Lingua silesiana
O silesiano[1] ou alto silesiano (Silesiano: Ślůnsko godka, Polaco: Język śląski) é a lingua étnica de Silesia falada polo pobo silesiano.
| Silesiano ślōnskŏ gŏdka ślůnsko godka | ||
|---|---|---|
| Outros nomes: | Polaco | |
| Falado en: | Polonia | |
| Rexións: | Silesia | |
| Total de falantes: | 510 000 (censo de 2011) | |
| Familia: | Indoeuropea Balto-eslava Eslava Eslavo occidental Lequítica Silesiano | |
| Códigos de lingua | ||
| ISO 639-1: | --
| |
| ISO 639-2: | --- | |
| ISO 639-3: | szl
| |
DistribuciónEditar
En xeral, os falantes do idioma silesiano moran na rexión de Alta Silesia, situada entre o suroeste de Polonia e o nordeste da República Checa. Actualmente, o silesiano é falado frecuentemente na área entre a fronteira histórica de Silesia no este, e unha liña de Syców ata Prudnik no oeste, así coma na área de Rawicz (Khazaks). Ata o ano 1945 o silesiano foi falado tamén en enclaves de Baixa Silesia, coma o baixo silesiano foi falado pola maioría étnica alemá naquela rexión.
De acordo co último censo en Polonia (2011), arredor de 509 000[2] persoas declararon que o silesiano era a súa lingua principal, e aproximadamente 0,2 millóns declaráronse de nacionalidade silesiana. Porén, o número total de falantes do silesiano (a maioría dos cales non o consideran coma unha lingua separada) supera os dous millóns. Tamén hai arredor de 100.000 falantes do dialecto checo silesiano.
AlfabetoEditar
O alfabeto silesiano escríbese con 32 letras do alfabeto latino:
| a | b | c | ć | č | d | e | f | g | h | i | j | k | l | m | n | ń | o | p | r | ř | s | ś | š | t | u | ů | w | y | z | ź | ž |
| A | B | C | Ć | Č | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | Ń | O | P | R | Ř | S | Ś | Š | T | U | Ů | W | Y | Z | Ź | Ž |
ExemploEditar
O Pai Noso en silesiano, polaco e checo
Silesiano
- Uojćec naš, keryś je w ńebjy,
- bydź pośwjyncůne mjano Twojy.
- Přidź krůlestwo Twojy.
- Bydź wola Twoja, kjej we ńebje,
- tak tyž na źymjy.
- Chlyb naš každodźynny dej nům dźśoj.
- A uodpuść nům naše winy,
- kjej my uodpuščůmy našym winńikům.
- A ńe wůdź nos na pokušyńi,
- nale zbow nos uod zuego.
- Bo Twůje je krůlestwo a můc,
- a suawa na wjeki. Amyn.
Polaco
- Ojcze nasz, któryś jest w niebie,
- święć się imię Twoje,
- przyjdź królestwo Twoje,
- bądź wola Twoja jako w niebie tak i na ziemi.
- Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj.
- I odpuść nam nasze winy,
- jak i my odpuszczamy naszym winowajcom.
- I nie wódź nas na pokuszenie,
- ale zbaw nas ode złego. Amen.
Checo
- Otče náš, jenž jsi na nebesích,
- posvěť se jméno Tvé
- Přijď království Tvé.
- Buď vůle Tvá, jako v nebi, tak i na zemi.
- Chléb náš vezdejší dej nám dnes
- A odpusť nám naše viny,
- jako i my odpouštíme naším viníkům
- a neuveď nás v pokušení,
- ale zbav nás od zlého. Amyn.
Dialecto ou lingua?Editar
Hai distintas opinións acerca de se o silesiano é un dialecto do polaco ou un idioma. Algúns silesianos considéranse unha minoría étnica en Polonia.
Se o clasificamos como dialecto, este é o máis prominente dialecto rexional da lingua polaca. Pola contra, se o clasificamos coma lingua, vemos que está intimamente relacionado coas linguas polaca e checa, con certas influencias do alemán.
NotasEditar
- ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para silesiano.
- ↑ Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011. Raport z wyników - Central Statistical Office of Poland
Véxase taménEditar
| O Galilibros ten un manual sobre: Lingua silesiana |
| Existe unha versión da Wikipedia en Lingua silesiana |