Método Moderno de Tupi Antigo

libro publicado en 1998, escrito por Eduardo de Almeida Navarro

Método Moderno de Tupi Antigo: a língua do Brasil nos primeiros séculos é un curso de tupí do filólogo e lexicógrafo Eduardo de Almeida Navarro.[1][2][3] A súa finalidade básica é facer accesible a aprendizaxe desta lingua, para que non se restrinxa aos eidos académicos.[4][2][3]

Método Moderno de Tupi Antigo
Título orixinalMétodo Moderno de Tupi Antigo
Autor/aEduardo de Almeida Navarro
CubertaCélio Cardoso
OrixeBrasil
LinguaPortugués
Tema(s)lingua tupí
Xénero(s)Libro didáctico
EditorialGlobal Editora
Data de pub.1998 (primeira edición)
Páxinas464
ISBNISBN 978-85-2601-058-1
editar datos en Wikidata ]

O tupí antigo é a lingua indíxena máis importante na construción cultural do Brasil.[1] A través de vocabulario e moitos exercicios, o traballo pretende que o alumnado poida ler textos dos séculos XVI e XVII nesta lingua indíxena clásica. Tamén existe a preocupación por mostrar a influencia e penetración do antigo tupí na lingua portuguesa, na toponimia do Brasil e na súa literatura.[1] O seu autor, especialista en tupí e profesor da Universidade de São Paulo, está considerado un dos grandes referentes na área.[1][5][6]

Ademais de ser un título ineludible para quen queira aprender sobre o tupí,[1] o libro tamén é utilizado polas comunidades indíxenas para a revitalización lingüística da lingua dos seus devanceiros.[7][8]

Historia da obra

editar

Método moderno de tupi antigo foi lanzado por primeira vez en 1998.[8][9] Grazas á ampla repercusión nos medios que recibiu na véspera da celebración do 500 aniversario da chegada dos portugueses ao Brasil, a obra contou co patrocinio da Fiesp e foi publicada pola Editora Vozes.[5][6][9]

A terceira edición, que é a máis recente delas, está impresa por Global Editora.[1]

Estrutura e contido

editar

Método moderno de tupi antigo divídese en 36 leccións, que sempre comezan cun texto en tupí contextualizado na realidade indíxena.[1][10] Despois de cada texto, aparecen novas palabras nun vocabulario, seguidas de explicacións gramaticais.[11] A partir da lección 25, utilízanse pasaxes orixinais nestes textos introdutorios.[12]

Aínda que a literatura en tupí antigo é predominantemente de natureza relixiosa, os escritos sen tal aspecto son explorados ao máximo, como os de Jean de Léry, os de Claude d'Abbeville e os dos indios Camarões.[13] Por exemplo, na lección 35, le todo o discurso pronunciado polo indio Itapucu en 1613 no Palacio do Louvre, diante de centos de persoas, entre os que se atopaban membros da corte francesa e o propio rei Lois XIII.[14]

Xe putupab ne reburusu resé, ne repîaka, apŷaba opakatu ne remimbo'e sekóreme.[15][16]
Itapucu

Todas as leccións, agás a última, contan con numerosos exercicios para practicar e corrixir os temas gramaticais acabados de aprender.[1] O contacto cos textos orixinais xa se produce a partir da segunda lección,[17] e na novena pídeselle ao estudante que traduza, por primeira vez, anacos de poemas escritos en tupí antigo por José de Anchieta.[18] A continuación, é habitual atopar unha sección titulada O tupi em nossa toponímia e no português do Brasil na que se aprende a dar os significados de nomes de lugares e termos en portugués brasileiro.[1][19] Tamén hai textos de lectura adicionais ao final de cada lección.[20]

Nas últimas páxinas do libro, hai índices do vocabulario tupí-portugués e portugués-tupí . Atópanse nelas os números das páxinas nas que o significado dunha determinada palabra aparece por primeira vez nunha lista.[21]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 "10 livros para conhecer línguas e povos indígenas". Museu da Língua Portuguesa. 29 de agosto de 2022. Arquivado dende o orixinal o 13 de outubro de 2022. Consultado o 20 de novembro de 2022. 
  2. 2,0 2,1 CRUZ, Elaine Patricia (3 de setembro de 2022). "Museu seleciona dez livros para conhecer línguas e povos indígenas". Agência Brasil. Arquivado dende o orixinal o 14 de novembro de 2022. Consultado o 20 de novembro de 2022. 
  3. 3,0 3,1 TUNES, Suzel. "Abá nhe'enga oiebyr. Tradução: a língua dos índios está de volta". Galileu. Arquivado dende o orixinal o 24 de febreiro de 2021. Consultado o 20 de novembro de 2022. 
  4. Navarro, Eduardo de Almeida (1998). Método moderno de tupi antigo: a língua do Brasil dos primeiros séculos (en portugués) (2ª ed.). Editora Vozes. 
  5. 5,0 5,1 JÚNIOR 2021, pp. 9–10.
  6. 6,0 6,1 SAFATLE 2016, p. 10.
  7. AGUIAR, BONFIM & DURAZZO 2021, pp. 639, 655–656.
  8. 8,0 8,1 FRANÇA, Valéria (3 de decembro de 2021). ""Tupi or not Tupi"". ISTOÉ Independente. Arquivado dende o orixinal o 13 de outubro de 2022. Consultado o 20 de novembro de 2022. 
  9. 9,0 9,1 DUARTE, Sara (5 de abril de 2020). "O-î-kuab abá-nhe'enga". ISTOÉ Independente. Arquivado dende o orixinal o 26 de outubro de 2022. Consultado o 20 de novembro de 2022. 
  10. NAVARRO 2005, pp. 6–8.
  11. NAVARRO 2005, pp. 22–23.
  12. NAVARRO 2005, pp. 342–448.
  13. NAVARRO 2005, p. 9.
  14. NAVARRO 2005, pp. 440–441.
  15. "Eu estou admirado pola túa grandeza, véndote, por todos os homes seren os teus súbditos.
  16. NAVARRO 2005, p. 441.
  17. NAVARRO 2005, p. 42.
  18. NAVARRO 2005, pp. 130–131.
  19. NAVARRO 2005, pp. 30, 86.
  20. NAVARRO 2005, p. 31.
  21. NAVARRO 2005, p. 22.

Véxase tamén

editar

Outros artigos

editar

Bibliografía

editar