Senso do equilibrio

O senso do equilibrio , sentido do equilibrio ou equilibriocepción é a percepción do equilibrio e da orientación espacial. Axuda a evitar que os humanos e animais en xeral caian cando están de pé ou se moven. O equilibrio é o resultado de varios sistemas sensoriais que traballan xuntos: os ollos ( sistema visual ), o oído interno ( sistema vestibular) e a sensación do corpo de onde está no espazo (propiocepción).

Desenvolvemento de habilidades de equilibrio nos nenos

Adestramento de equilibrio

Esta figura mostra a actividade nerviosa asociada ao nistagmo fisiolóxico inducido pola rotación e ao nistagmo espontáneo resultante dunha lesión do labirinto. As frechas rectas finas indican a dirección dos compoñentes lentos, as frechas rectas grosas indican a dirección dos compoñentes rápidos e as frechas curvas indican a dirección do fluxo da endolinfa nas canles semicirculares horizontais. Os tres canles semicirculares están marcados AC (canle anterior), PC (canle posterior) e HC (canle horizontal).

O sistema vestibular, a rexión do oído interno onde converxen tres canles semicirculares, traballa co sistema visual para manter os obxectos enfocados cando a cabeza está en movemento. Isto chámase reflexo vestibulo-ocular (RVO ou VOR). O sistema de equilibrio traballa cos sistemas visual e esquelético (os músculos e articulacións e os seus sensores) para manter a orientación ou o equilibrio. Os sinais visuais enviados ao cerebro sobre a posición do corpo en relación ao seu contorno son procesados ​​polo cerebro e comparados coas informacións dos sistemas vestibular e esquelético.

Sistema vestibular

Diagrama do sistema vestibular

No sistema vestibular, o equilibrio é determinado polo nivel dun fluído chamado endolinfa no labirinto, un complexo conxunto de tubos no oído interno.

Disfunción

Cando o sentido do equilibrio é interrompido ou perturbado, provoca mareos, desorientación e náuseas. O equilibrio pode verse alterado pola doenza de Ménière, a síndrome de deficiencia da canle semicircular superior, a infección do oído interno, por un arrefriado común forte que afecte a cabeza ou unha serie doutras afeccións médicas, incluíndo, entre outras, vertixe. Tamén pode ser perturbado temporalmente por aceleracións rápidas ou prolongadas, por exemplo, montar un carrusel. Os golpes tamén poden afectar á recepción do equilibrio, especialmente aqueles ao lado da cabeza ou directamente no oído.

A maioría dos astronautas descobre que o seu sentido do equilibrio está deteriorado en órbita, por estar nun estado constante de ingravidez. Isto provoca unha forma de mareo chamada síndrome de adaptación ao espazo exterior.

Noutros animais

Algúns animais teñen mellor equilibriocepción que os humanos, por exemplo un gato usa o seu oído interno e a cola para camiñar sobre un valo.

A equilibriocepción en moitos animais mariños realízase cun órgano totalmente diferente, o estatocisto, que detecta a posición de pequenas pedras calcáreas para determinar que camiño está "arriba".

En plantas

Artigo principal: Gravitropismo.

Podería dicirse que as plantas presentan unha forma de equilibriocepción, xa que cando se rotan desde a súa actitude normal os talos crecen na dirección que é cara a arriba (afastada da gravidade) mentres que as súas raíces crecen cara a abaixo (na dirección da gravidade) este fenómeno coñécese como gravitropismo e demostrouse que, por exemplo, os talos de chopo poden detectar a reorientación e a inclinación.