); Pau (desde 1464)
Lingua	bearnés, francés
Relixión	Igrexa Católica
Goberno	n/d
Historia
• Establecido	Século IX
• Viscondado	século IX-1347
• Estado soberano	1347-1620
• Provincia francesa	1620-1790
• Revolución Francesa	1790

Coordenadas: 43°18′00″N 0°22′00″O / 43.30000, -0.36667

O Bearne,^[1] ^[2] ^[3] en francés Béarn, en gascón, variedade bearnesa, que é variedade máis occidental da lingua occitana, Bearn [beˈar] ou Biarn ['bjar], en aragonés, Biarn; en éuscaro: Bearno, é unha rexión natural e histórica de Francia, situada na vertente norte dos Pireneos.

Forma parte, coa Baixa Navarra, Lapurdi e Zuberoa, que compoñen o País Vasco francés (Iparralde), o departamento dos Pireneos Atlánticos, do cal ocupa o 60 % do territrio.

Xeografía editar

Ocupa unha superficie de 4 672 km² e a súa poboación en 2013 era de 365 393 habitantes.

A súa capital é a cidade de Pau.

O seu xentilicio é bearnés.

Desde a Revolución Francesa, Bearne constitúe a parte oriental do departamento dos Pireneos Atlánticos, do que ocupa os 3/5 do seu territorio. Está atravesado en diagonal polas gaves de Pau e de Olorón, cuxos vales paralelos son a parte máis viva do país.

A economía bearnesa sempre dependeu en gran medida da actividade agrícola e gandeira, e aínda mantén unha importante tradición nestes campos, pero na actualidade o Bearne tamén está orientado cara ás industrias de alta tecnoloxía, como a aeronaútica e as xeociencias (impulsadas polo descubrimento do xacemento de gas de Lacq en 1951).

Historia editar

Foi un antigo Estado soberano e unha antiga provincia francesa xurdida tras a unificación coa coroa real en 1620.

A historia do Bearn está unida a figuras ilustres como Gastón Febo, Henrique II de Navarra (Henri d'Albret) e co rei de Francia Henrique IV.

Este pequeno estado foi capaz de manter a súa independencia durante séculos ao lado dos seus poderosos veciños franceses e españois. Nunca deixou de defender a liberdade e a xustiza para todos os bearneses, nunha sabia mestura de aristocracia e democracia,^[4] (aínda que fosen elementos anacrónicos na Idade Media).

Os foros de Bearne representan a máis antiga lexislación escrita de Francia,^[5] e tratábase tanto duna carta política como dun código de xustiza ao que incluso o soberano de Bearn non podía subtraerse.

Notas editar

↑ Saraiva 1987, pp. 194-195.
↑ Vasconcellos 1959, p. 245.
↑ Suazo Pascual 2002, p. 194.
↑ Histoire du Béarn en deux conférences, depuis les origines jusqu'à 1789, Émile Garet, 1911, pax. 7.
↑ Histoire du Béarn en deux conférences, depuis les origines jusqu'à 1789, Émile Garet, 1911 páx. 8.

Véxase tamén editar

Bibliografía editar

Suazo Pascual, Guillermo (2002). Prontuario de ortografía española: Incluye las nuevas reglas. Madrid: Editorial EDAF S. A. ISBN 8441407312.
Saraiva, José H. (1987). Itinerário português: o tempo e a alma. Gradiva.
Vasconcellos, Carolina Michaëlis de (1959). Dispersos: Linguística. Edição da Revista Ocidente.
Tucoo-Chala, Pierre (1961). La Vicomté de Béarn et le problème de sa souveraineté: des origines à 1620. Bordeaux: Bière.
de Marca, Pierre (1640). Histoire de Béarn. Paris: J. Camusat.
Pailhès, Claudine (2007). Gaston Fébus, le prince et le diable. Paris: Broché.
Bayrou, François (1994). Henri IV, le roi libre. Paris: Flammarion.
Bidot-Germa, Dominique (2008). Un notariat mediéval: droits, pouvoirs et société en Béarn. Toulouse: Presses universitaires du Mirail.

Ligazóns externas editar

Presentación do Béarn (en francés).
Presentación do Bearne (en castelán).
Sitio oficial do Museo nacional do Castelo de Pau (en francés).
Galería Virtual en Alta Definición do Museo nacional do Castelo de Pau
Historia do Bearne medieval (en francés).

Este artigo sobre historia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

[FOOTNOTESaraiva1987194-195-1] Saraiva 1987, pp. 194-195.

[FOOTNOTEVasconcellos1959245-2] Vasconcellos 1959, p. 245.

[FOOTNOTESuazo_Pascual2002194-3] Suazo Pascual 2002, p. 194.

[4] Histoire du Béarn en deux conférences, depuis les origines jusqu'à 1789, Émile Garet, 1911, pax. 7.

[5] Histoire du Béarn en deux conférences, depuis les origines jusqu'à 1789, Émile Garet, 1911 páx. 8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]