Jurij Brězan
Jurij Brězan, nado o 9 de xuño de 1916 en Worklecy e finado o 12 de marzo de 2006 en Kamjenc, foi un escritor sorabo de expresión alto soraba e alemá. Está considerado o máis importante escritor sorabo do século XX, e o máis exitoso na historia da literatura en sorabo[1], as súas obras traducíronse a 25 linguas.
  | |
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | 9 de xuño de 1916 Räckelwitz, Alemaña (pt)  |
| Morte | 12 de marzo de 2006 (89 anos) Kamenz, Alemaña (pt) |
| Lugar de sepultura | Crostwitz (pt) |
| Datos persoais | |
| País de nacionalidade | Alemaña República Democrática Alemá |
| Actividade | |
| Ocupación | xornalista , poeta , escritor , tradutor , dramaturgo |
| Partido político | Partido Socialista Unificado de Alemaña |
| Membro de | |
| Pseudónimo literario | Dušan Šwik |
| Lingua | Lingua alemá e Alto sorabo |
| Obra | |
| Arquivos en |
|
| Familia | |
| Cónxuxe | Ludmila Brězanowa |
| Fillos | Q114959132 |
Premios | |
| Páxina web | jurijbrezan.de |
  | |
Traxectoria editar
Jurij Brězan naceu nunha clínica como Georg Bresan, forma xermanizada que nunca utilizou en público na súa vida adulta. Estudou dende 1928 no instituto de Bautzen, e logo economía. A partir de 1933 traballou para a Domowina, institución cultural e política soraba, e foi activo nun grupo sorabo de resistencia. Na época utilizou o pseudónimo Dušan Šwik. En 1937 e 1938 exiliouse en Praga. Tras o seu regreso estivo preso entre 1938 e 1939. Desde 1942 e 1944 foi soldado da Wehrmacht ata que os norteamericanos o fixeron prisioneiro de guerra.
De 1945 a 1948, foi funcionario da Domowina e organizou o movemento xuvenil Serbska młodźina así como as brigadas xuvenís sorabas en Iugoslavia, de curta duración [2]. En 1946 entrou no SED. Foi, tamén, vicepresidente da Unión de Escritores da RDA entre 1969 e 1989.
Obra editar
Moitas das súas novelas teñen trazos autobiográficos. A máis coñecida é a triloxía sobre Feliks Hanuš, que consiste en Šuler (1959), Wučbne lěta (1959) e Zrałe leta (1964).
Outras obras teñen a súa base en contos e lendas sorabas da Alta Lusacia. Unha figura recorrente é feiticeiro mítico Krabat. En 1955, traduciu Mišter Krabat de Měrćin Nowak-Njechorński ao alemán co título Meister Krabat der gute sorbische Zauberer. Krabat apareceu máis tarde no conto de fadas Čorny młyn de 1968 e en dúas novelas, Krabat de 1976, e Krabat, druha kniha de 1994. A maioría das súas obras apareceron simultanemente en sorabo e alemán, normalmente escribíaas en sorabo e logo realizaba a versión en alemán. Non obstante, as súas dúas obras autobiográficas apareceron só en alemán[3]
Libros editar
- Do noweho časa (poesía, 1950)
- Prěnja brózda (1951)
- Swĕt budże rjeńši (1951)
- Stara Jančowa (1952)
- Mjez Čornobohom a Błótami (1953)
- Wo jednorym žiwjenju (guión cinematográfico, 1955)
- Naš wšědny dźeń (poesía, 1955)
- Po dróze a při dróze: zapiski pućowaceho (1955)
- Započatki (1956)
- Madlena a druhe powědančka a skicy (1958)
- Feliks Hanuš 1. – Šuler (1958)
- Christa – stawizny młodeje holcy (1958)
- Trix a woł Jonas (1959)
- Marja Jančowa: wobrazy ze žiwjenja serbskeho ludu (1960)
- Feliks Hanuš 2. – Wučbne lěta (1960)
- Robert a Sabina (1961)
- Kak je elefant do hribow šoł (1963)
- Feliks Hanuš 3. – Zrałe lěta (1964)
- Nawrót do Krakowa (1966)
- Wulke dyrdomdejstwa małeho kocora (1966)
- Čorny młyn (1968)
- Łužiske impresije (1972)
- Hajdanec dźěd a šerjenja (1975)
- Krabat (1976)
- Moja protyka (1979)
- Kamuški a skała (1981)
- Stary nan (1982)
- Psowe prózdniny (1985)
- Stara liška (1985)
- Mein Stück Zeit (memorias, 1989)
- Módry konik Digidonk (1991)
- Moja archa Horni Hajnk (1992)
- Lijeńca (1992)
- Rifko – z dźenika dakla (1993)
- Hadrijan a Awgustina (1993)
- Krabat, druha kniha (1994)
- Braškowe powědanja (1994)
- Čitanka (1996)
- Salowčenjo (1997)
- Naš wuj z Ameriki (1997)
- Rozmyslenja a domyslenja (1998)
- Ohne Paß und Zoll (memorias, 1999)
- Štwórtk, tři běrtlki na štyri (2000)
- Ze studnje lět (2001)
- Rokotowy kerk (2002)
- Habakuk (2004)