Topónimos xermánicos en Galicia

O Reino de Gallaecia (en latín: Gallaecia / Galliciense Regnum), foi un reino xermánico post-romano que existiu no noroeste da Península Ibérica entre os anos 411 e 585 e un dos primeiros reinos que se separaron do Imperio Romano. O reino foi fundado polos suevos, un pobo de orixe xermánica que, no ano 409, invadiu a Península Ibérica xunto cos vándalos e os alanos. Ocupando inicialmente as rexións costeiras das provincias romanas de Gallaecia e o norte de Lusitania e establecendo a capital en Braga, o reino mantivo a súa independencia ata o 585, cando foi anexionado polos visigodos e convertido na sexta provincia do reino visigodo.

Mapa da Península Ibérica ao redor de 476 d.C.

Na zona correspondente á actual Galicia, hai varias localidades con toponimia xermánica. Pola distribución xeográfica podemos concluír que moitos destes nomes son de orixe sueva (ver mapa), pero descoñecemos esta lingua e é imposible diferenciala da lingua gótica, polo que sen dúbida debemos falar de orixe xermánica.[1] Todos estes nomes teñen como orixe o nome dunha persoa, formada principalmente por dúas palabras,[2] desgrazadamente os nomes de orixe xermánica foron dominantes ata finais do século XIII,[3] polo que é complicado chegar a unha data, tanto como poden tendo como orixe, o reino suevo, o reino visigodo ou, finalmente, a reconquista, como o caso paradigmático da cidade de Guimarães que ten como nome, o do fundador Vimara Pérez, que viviu no século IX. A orixe dos nomes da seguinte lista, non exhaustiva, de cidades, vilas e parroquias procede da obra de Joseph-Maria Piel: "Os nomes germânicos na toponimia portuguesa".

Distribución dos nomes de orixe xermánicos editar

Distribución dos nomes de orixe xermánicos na Península Ibérica [4]
Distritos/Provincias Coruña Lugo Braga Porto Ponte Vedra Ourense Viana do Castelo Aveiro Viseu Oviedo Vila Real Braganza León Xirona Burgos Coimbra
% (dos 2400 nomes) 15,9 15,3 11,7 10,7 8,6 6,2 5,1 3,5 3,5 2,8 2,4 1,3 1,2 1,1 1 1

Localidades editar

Nome xermánico ou baixo latín Nome actual Orixe
Athavulfus ou Athaulfi Atha/vulfus de Athal: Nobre e wulfs: lobo
Alvith ou Alviti Alvite Vén de Alvith (príncipe érulo (suevo) do século VI
Berosendi Arosa Non aparece na obra de Piel.
Boiro Boiro Para Piel vén de Bur: Casa (rara excepção, não sendo o nome dunha persoa)
Florentii Chorente Non aparece na obra de Piel.
Corveti Corvite Sen explicación
Eirici Eiriz Debe vir de Aria:Nobre e Reiks: Rei latinizado en ricus, rici e finalmente "riz"
Ermarici Esmoriz Vén de Asca-ricus que máis tarde deu o nome de Ascárico por exemplo Ascárico de Braga. Asca vén de Ask : Ash e '"Ricus" de Reiks : Rei
Spanarici Espariz Do baixo latino Hispanus e do xermánico riz de Reiks: Rei
Fagildi Faílde De Fahs: Alegre e de Hildis: Loita
Frumarici Formariz De Fruma: Primeiro e "riz" de Reiks: Rei
Walamiri Gamil De Walamir rei ostrogodo, de Waijan: Eleger ou Walisa: Verdadeiro, puro e de "Miri" que deu mil, que vén de Mers : Célebre
Gaderii San Martiño de Gueral Non aparece na obra de Piel.
Vimaredi Guimarei Vén de Vimares e de Reþs: Consello
Gundari Gondar Provén de Gunþ-harjis que significa "exército de combate", ou mellor "exército listo para o combate"(gundi: luta, harjis: Exército)
Gundesindi Gondesende De Gundi : Loita e "ende" de Sinths : camiño, expedición ou noutras palabras o nome é "Indo ao combate".
Gundemari Gondomar De Gunda: O combatente e Marhs: Cabalo ou sexa o Cabaleiro.
Gundemiri Gondomil De Gunda: O loitador e "Miri" que deu mil, vén de Mers: Célebre ou sexa, o nome é o Celebre loitador
Gundilfi Gondufe De Gunda:O combatente e Ulfi: Lobo ou sexa o Lobo combatente.
Gosendi Gosende Pode vir dunha raíz latina de Gaudium : pracer, alegría que deu gaudio ou dunha raíz gótica descoñecida con ao final Sinths : camiño, expedición
Leoderedi Lordelo Non aparece na obra de Piel.
Margariti Margaride Non aparece na obra de Piel.
Malarici Mariz Vén de Malaricus, nome dun príncipe suevo, de Mala inexplicable por piel e "riz" de Reiks: Rei.
Mauregati Morgade Mauregatus nome dun rei visigodo, poderá vir en parte de Hathus: Loita, combate
Mauri Moure Provén do nome Maura do nome latino Maurus
Maurici Mouriz Do nome latino Maurus e de Reiks: Rei
Nandulfi Nandufe Vén de Nanþjan: Ousar e de Wulf: Lobo
Palmacii Palmaz Non aparece na obra de Piel.
Rabaldi Rabal Vén de Hrabns: Corvo e de Waldan:Gobernar
Randiz Rande De Randa: Bordo, e escudo
Recaredi Recarei Vén de Reiks: Rei
Romarici Romariz Vén do nome Romaricus de Hrôms: Gloria e Reiks: Rei
Sambati Sambade Non aparece na obra de Piel.
Sauarici Sabariz "Saba" de orixe descoñecida e "riz" de Reiks : Rei
Salamiri Samil De Sals: Sala e "Miri" que deron mil, vén de Mers : Celebridade.
Sisnandus Sernande Provén de Sisus: Canto fúnebre e de Nanþs: descarado

Notas editar

  1. Joseph M. Piel en, Os nomes germânicos na toponímia portuguesa, Boletim de Filologia, Tome II, Junta de Educação Nacional, Centro de Estudos de Filológicos, Imprensa Nacional de Lisboa, 1933
  2. Joseph M. Piel en, Os nomes germânicos na toponímia portuguesa, Boletim de Filologia, Tome II, Junta de Educação Nacional, Centro de Estudos de Filológicos, Imprensa Nacional de Lisboa, 1933
  3. REIS, Vanessa Azevedo —“DIZ-ME COMO TE CHAMAS, DIR-TE-EI QUEM ÉS”: Amostra antroponímica do Porto e seu termo (1431-1438). Omni Tempore. Atas dos Encontros da Primavera 2017. Volume 3 (2018). Pp176-214.
  4. Distribucón dos 2400 nomes de orige xermánica, G. Sachs, Die germanischen Ortsnamen in Spanien und Portugal.

Véxase tamén editar

Bibliografía editar

Outros artigos editar

Ligazóns externas editar


 
 Este artigo sobre Galicia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
 Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.