Lingua chaná

lingua charrúa

A lingua chaná[2] é unha lingua da familia charrúa que outrora foi falada polo pobo chaná nas rexións do que hoxe é a Arxentina e o Uruguai, a carón dos ríos Uruguai e Paraná-Guazú.[3] O chaná está pobremente rexistrado. Existe unha curta gramática de Dámaso Antonio Larrañaga[4] e unhas poucas listas de palabras. No ano 2005 descubriuse un semifalante de chaná.[5][6][7]

Chaná
Lanték yañá
Falado en: A Arxentina e o Uruguai
Extinción: Comezos do século XX
Un semi-falante no 2005
Familia: Americana
 Charrúa
  Chaná
Escrita: Alfabeto latino
Códigos de lingua
ISO 639-1: --
ISO 639-2: ---
Mapa

Distribución orixinal das linguas charrúas, incluída o chaná.
Status

O chaná está clasificado como en perigo crítico polo Libro Vermello das Linguas Ameazadas da UNESCO[1]

A UNESCO recoñécea como lingua viva, pero "nunha situación crítica", xa que só ten un falante nativo.[8] A Cámara de Deputados da provincia de Entre Ríos recoñeceu a necesidade da súa preservación e protección gobernamental.[9]

  1. Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre. "Atlas of the world's languages in danger". unesdoc.unesco.org. Consultado o 11 de xullo de 2022. 
  2. "Chaná - Biblioteca Digital Curt Nimuendajú". etnolinguistica.org (en portugués). Consultado o 23 de setembro de 2018. 
  3. Loukotka, Čestmír (1968). Classification of South American Indian Languages. Os Ánxeles: UCLA Latin American Center. 
  4. Larrañaga, Dámaso Antonio (1923). Escritos de D. Dámaso A. Larrañaga III. Montevideo: Instituto Histórico y Geográfico del Uruguay, Imprenta Nacional. pp. 163–174. 
  5. "Oír unha lingua que leva morta un século". Carta Xeométrica. 2 de xullo de 2018. Consultado o 15 de novembro de 2018. 
  6. La Nación, "Investigan los orígenes de una extraña lengua indígena" Arquivado 12 de setembro de 2019 en Wayback Machine. 2005/July/01
  7. Centenera, Mar (2017-08-09). "El último hablante de chaná, una lengua que se creía extinguida desde hace un siglo". El País (en castelán). ISSN 1134-6582. Consultado o 2023-06-26. 
  8. "UNESCO Atlas of the World's Languages in danger". www.unesco.org (en inglés). Consultado o 23 de setembro de 2018. 
  9. Diario de Sesións da Cámara de Deputados da provincia de Entre Ríos, sesión do 3 de xullo de 2018.