Cunedda

Cunedda ap Edern (século V) (en latín Cunetacius, en inglés Kenneth), coñecido tamén como Cunedda Wledig, foi un importante líder no Gales antigo e o proxenitor da dinastía real do Reino de Gwynedd.

Cunedda

Biografía
Nacemento	386 (Gregoriano) Gododdin
Morte	460 (Gregoriano) (73/74 anos)
Rei Insular Brittany (en)
Actividade
Ocupación	político
Período de actividade	(Con vida en: 450 (Gregoriano) )
Familia
Fillos	Gwron ap Cunedda Wledig ap Brenin Prydain ab Edeyrn, Afloyg ap Cunedda, Gwen ferch Cunedda Wledig ab Brenin Prydain ab Edeyrn, Einion Yrth ap Cunedda, Ceredig Ceredigion, Rhufon of Rhufoniog, Dogfael ap Cunedda, Ysfael Gwron
Pai	Edern ap Padarn Beisrudd Brenin Prydain ab Edeyrn ap Padarn Beisrudd ap Tegyd
Parentes	Padarn Beisrudd, avó

Traxectoria

O nome Cunedda deriva da palabra britónica kunodagos, que significa 'can bo'. A súa xenealoxía remóntase a Padarn Beisrudd, que se traduce literalmente como Paternus o da túnica vermella. Unha interpretación tradicional interpreta que Padarn era un oficial romano ou britano-romano de bastante alto rango que fora posto ao mando das tropas dos Votadini estacionadas na rexión de Clackmannanshire en Escocia sobre o ano 380 ou mesmo antes polo emperador Magno Máximo. Outra posibilidade é que fose un oficial fronteirizo que obtivo un rango militar romano, práctica testemuñada nesa época por todos os territorios do limes. Con toda probabilidade, o mando que tivo Padarn en Escocia asumiuno o seu fillo, Edern (en latín Æturnus), e logo pasou ao fillo de Edern, Cunedda.

Cunedda e os seus devanceiros guiaron os votadini contra as incursións pictas e irlandesas ao sur do Muro de Hadrián. Algo despois as tropas dos votadini so mando de Cunedda trasladáronse ao norte de Gales para defenderen a rexión das invasións irlandesas, exactamente a de Uí Liatháin, segundo se di na Historia Brittonum. Cunedda estableceuse en Gales, no territorio dos venedoti, o que se había converter no centro do reino de Gwynedd. Téñense suxerido dúas explicacións para estas accións: ou ben Cunedda actuaba so as ordes de Máximo (ou os seus sucesores) ou ben de Vortigern, o rei dos britanos na época posromana. O rango de datas (suxerido por P. C. Bartrum) vai desde finais da década de 370, cousa que favorecería a Máximo, a finais da década de 440, que favorecería a Vortigern.

A suxestión de que Cunedda operase baixo ordes de Roma lanzárona varios historiadores. David Dumville rexeita o concepto enteiro de os romanos transplantaren foederati desde Escocia a Gales desta maneira, dado que a situación política do mundo britano posromano faría imposíbel un tal control centralizado no século V. Como o mesmo Máximo foi matado a finais de 388 e Constantino III partiron de Britania coas últimas forzas militares romanas en 407, menos dunha xeración despois, é dubidoso que Roma tivese moita influencia directa sobre as accións militares dos votadini, por medio de Máximo ou calquera outro emisario, durante un longo período de tempo.

Máximo (ou os seus sucesores) poden ter entregado o control das fronteiras britanas a xefes locais en data anterior; coa evacuación do forte de Chester na década de 370 poucas opcións lle terían quedado. Dado que o rexistro arqueolóxico amosa asentamentos irlandeses na península de Llŷn e posíbeis incursións tan ao oeste como Wroxeter a finais do século IV é difícil concibir que unhas forzas for romanas for aliadas britanas presentasen unha defensa efectiva en Gales.

Académicos como Sheppard Frere argumenta que foi Vortigern quen, adoptando elementos da organización romana, tería movido os votadini ao sur, do mesmo modo que invitou os saxóns para protexer outras partes da illa. segundo esta versión dos acontecementos, Vortigern tería ordenado a Cunedda e os seus votadini desprazarse a Gales en resposta ás devanditas incursións irlandesas non máis alá do ano 442, cando os seus antigos aliados saxóns se rebelaron contra o seu mando.

O suposto neto de Cunedda, Maelgwn Gwynedd, foi contemporáneo de Xildas. Porén a fiabilidade das antigas xenealoxías galesas non carece de críticas e moitas das reclamacións sobre o número e identidade dos herdeiros de Cunedda non xorden ata o século X. Descoñécese case todo da personalidade de Cunedda. Probabelmente celebrado pola súa forza, coraxe e habilidade para reunir as cercadas forzas romano-britanas da rexión, é probábel que conseguise un matrimonio politicamente vantaxoso con Gwawl, filla de Coel Hen, o gobernante romano-britano de Eboracum (a moderna York), e dise que tivo nove fillos. Os antigos reinos de Ceredigion e Meirionnydd terían recibido o seu nome supostamente dos seus fillos Ceredig e Meirion.

Familia inmediata

Devanceiros inmediatos

• Eternus (Edeyrn): pai.
• Paternus-(Padarn Beisrudd-da túnica vermella): avó.
• Tacitus - (Tegid): bisavó.

Fillos

• Osmail (Ysfael)
• Rumanus (Rhufoniog)
• Typiaun
• Dunautus
• Eternus
• Ceretic (Ceredig Ceredion)
• Abloyc (Afloyg)
• Enniaun Girt (Einion Yrth).
• Docmail (Dogfael, que dá o nome ao reino de Dogfailing)

Véxase tamén

Bibliografía

• Lloyd, John Edward (1911): A History of Wales: From the Norman Invasion to the Edwardian Conquest, Volume I. Px.117, 118.
• J. Fenton, 'The Grave of Sawyl Benisel, King of the Britons', Archaeol. Camb., vol 2, (1851) new ser, pp. 159162.