Kuando el rey Nimrod

Kuando el rey Nimrod[1] (pronunciación xudeoespañola: [ˈkwando el rei nimˈroð], ou [nimˈrod], en galego: Cando o Rei Nimrod) é unha canción folk sefardí.[2][3][4] Cántase en lingua xudeoespañola e conta a historia do nacemento do profeta bíblico Abraham.

Historia editar

En contraste coa crenza popular, "Kuando el rey Nimrod" non é unha canción que fala da época na que os xudeus viviron en España e Portugal durante á Idade Media, senón que ten as súas raíces nun piyyut chamado La vocación de Abraham, do cal poden atoparse varias versións que datan do século XVIII e que foron escritas por autores anónimos no antigo Imperio Otomán. A canción, da cal a súa versión orixinal é máis longa, fíxose moi popular nas comunidades sefardís asentadas na costa mediterránea. Arredor de 1890, un autor anónimo de Tánxer, escribiu unha versión diferente da canción, acurtando a letra e compoñendo unha nova melodía.[5] Esta versión reducida sobreviviu ata os nosos días para converterse na canción máis popular do repertorio sefardí, e servindo de inspiración a cantantes xudeoespañois como Yehoram Gaon[6] e Fortuna.[7]

Letra editar

Xudeoespañol
Kuando el rey Nimrod al campo salia
mirava en el cielo y en la estrelleria
vido una luz santa en la juderia
que havia de naser Avraham Avinu.
estribillo:
(Avraham Avinu, Padre querido
Padre bendicho, luz de Yisrael) (x2).
Luego a las comadres encomendava
que toda mujer que prenyada quedara
si paria un hijo, al punto la matara
que havia de naser Avraham Avinu.
(estribillo)
La mujer de Terach quedó prenyada
y de dia en dia él le preguntava (or demandava)
"¿De qué teneix la cara tan demudada?"
Ella ya savia el bien que tenia.
(estribillo)
En fin de nueve mezes parir queria
iva caminando por campos y vinyas,
a su marido tal ni le descubria
topó una meara, alli lo pariria
(estribillo)
En aquella hora el nasido avlava:
"Anda vos, la mi madre, de la meara,
yo ya topo quien m'alechará,
Malakh de cielo me accompanyará
porque so criado del Dio bendicho."
(estribillo)
En fin de veinte dias lo fue a visitar,
lo vido d'enfrente, mancevo saltar,
mirando al cielo y bien atinar,
para conocer el Dio de la verdad.
(estribillo)
"Madre, la mi madre, que buscaix aqui?
Un hijo preciado parí yo aquí.
Vine a buscarlo, si se topa aqui,
si está bivo me consolaré yo."
(estribillo)
"Madre, la mi madre, que avlaix?
Un hijo preciado, como lo dexaix?
A fin de veinte dias, como lo vizitaix?
¡Yo so vuestro hijo preciado!"
(estribillo)
Mirad la mi madre, que el Dío es uno,
él crio los cielos uno per uno.
Dizedle a Nimrod que perdio su tino
porque no quiere creer en el Verdadero.
(estribillo)
Lo alcanzó a saver el rey Nimrod esto,
"¡dixo que lo traigan aina y presto
antes que desreinen a todo el resto
y dexen a mi ya crean en el Verdadero!"
(estribillo)
Ya me lo truxeron con grande albon
y el travó de la silla un buen travon.
"¿Di, raxa—por que te tienes tu por Dío?
¿Por que no quieres creer en el Verdadero?"
(estribillo)
"¡Acendiendo un horno, bien acendido,
echadlo presto qu'es entendido!
Llevadlo con trabucos, qu'es agudo,
si d'aqui el Dío lo escapa, es el Verdadero."
(estribillo)
Echandolo al horno, iva caminando,
con los malakhim iva paseando,
y todos los lenyos fruto ivan dando;
d'aqui conocemos al Dío verdadero.
(estribillo)
Grande zekhut tiene el senyor Avraham,
que por él conocemos el Dío de la verdad.
Grande zekhut tiene el senyor parido,
que afirma la mitsvá de Avraham Avinu.
(estribillo)
Saludemos agora al senyor parido,
que le sea besiman-tov este nacido,
qu'Eliahu ha-Navi mos sea aparecido,
y daremos loores al Verdadero.
(estribillo)
Saludemos agora al compadre [sandak] y tambien al mohel
que por su Zekhut mos venga
el Goel y Rahma a todo Yisrael,
cierto loaremos al Verdadero.
(estribillo)

Notas editar

  1. Marcy Brink-Danan: Jewish Life in Twenty-First-Century Turkey: The Other Side of Tolerance, Indiana University Press, 2011, p. 130.
  2. "Línguas em extinção: o hakitia em Belém do Pará" (PDF) (en portugués). Consultado o 25 de marzo de 2016. 
  3. "Canções ladinas para cultuar, amar e dançar no salão" (en portugués). 28 de agosto de 2014. Arquivado dende o orixinal o 26 de abril de 2016. Consultado o 25 de marzo de 2016. 
  4. Ahbenleví, Azriel. "¿Como inicio nuestra historia como pueblo?" (en castelán). Arquivado dende o orixinal o 07 de abril de 2016. Consultado o 25 de marzo de 2016. 
  5. Hassán, Iacob M.; Izquierdo Benito, Ricardo (2008). Sefardíes: Literatura y lengua de una nación dispersa. Cuenca: Ediciones de la Universidad de Castilla - La Mancha. p. 558. 
  6. "Cuando El Rey Nimrod - Canción sefardí". Consultado o 1 de decembro de 2016. 
  7. "FORTUNA AO VIVO - "Avram Avinu"". Consultado o 1 de decembro de 2016.