Lodoeiro

Lodoeiro
lodoeiro (Celtis australis) en Otto Wilhelm Thomé Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz, 1885
Clasificación científica
Reino: Plantae Subreino: Tracheobionta División: Magnoliophyta Clase: Magnoliopsida Subclase: Hamamelidae Orde: Rosales Familia: Cannabaceae Xénero: Celtis Especie: C. australis
Nome binomial
Celtis australis L. Sp.Pl., 2: 1043, 1753 [1]

O lodoeiro ou lodón bravo (Celtis australis), é unha especie pertencente á familia Ulmaceae, aínda que algúns autores a inclúen nas Cannabaceae. En Galiza aparece soamente como ornamental, sendo común coma árbore de beirarrúa.

Nome galego

A RAG recolle os termos lodoeiro e lodón. A publicación Termos esenciais de Botánica da Universidade de Santiago de Compostela recolle ademais o termo virgondoiro e a variante dialectal lidueiro. Nalgúns vocábulos aparece como lamigueiro, pero cómpre non confundilo coas árbores do xénero Populus, tamén chamados chopos.

Descrición

Morfoloxía

É unha árbore caducifolia que pode chegar a medir entre 20 e 25 metros de altura, de tronco recto e casca cinsenta e lisa, semellante á da faia, sen fendas ou engurras; posúe unha copa arredondada e larga. As follas, de 5 a 15 cm de longo, son alternas, pecioladas e de forma ovo-lanceoladas e delicadamente serradas, con dentes de punta máis clara; a face é de cor verde escura algo pubescente e o envés, de cor máis clara con pilosidade nos nervios. Ten estípulas caedizas.
As flores pentámeras son inconspicuas, pois non teñen pétalos e o único periantio está formado por 5 sépalos caducos; son de cor amarela verdosa. O froito, é comestíbel e de sabor agradábel; é unha drupa carnosa de arredor dun centímetro de diámetro, case negro por fóra e amarelo no miolo cando está ben chegado, cunha carabuña do tamaño dun gran de pementa. Medra solitario sobre longos pedúnculos nas axilas das follas.

Florea entre marzo e abril, e os seus froitos chegan a fins do verán e polo outono.

• 
  A casca do Celtis australis é cinsenta e lisa, semellante á da faia.
• 
  En floración
• 
  Follas e froitos inmaturos do Celtis australis
• 
  Froitos chegados e algúns aínda verdes in situ
• 
  Celtis australis

Cariotipo

• 2n=20

Táxones infraespecíficos

• Celtis australis subsp. caucasica (Willd.) C.C.Towns. in Fl. Iraq, 4,(1): 73, 1980

Sinonimia

• Celtis eriocarpa Decne. in Jacquem.
• Celtis caucasica Willd.
• Celtis acuta Buch.-Ham.
• Celtis excelsa Salisb. nom. illeg.
• Celtis alpina Royle
• Celtis australis var. eriocarpa (Decne.) Hook.f.
• Celtis australis f. variegata Schelle ex Geerinck
• Celtis kotschyana Steven
• Celtis lutea Pers.
• Celtis serrata Dippel

Hábitat

Medra en cavorcos, abas e nas bandas máis afastadas das orelas de ríos e regueiros, sendo citado coma especie dos bosques de ribeira mediterráneos, formacións de lamigueiros hidrófilas e de ulmeiros, sempre de climas temperados. Non adoita formar bosques, aparecendo xeralmente illado sobre solos soltos e frescos, incluso pedrentos, independentemente da súa natureza calcaria ou silícea.

Distribución

Nativo da Conca Mediterránea e Europa central, até altas latitudes. Naturalizado e/ou cultivado no resto do mundo.

Está moi estendido na rexión mediterránea e o suroeste de Asia, empregándose acotío coma árbore ornamental en parques e xardíns, e na aliñación de rúas pola súa tolerancia á contaminación. Tense usado tradicionalmente, por mor á boa relación peso-resistencia que ten a súa madeira, para facer certas ferramentas agropecuarias como angazos, forcas e as súas raíces para elaborar pipas para fumar.

Na Península Ibérica é relativamente frecuente en toda a vertente mediterránea, Andalucía e Estremadura. En Galiza é máis común coma ornamental.

Ecoloxía

Reprodúcese tanto por semente como por esgallo, e a súa capacidade para se establecer sobre solos predrentos faino moi útil en traballos de restauración e suxeición de terreos degradados. Del aliméntanse as larvas do lepidóptero Hestina persimilis.

Propiedades

Principios activos: contén taninos e mucilaxes.