Sabah

Sabah
	Bandeira
Lema	«Sabah Maju Jaya»
Alcume	Negeri di Bawah Bayu, نݢري دباوه بايو e Land Below the Wind
Localización
	5°18′N 117°00′L / 5.3, 117Coordenadas: 5°18′N 117°00′L / 5.3, 117
Estado	Malaisia
Capital	Kota Kinabalu (pt)
Contén a división administrativa	Interior Division (en) ; Kudat Division (en) ; Sandakan Division (en) ; Tawau Division (en) ; West Coast (en)
Poboación
Poboación	3.418.785 (2020) (44,92 hab./km²)
Lingua usada	mandarín estándar ; Língua molbog (pt) ; Momogun (en) ; Bookan (en) ; Okolod (en) ; Língua bonggi (pt) ; Papar (en) ; Língua dusun (pt) ; Eastern Kadazan (en) ; Gana’ (en) ; Língua ida'an (pt) ; Serudung (en) ; Sembakung (en) ; Selungai Murut (en) ; Tagal Murut ; Timugon (en) ; Kalabakan (en) ; Tombonuwo (en) ; Keningau Murut (en) ; Abai Sungai (en) ; Kota Marudu Talantang (en) ; Klias River Kadazan (en) ; Lotud (en) ; Kuijau (en) ; Dumpas (en) ; Língua lun bawang (pt) ; mandarín ; Lingua iban ; Lingua bajaw da costa occidental ; Kimaragang (en) ; Sabah Malay (en) ; Sabah Bisaya (en) ; Sugut Dusun (en) ; Lanas Lobu (en) ; Tampias Lobu (en) ; Tobilung (en) ; Upper Kinabatangan (en) ; Tatana (en) ; Minokok (en) ; Southern Tidung (en) ; Northern Tidung (en)
Xeografía
Parte de	Malaisia
Superficie	76.115 km²
Bañado por	Mar da China Meridional, Mar de Sulu, Mar de Célebes e Estreito de Balabac (pt)
Altitude	4.095 m
Comparte fronteira con	Kalimantan Setentrional (pt) ; Sarawak
Datos históricos
Precedido por	North Borneo (en)
Creación	16 de setembro de 1963
20 de xaneiro de 1963	Evento clave
20 de xaneiro de 1963	Confronto Indonésia-Malásia (pt)
6 de xuño de 1976	Double Six Crash (en)
26 de xullo de 1976	1976 Sabah earthquake (en)
11 de febreiro de 2013	2013 Lahad Datu standoff (en)
4 de xuño de 2015	Sismo de Sabah de 2015 (pt)
Día festivo	Aninovo (1 de xaneiro); Islamic New Year (en) (1 Muharram (en) ); Ano Novo Chinés (Lunar/Lunisolar New Year's Day (en) ); Mawlid (pt) (12 Rabi' al-awwal (en) ); Venres Santo (dois dias antes da Páscoa (pt) ); Día Internacional dos Traballadores (1 de maio); Vesak (pt) ; Kaamatan (en) (30 de maio, 31 de maio); King's Birthday (en) (primeiro luns de xuño); Hari Merdeka (en) (31 de agosto); Malaysia Day (en) (16 de setembro); Eid al-Fitr (1 Shawwal (en) , 2 Shawwal (pt) ); Official Birthday of the Yang di-Pertua Negeri of Sabah (en) (primeiro sábado de outubro); Diwali (pt) (Ashvin Krishna Trayodashi (en) ); Eid al-Adha (10 Dhu al-Hijjah (pt) ); Noiteboa (24 de decembro); Nadal (25 de decembro)
Organización política
• Yang di-Pertua Negeri of Sabah (en)	Juhar Mahiruddin (en) (2011–)
Órgano executivo	Government of Sabah (en)
• Chief Minister of Sabah (en)	Shafie Apdal (en) (2018–2020)
Órgano lexislativo	Sabah State Legislative Assembly (en) , (Escano: 79)
Orzamento	4.596.000.000 RM (2022)
Exportacións totais	51.707.000.000 RM (2017)
Importacións totais	28.715.000.000 RM (2017)
Identificador descritivo
Código postal	88000–91999
Fuso horario	UTC+08:00
Prefixo telefónico	087-089
ISO 3166-2	MY-12
Páxina web	sabah.gov.my

Sabah é un dos estados federais de Malaisia. Situado no extremo nordeste da grande illa de Borneo, ocupa unha extensión de 73 711 km².

No ano 2010 tiña unha poboación de 3 117 405 habitantes, polo que a súa densidade de poboación, nese ano, era de 40,96 hab./km²

A súa capital é a cidade de Kota Kinabalu (antigamente Jesselton).

Nome editar

Segundo a tradición, o nome Sabah deriva do árabe as sabah, é dicir, "o amencer" por ser o punto máis oriental frecuentado na Idade Media polos navegantes árabes.

Entre 1888 e 1963 foi chamado pola coroa británica "Borneo Setentrional" (Northern Borneo).

O territorio tamén recibe o alcume malaio de Sabah, negeiri di bawah bayu ("Terra baixo os ventos monzónicos").

Xeografía editar

Límites editar

Sabah limita ao suroeste co outro estado federado de Malaisia Oriental: Sarawak.^[1] e ao sur co Borneo (Kalimantán) de Indonesia. Os seus outros límites son marítimos: ao norte co mar da China Meridional e o mar de Sulu, e ao leste o límite vén dado polo mar de Célebes.

Orografía e ríos editar

O monte Kinabalu, en Sabah, é a maior montaña de Malaisia.

En Sabah encóntrase a altura máxima de Malaisia (ou Federación Malaia) e de todo o Sueste Asiático, o monte Kinabalu (ou Gunong Kinabalu), con 4 175 m de altura. Este cume está situado case no extremo norte da illa de Borneo, sendo o punto culminante dos cristalinos montes Croker, Terus Madi e Witti, sistemas montañosos que ocupan máis da metade do estado, quedando as áreas baixas máis importantes nas rexións costeiras onde abundan os manglares.

As cordilleras forman varios pequenos vales selváticos polos cales corren caudalosos pero curtos e rápidos ríos, entre os que destacan o Labuk, o Kinabatangan e o Padas (que atravesan o centro do territorio) e o Sagama que corre sinuosamente polo leste de Sabah. O Kinabatangan é navegábel por barcos de grande e medio calado, ao longo dun treito de 193 km.

Clima editar

O clima es tropical subecuatorial, hiperhúmido, e sometido a frecuentes monzóns.

Notas editar

↑ United Nations Treaty Registered Nº 10760, Acordo en relación a Malasia entre o Reino Unido da Gran Bretaña e Irlanda do Norte, a Federación Malaia, Borneo Norte, Sarawak e Singapur.

Véxase tamén editar

Bibliografía editar

Regina Lim (2008): Federal-state Relations in Sabah, Malaysia: The Berjaya Administration, 1976–85. Institute of Southeast Asian Studies. ISBN 978-981-230-812-2, pp. 36–84.
Jane Bickersteth & Amanda Hinton (1996): Malaysia & Singapore Handbook. Footprint Handbooks. ISBN 978-0-8442-4909-4.
Tamara Thiessen (2012): Borneo: Sabah, Brunei, Sarawak. Bradt Travel Guides. ISBN 978-1-84162-390-0, pp. 18–219.

Outros artigos editar

Malaisia

Este artigo sobre xeografía é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

[1] United Nations Treaty Registered Nº 10760, Acordo en relación a Malasia entre o Reino Unido da Gran Bretaña e Irlanda do Norte, a Federación Malaia, Borneo Norte, Sarawak e Singapur.

[1]