Topónimos xermánicos en Galicia

O Reino de Gallaecia (en latín: Gallaecia / Galliciense Regnum), foi un reino xermánico post-romano que existiu no noroeste da Península Ibérica entre os anos 411 e 585 e un dos primeiros reinos que se separaron do Imperio Romano. O reino foi fundado polos suevos, un pobo de orixe xermánica que, no ano 409, invadiu a Península Ibérica xunto cos vándalos e os alanos. Ocupando inicialmente as rexións costeiras das provincias romanas de Gallaecia e o norte de Lusitania e establecendo a capital en Braga, o reino mantivo a súa independencia ata o 585, cando foi anexionado polos visigodos e convertido na sexta provincia do reino visigodo.

Mapa da Península Ibérica ao redor de 476 d.C.

Na zona correspondente á actual Galicia, hai varias localidades con toponimia xermánica. Pola distribución xeográfica podemos concluír que moitos destes nomes son de orixe sueva (ver mapa), pero descoñecemos esta lingua e é imposible diferenciala da lingua gótica, polo que sen dúbida debemos falar de orixe xermánica. Todos estes nomes teñen como orixe o nome dunha persoa, formada principalmente por dúas palabras, desgrazadamente os nomes de orixe xermánica foron dominantes ata finais do século XIII, polo que é complicado chegar a unha data, tanto como poden tendo como orixe, o reino suevo, o reino visigodo ou, finalmente, a reconquista, como o caso paradigmático da cidade de Guimarães que ten como nome, o do fundador Vimara Pérez, que viviu no século IX. A orixe dos nomes da seguinte lista, non exhaustiva, de cidades, vilas e parroquias procede da obra de Joseph-Maria Piel: "Os nomes germânicos na toponimia portuguesa".

Distribución dos nomes de orixe xermánicos

Distribución dos nomes de orixe xermánicos na Península Ibérica

Distritos/Provincias	Coruña	Lugo	Braga	Porto	Ponte Vedra	Ourense	Viana do Castelo	Aveiro	Viseu	Oviedo	Vila Real	Braganza	León	Xirona	Burgos	Coimbra
% (dos 2400 nomes)	15,9	15,3	11,7	10,7	8,6	6,2	5,1	3,5	3,5	2,8	2,4	1,3	1,2	1,1	1	1

Localidades

Nome xermánico ou baixo latín	Nome actual	Orixe
Athavulfus ou Athaulfi	Adaúlfe Adoufe	Atha/vulfus de Athal: Nobre e wulfs: lobo
Alvith ou Alviti	Alvite	Vén de Alvith (príncipe érulo (suevo) do século VI
Berosendi	Arosa	Non aparece na obra de Piel.
Boiro	Boiro	Para Piel vén de Bur: Casa (rara excepção, não sendo o nome dunha persoa)
Florentii	Chorente	Non aparece na obra de Piel.
Corveti	Corvite	Sen explicación
Eirici	Eiriz	Debe vir de Aria:Nobre e Reiks: Rei latinizado en ricus, rici e finalmente "riz"
Ermarici	Esmoriz	Vén de Asca-ricus que máis tarde deu o nome de Ascárico por exemplo Ascárico de Braga. Asca vén de Ask : Ash e '"Ricus" de Reiks : Rei
Spanarici	Espariz	Do baixo latino Hispanus e do xermánico riz de Reiks: Rei
Fagildi	Faílde	De Fahs: Alegre e de Hildis: Loita
Frumarici	Formariz	De Fruma: Primeiro e "riz" de Reiks: Rei
Walamiri	Gamil	De Walamir rei ostrogodo, de Waijan: Eleger ou Walisa: Verdadeiro, puro e de "Miri" que deu mil, que vén de Mers : Célebre
Gaderii	San Martiño de Gueral	Non aparece na obra de Piel.
Vimaredi	Guimarei	Vén de Vimares e de Reþs: Consello
Gundari	Gondar	Provén de Gunþ-harjis que significa "exército de combate", ou mellor "exército listo para o combate"(gundi: luta, harjis: Exército)
Gundesindi	Gondesende	De Gundi : Loita e "ende" de Sinths : camiño, expedición ou noutras palabras o nome é "Indo ao combate".
Gundemari	Gondomar	De Gunda: O combatente e Marhs: Cabalo ou sexa o Cabaleiro.
Gundemiri	Gondomil	De Gunda: O loitador e "Miri" que deu mil, vén de Mers: Célebre ou sexa, o nome é o Celebre loitador
Gundilfi	Gondufe	De Gunda:O combatente e Ulfi: Lobo ou sexa o Lobo combatente.
Gosendi	Gosende	Pode vir dunha raíz latina de Gaudium : pracer, alegría que deu gaudio ou dunha raíz gótica descoñecida con ao final Sinths : camiño, expedición
Leoderedi	Lordelo	Non aparece na obra de Piel.
Margariti	Margaride	Non aparece na obra de Piel.
Malarici	Mariz	Vén de Malaricus, nome dun príncipe suevo, de Mala inexplicable por piel e "riz" de Reiks: Rei.
Mauregati	Morgade	Mauregatus nome dun rei visigodo, poderá vir en parte de Hathus: Loita, combate
Mauri	Moure	Provén do nome Maura do nome latino Maurus
Maurici	Mouriz	Do nome latino Maurus e de Reiks: Rei
Nandulfi	Nandufe	Vén de Nanþjan: Ousar e de Wulf: Lobo
Palmacii	Palmaz	Non aparece na obra de Piel.
Rabaldi	Rabal	Vén de Hrabns: Corvo e de Waldan:Gobernar
Randiz	Rande	De Randa: Bordo, e escudo
Recaredi	Recarei	Vén de Reiks: Rei
Romarici	Romariz	Vén do nome Romaricus de Hrôms: Gloria e Reiks: Rei
Sambati	Sambade	Non aparece na obra de Piel.
Sauarici	Sabariz	"Saba" de orixe descoñecida e "riz" de Reiks : Rei
Salamiri	Samil	De Sals: Sala e "Miri" que deron mil, vén de Mers : Celebridade.
Sisnandus	Sernande	Provén de Sisus: Canto fúnebre e de Nanþs: descarado

Véxase tamén

Bibliografía

• Joseph Maria Piel, Os nomes germânicos na toponímia portuguesa, 1934, Boletim de Filologia, vol.II-VII, Centro de Estudos Filológicos, Lisboa Arquivado 21 de novembro de 2023 en Wayback Machine.

Outros artigos

• Topónimos celtas en Galicia

Ligazóns externas

• Fror na Area

---

Este artigo sobre Galicia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

---