Revolución Haitiana
A Revolución Haitiana (en francés: Révolution haïtienne; en crioulo haitiano: Revolisyon ayisyen) foi unha insurrección con éxito de escravos autoliberados contra o dominio colonial francés en Saint-Domingue, actualmente en Haití. A revolta comezou o 22 de agosto de 1791,[1] e rematou en 1804 coa independencia da antiga colonia. Nela participaron negros, mulatos e participantes franceses, españois, británicos e polacos, co antigo escravo Toussaint Louverture emerxendo como o heroe máis carismático de Haití. A revolución foi a única sublevación de escravos que levou á fundación dun estado libre de escravitude (aínda que non de traballo forzado[2]) e gobernado por non brancos e antigos cativos.[3] Está amplamente considerado como un momento decisivo na historia do mundo atlántico.[4][5]
Os seus efectos sobre a institución da escravitude deixáronse sentir en todas as Américas. O final do dominio francés e a abolición da escravitude na antiga colonia foron seguidos dunha defensa de éxito das liberdades que gañaron e, coa colaboración de persoas libres de cor, a súa independencia dos europeos brancos.[6][7][8] A revolución representou o maior levantamento de escravos desde a infrutuosa revolta de Espartaco contra a República Romana case 1900 anos antes,[9] e desafiou as antigas crenzas europeas sobre a suposta inferioridade negra e sobre a capacidade dos escravos para acadar e manter a súa propia liberdade. A capacidade organizativa e a tenacidade dos rebeldes baixo presión inspiraron historias que conmocionaron e asustaron os propietarios de escravos no hemisferio.[10]
Notas editar
- ↑ Hochschild, Adam (2005). Bury the Chains. Houghton Mifflin. p. 257.
- ↑ John Carter Brown Library
- ↑ Knight, Franklin W. (febreiro de 2000). "The Haitian Revolution". The American Historical Review 105 (1): 103–15. JSTOR 2652438. doi:10.2307/2652438.
- ↑ "Why Haiti should be at the centre of the Age of Revolution – Laurent Dubois". Aeon Essays (en inglés). Consultado o 2019-09-04.
- ↑ Joseph, Celucien L. (2012). "'The Haitian Turn': An Appraisal of Recent Literary and Historiographical Works on the Haitian Revolution". Journal of Pan African Studies 5 (6): 37–55.
- ↑ Taber, Robert D. (2015). "Navigating Haiti's History: Saint-Domingue and the Haitian Revolution". History Compass 13 (5): 235–50. doi:10.1111/hic3.12233.
- ↑ Bongie, Chris (2008). Friends and Enemies: The Scribal Politics of Post/colonial Literature. Liverpool, UK: Liverpool University Press. p. 45. ISBN 978-1846311420.
- ↑ Curtis Comstock, Sandra (2012). Incorporating Comparisons in the Rift: Making Use of Cross-Place Events and Histories in Moments of World Historical Change, a chapter in Anna Amelina, Beyond methodological nationalism: research methodologies for cross-border studies. Taylor and Francis. pp. 183–85. ISBN 978-0-415-89962-8.
- ↑ Vulliamy, Ed, ed. (28 de agosto de 2010). "The 10 best revolutionaries". The Guardian. Consultado o 15 de decembro de 2015.
- ↑ Kaisary, Philip James (2008). The Literary Impact of the Haitian Revolution, PhD dissertation. University of Warwick. pp. 8–10.
Véxase tamén editar
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Revolución Haitiana  |
Bibliografía editar
- Bryan, Patrick E. (1984). The Haitian Revolution and Its Effects. Heinemann. ISBN 978-0-435-98301-7.
- Dubois, Laurent (2005). Avengers of the New World. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-01826-6.
- Girard, Philippe R. (2011). The Slaves Who Defeated Napoleon: Toussaint Louverture and the Haitian War of Independence, 1801–1804. Tuscaloosa: University of Alabama Press. ISBN 978-0817317324.
- James, Cyril Lionel Robert (1989). The Black Jacobins: Toussaint Louverture and the San Domingo Revolution (2nd ed.). Vintage. ISBN 978-0-679-72467-4.
- The Black Jacobins: Toussaint Louverture and the San Domingo Revolution, 1st ed. Nova York: Vintage Books, (orixinal 1938, reimpresións 1963, 1989)
- Leyburn, James (1961). The Haitian People. Yale University Press.
- Perry, James (2005). Arrogant Armies: Great Military Disasters and the Generals Behind Them. Edison: CastleBooks.
Ligazóns externas editar
- The Louverture Project, a wiki about the history of Haiti
- Archive on the History of the Haitian Independence Struggle 1791–1804 at marxists.org
- Haiti: History of Shaken Country – Video interview with historian Laurent Dubois
- Haiti Archives
- "Égalité for All: Toussaint Louverture and the Haitian Revolution" Arquivado 30 de xullo de 2011 en Wayback Machine.. Noland Walker. PBS documentary. 2009
- France Urged to Pay $40 Billion to Haiti in Reparations for "Independence Debt" – video report by Democracy Now!
- The Other Revolution: Haiti, 1789–1804, digital exhibition from Brown University
- 15 Minutes History, UT at Austin
- Two Revolutions in the Atlantic World: Connections between the American Revolution and the Haitian Revolution Gilder Lehrman Center, Laurent Dubois.
- "Upheavals in France and Saint-Domingue" Arquivado 14 de novembro de 2020 en Wayback Machine. Brown University