O angazo é unha ferramenta agrícola, tamén denominada anciño, ancazo, enciño, engazo, rastrelo e rastra.

Anciño tradicional de madeira, incluídos os dentes
Anciño moderno para angazar follas

Etimoloxía

editar

Non existen datos que testemuñen con exactitude a orixe das formas galegas máis estendidas para este instrumento. Os vocábulos galegos angazo e engazo, e mais as variantes correspondentes ás zonas de gheada e seseo, poden ter orixe nunha suposta forma latina non rexistrada hamicaceus[1], e que derivaría de hamus (co significado clásico de anzol ou gancho)[2]. Anciño e enciño, e mais as súas variantes con seseo, puideron derivarse dunha suposta forma latina non rexistrada uncinus, que sería derivada de uncus (co significado clásico de gancho)[3]. Finalmente, os termos rastra e rastrelo deberon ter orixe na forma do latín clásico rastrum, que se aplicaba a diversas ferramentas do traballo agrícola. Tamén pode vir de xermánico *angon = 'espiña, pincho'[4], aínda que a etimoloxía máis posible é a que se basea nun prerromano *ankatio e *ankino en relación ao asturiano angazu ou angüezu < *ankotio, irlandés antigo écath 'anzol' < *ankoto, medio galés anghad < *ankoto[5].

Descrición

editar

Orixinariamente elaborado integramente en madeira e que consiste nunha travesa mangada sobre a que se insertan varios dentes (8 ou 10) algo aguzados e que serve para rastrelar e amoreirar follas, herba, palla etc.

Os angazos e anciños modernos poden estar fabricados con outros materiais, como metais nos máis resistentes e para labores máis pesados, e con plásticos, cana, bambú etc, para traballos máis lixeiros, como os de xardinaría.

Historia

editar
 
A muller da esquerda do espectador está a manexar un angazo, ·Xuño", ilustración de 1412-1416, dos Irmáns Limbourg, no Les Très Riches Heures du Duc de Berry

Pode figurar tamén como motivo heráldico en escudos familiares.

  1. Ou en hamica como postula Harri Meier en Notas críticas al DECH de Corominas / Pascual. Verba. Anuario Galego de Filoloxía, anexo 24, 1984, pp 24-26
  2. J. Almeida Costa e A. Sampaio e Melo, Dicionário da Língua Portuguesa. Porto. 1979, 5ª edic.
  3. Porto Dapena, J.A., El gallego hablado en la comarca ferrolana. Verba, Anejo 9. Santiago 1977, páx. 67 infra.
  4. Vladimir Orel, A handbook of germanic etymology
  5. Obaya Valdés, Marcos 2017 "Averamientu al astúricu. Vocalización de les nasales del grau-cero indo-européu: *mo > am / *no > an, y delles propuestes etimolóxiques". Lletres asturianes Nº. 117, páxs. 63-80

Véxase tamén

editar