Sabah

estadp federado de Malaisia

Sabah é un dos estados federais de Malaisia. Situado no extremo nordeste da grande illa de Borneo, ocupa unha extensión de 73 711 km².

Modelo:Xeografía políticaSabah
Imaxe

Lema«Sabah Maju Jaya» Editar o valor en Wikidata
AlcumeNegeri di Bawah Bayu, نݢري دباوه بايو e Land Below the Wind Editar o valor en Wikidata
Localización
Editar o valor en Wikidata Mapa
 5°18′N 117°00′L / 5.3, 117
EstadoMalaisia Editar o valor en Wikidata
CapitalKota Kinabalu (pt) Traducir Editar o valor en Wikidata
Contén a división administrativa
Poboación
Poboación3.418.785 (2020) Editar o valor en Wikidata (44,92 hab./km²)
Lingua usadamandarín estándar
Língua molbog (pt) Traducir
Momogun (en) Traducir
Bookan (en) Traducir
Okolod (en) Traducir
Língua bonggi (pt) Traducir
Papar (en) Traducir
Língua dusun (pt) Traducir
Eastern Kadazan (en) Traducir
Gana’ (en) Traducir
Língua ida'an (pt) Traducir
Serudung (en) Traducir
Sembakung (en) Traducir
Selungai Murut (en) Traducir
Tagal Murut
Timugon (en) Traducir
Kalabakan (en) Traducir
Tombonuwo (en) Traducir
Keningau Murut (en) Traducir
Abai Sungai (en) Traducir
Kota Marudu Talantang (en) Traducir
Klias River Kadazan (en) Traducir
Lotud (en) Traducir
Kuijau (en) Traducir
Dumpas (en) Traducir
Língua lun bawang (pt) Traducir
mandarín
Lingua iban
Lingua bajaw da costa occidental
Kimaragang (en) Traducir
Sabah Malay (en) Traducir
Sabah Bisaya (en) Traducir
Sugut Dusun (en) Traducir
Lanas Lobu (en) Traducir
Tampias Lobu (en) Traducir
Tobilung (en) Traducir
Upper Kinabatangan (en) Traducir
Tatana (en) Traducir
Minokok (en) Traducir
Southern Tidung (en) Traducir
Sesayap Tidung (en) Traducir Editar o valor en Wikidata
Xeografía
Parte de
Superficie76.115 km² Editar o valor en Wikidata
Bañado porMar da China Meridional, Mar de Sulu, Mar de Célebes e Estreito de Balabac (pt) Traducir Editar o valor en Wikidata
Altitude4.095 m Editar o valor en Wikidata
Comparte fronteira con
Datos históricos
Precedido por
Creación16 de setembro de 1963 Editar o valor en Wikidata
Evento clave
20 de xaneiro de 1963Confronto Indonésia-Malásia (pt) Traducir
6 de xuño de 1976Double Six Crash (en) Traducir
26 de xullo de 19761976 Sabah earthquake (en) Traducir
11 de febreiro de 20132013 Lahad Datu standoff (en) Traducir
4 de xuño de 2015Sismo de Sabah de 2015 (pt) Traducir Editar o valor en Wikidata
Día festivo
Organización política
• Yang di-Pertua Negeri of Sabah (en) Traducir Editar o valor en WikidataJuhar Mahiruddin (en) Traducir (2011–) Editar o valor en Wikidata
Órgano executivoGovernment of Sabah (en) Traducir Editar o valor en Wikidata
• Chief Minister of Sabah (en) Traducir Editar o valor en WikidataShafie Apdal (en) Traducir (2018–2020) Editar o valor en Wikidata
Órgano lexislativoSabah State Legislative Assembly (en) Traducir , (Escano: 79) Editar o valor en Wikidata
Orzamento4.596.000.000 RM (2022) Editar o valor en Wikidata
Exportacións totais51.707.000.000 RM (2017) Editar o valor en Wikidata
Importacións totais28.715.000.000 RM (2017) Editar o valor en Wikidata
Identificador descritivo
Código postal88000–91999 Editar o valor en Wikidata
Fuso horario
Prefixo telefónico087-089 Editar o valor en Wikidata
ISO 3166-2MY-12 Editar o valor en Wikidata

Sitio websabah.gov.my Editar o valor en Wikidata

No ano 2010 tiña unha poboación de 3 117 405 habitantes, polo que a súa densidade de poboación, nese ano, era de 40,96 hab./km²

A súa capital é a cidade de Kota Kinabalu (antigamente Jesselton).

Segundo a tradición, o nome Sabah deriva do árabe as sabah, é dicir, "o amencer" por ser o punto máis oriental frecuentado na Idade Media polos navegantes árabes.

Entre 1888 e 1963 foi chamado pola coroa británica "Borneo Setentrional" (Northern Borneo).

O territorio tamén recibe o alcume malaio de Sabah, negeiri di bawah bayu ("Terra baixo os ventos monzónicos").

Xeografía

editar

Límites

editar

Sabah limita ao suroeste co outro estado federado de Malaisia Oriental: Sarawak.[1] e ao sur co Borneo (Kalimantán) de Indonesia. Os seus outros límites son marítimos: ao norte co mar da China Meridional e o mar de Sulu, e ao leste o límite vén dado polo mar de Célebes.

Orografía e ríos

editar
 
O monte Kinabalu, en Sabah, é a maior montaña de Malaisia.

En Sabah encóntrase a altura máxima de Malaisia (ou Federación Malaia) e de todo o Sueste Asiático, o monte Kinabalu (ou Gunong Kinabalu), con 4 175 m de altura. Este cume está situado case no extremo norte da illa de Borneo, sendo o punto culminante dos cristalinos montes Croker, Terus Madi e Witti, sistemas montañosos que ocupan máis da metade do estado, quedando as áreas baixas máis importantes nas rexións costeiras onde abundan os manglares.

As cordilleras forman varios pequenos vales selváticos polos cales corren caudalosos pero curtos e rápidos ríos, entre os que destacan o Labuk, o Kinabatangan e o Padas (que atravesan o centro do territorio) e o Sagama que corre sinuosamente polo leste de Sabah. O Kinabatangan é navegábel por barcos de grande e medio calado, ao longo dun treito de 193 km.

O clima es tropical subecuatorial, hiperhúmido, e sometido a frecuentes monzóns.

Véxase tamén

editar

Bibliografía

editar
  • Regina Lim (2008): Federal-state Relations in Sabah, Malaysia: The Berjaya Administration, 1976–85. Institute of Southeast Asian Studies. ISBN 978-981-230-812-2, pp. 36–84.
  • Jane Bickersteth & Amanda Hinton (1996): Malaysia & Singapore Handbook. Footprint Handbooks. ISBN 978-0-8442-4909-4.
  • Tamara Thiessen (2012): Borneo: Sabah, Brunei, Sarawak. Bradt Travel Guides. ISBN 978-1-84162-390-0, pp. 18–219.

Outros artigos

editar

 
 Este artigo sobre xeografía é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
 Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.