Speculum Humanae Salvationis

Speculum Humanae Salvationis é o título dunha obra anónima do século XIV onde se desenvolve a chamada tipoloxía bíblica, é dicir, a lectura do Antigo Testamento como prefiguración do Novo Testamento e onde os personaxes do primeiro son vistos como tipos ou espellos do segundo, sobre todo episodios da vida de Xesús.

O éxito da obra, escrita en latín, levou a que se conservasen numerosas copias manuscritas (350) e estampas como incunables (polo menos 16). Está considerado un dos libros máis populares da época no campo da teoloxía popular. Foi traducido ao francés, inglés, alemán, castelán, checo e holandés.

Exemplo de paralelismo tipolóxico entre a tentación de Cristo e Daniel nunha das páxinas do libro.

Estrutura

editar

O libro comeza cun prólogo seguido de 42 capítulos de 100 liñas en verso cada un. Relatan un episodio relacionado con Cristo e tres historias anteriores que o prefiguran, con abundantes ilustracións dos catro relatos. Nalgunhas versións manuscritas, engadíronse tres capítulos adicionais: as etapas da Paixón de Xesús, as sete tristezas e as sete alegrías da Virxe, estas sen precedentes.[1] Os capítulos inclúen oracións e pódense utilizar de forma autónoma para sermóns da misa. Cada páxina contén dúas columnas de texto con vinte e cinco liñas escritas por columna, con ilustracións ao comezo dalgunhas liñas e na parte superior do folio.

 
Páxina de texto coa estrutura habitual

Autoría

editar

Na tradición medieval de obras colectivas e de non presumir dos propios obxectivos, o autor permanece voluntariamente no anonimato, como afirma no prefacio. Das alusións, porén, pódese deducir que se trata dun frade dominico e que se lle atribúe a dúas figuras.[2] O primeiro é o de Ludolf de Saxonia, que escribiu unha vida comentada de Xesús na mesma liña que os episodios aquí escollidos. A outra opción é a de Vicent de Beauvais, autor do Speculum Maius, unha enciclopedia medieval, obra coa que comparte algunhas fontes de referencia e a quen un dos primeiros tradutores do texto ao francés, Jean Miélot, cita como autor.

Legado

editar

As correspondencias entre tipos ou figuras da obra apareceron en numerosas obras posteriores, debido á enorme popularidade do libro. A parte iconográfica tamén tivo unha forte influencia. Aínda que cada exemplar tiña as súas propias variacións en canto a ilustracións (e gran variedade no coidado dos detalles ou materiais empregados segundo o prezo final que se fixará no libro), existe unha forte unidade de estilo entre os distintos debuxos. Estes foron influenciados por autores posteriores, como Rogier van der Weyden.

  1. Paul Perdrizet, Étude sur le "Speculum humanae salvationis", París, Champion, 1908
  2. Wilson, Adrian, and Joyce Lancaster Wilson (1984). A Medieval Mirror. Berkeley: University of California Press