Lingua valoa

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Valón.

O valón (walon) é unha lingua romance que se falaba polo pobo valón como primeira lingua en gran parte (70%) da Rexión Valoa de Bélxica e algunhas vilas do norte de Francia (preto de Givet) até mediados do século XX. Pertence ao grupo de linguas de oïl, cuxo membro máis prominente é a lingua francesa. Os antecedentes históricos da súa formación foi a extensión do territorio, xa dende o 980, do Principado de Liexa, ao sur e ao oeste.

Valón Walon
Falado en:	Bélxica Francia
Total de falantes:	600.000 est.
Posición:	237
Familia:	Indoeuropea  Itálica   Románica    Ítalo-occidental     Galo-Ibérica      Galo-Románica       Oïl        Valón
Códigos de lingua
ISO 639-1:	wa
ISO 639-2:	wln
ISO 639-3:	wln
Mapa
Status
O valón está clasificado como definitivamente en perigo polo Libro Vermello das Linguas Ameazadas da UNESCO

A pesar da súa rica literatura, a cal comezou de forma anónima no século XVI e con autores coñecidos dende 1756, o uso do valón diminuíu notablemente dende a anexión francesa de Valonia en 1795. Este período estabeleceu na zona ao francés como lingua da prestixio social, moito máis do que podía ser antes. Aínda que Bélxica obtivo a súa independencia en 1830, o francés estableceuse como o idioma principal no ensino en gran parte do país. Despois de primeira guerra mundial, as escolas públicas proporcionaron educación en lingua francesa a tódolos nenos, inducindo unha denigración do valón e acompañado dunhas ordes oficiais en 1952 para castigar o seu uso nos centros de ensino. Posteriormente, dende mediados do século XX, a transmisión xeracional da lingua reduciuse, convertendo ao valón practicamente nunha lingua morta. Hoxe en día apenas é falado entre os mozos.

Numerosas asociacións, especialmente compañías de teatro, están a traballar para manter a lingua viva. A nivel gobernamental, o valón está oficialmente recoñecido como unha langue régionale endogène (lingua rexional endóxena). O sistema Feller (1900) regulariza a transcrición dos diferentes acentos. Ademais, dende a década de 1990, estabeleceuse unha ortografía unificada, que non goza de recoñecemento oficial. Cómpre non confundir o valón co francés de Valonia, o cal difire do francés falado en Francia nalgúns puntos menores do léxico e a pronuncia.

Véxase tamén

Outros artigos

• Wikipedia en valón

Ligazóns externas

• O valón en Ethnologue