A estivación (do latín aestivatio, derivado de aestivare: veranear)[1] é un termo que ten un significado moi diferente en zooloxía e en botánica. En zooloxía é un período de inactividade e ralentización do metabolismo polo que pasan algunhas especies durante a estación seca. En botánica refírese á disposición da partes das xemas florais ou a un proceso previo á xerminación nalgunhas especies.

Caracois do Mediterráneo en estivación.
Xema floral de magnolio.

En zooloxía

editar

En zooloxía a estivación é un estado fisiolóxico dalgúns animais consistente no letargo, inactividade ou torpor que se produce por un descenso na actividade metabólica como resposta ás condicións extremas e periódicas que se producen durante o verán ou estación seca. Estas condicións poden ser debidas a un aumento considerable da temperatura ambiental ou a unha diminución hídrica importante, xa sexa ambiental ou do nivel das masas de auga.[2][3][4][5]

Este fenómeno é máis frecuente en especies animais tropicais, mais non é exclusivo e pode producirse tamén en especies de zonas temperadas. É parte do ciclo biolóxico de moitas delas, e pode ser incluso necesario para o correcto desenvolvemento embrionario ou gonadal, como ocorre nalgunhas tartarugas de América do Sur.[6]

Durante a estivación, os animais xeralmente se enterran en toqueiras de barro húmido co que se rodean formando un casulo ou vaíña que os protexe da deshidratación e das altas temperaturas. Ao enterrárense desta maneira crean microambientes moi diferentes do exterior, chegando a non ter variacións diarias de temperatura.[7] Exemplos de animais que se enterran pódense encontrar entre os peixes pulmonados, anfibios e réptiles.[2] Entre estes últimos un exemplo moi claro de estivación dáse nos crocodilos e caimáns, cando nas épocas de seca e escaseza de alimentos entérranse no barro e ralentizan o seu metabolismo, ralentizan a frecuencia cardíaca e baixan a súa temperatura corporal. Outros animais buscan refuxio entre a vexetación, como os caracois, ou en ocos ou goridas de diferentes clases, como anfibios, réptiles e incluso mamíferos.[8][9]

Aínda que os períodos de estivación adoitan ser dalgúns meses ao ano, coñécense casos de anuros que permanecen neste letargo ata 5 anos, aínda que a maioría da poboación morre durante o proceso.[7]

En botánica

editar

O termo estivación refírese en botánica á disposición das pezas das xemas florais, as cales se abren con posterioridade ás xemas foliares.[1][2][10]

En taxonomía pode ser un carácter de diagnóstico importante, por exemplo, na familia Malvaceae os xéneros Fremontodendron e Chiranthodendron son os únicos que non posúen sépalos valvados nas xemas florais.[10]

Tamén é o proceso fisiolóxico inducido pola calor do sol polo que deben pasar diversos propágulos e sementes para xerminar.[1]

  1. 1,0 1,1 1,2 Font Quer, P. (1982)
  2. 2,0 2,1 2,2 Allaby (1984)
  3. Lancha e Sempere (1988)
  4. DRAE, 22ª edición (2011)
  5. Miller (2007)
  6. Rhodin (2009)
  7. 7,0 7,1 Miller (2007), tomado de Pinder et al. (1992)
  8. Whiters (1997)
  9. Dausman (2004)
  10. 10,0 10,1 Hickey e King (2001)

Véxase tamén

editar

Bibliografía

editar

Outros artigos

editar