José Epita Mbomo
José Epita Mbomo, nado en Ibanamai (Corisco, Guinea Ecuatorial) o 15 de agosto de 1911 e finado en Bordeos o 19 de decembro de 1969, foi un electricista e mecánico ecuatoguineano, que foi membro da resistencia contra o nazismo en Francia.[1]
  | |
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | 15 de agosto de 1911 Ilha de Corisco, Guinea Ecuatorial (pt)  |
| Morte | 19 de decembro de 1969 (58 anos) Bordeos, Francia |
| Causa da morte | Morte natural |
| Datos persoais | |
| Residencia | Mérignac (1945–1969) Francia (1939–) Mérignac (1939–1944) Los Alcázares (1927–1939) Ilha de Corisco (pt) (1911–1927)Cartaxena Los Alcázares Mérignac |
| País de nacionalidade | Francia (década de 1950–1969) España (1911–década de 1950) |
| Grupo étnico | Bengas (pt) e Afro-Spaniard (en) |
| Ideoloxía política | Comunismo |
| Actividade | |
| Ocupación | mecânico de manutenção de aeronaves (pt) , membro da resistencia , electricista , Mecánico |
| Empregador | Forclum (en) (década de 1940–1969) |
| Membro de | |
| Lingua | Lingua castelá |
| Carreira militar | |
| Conflito | Guerra civil española e segunda guerra mundial |
| Familia | |
| Parentes | Raquel Ilonbé (en) (filla da irmá) |
Premios | |
Traxectoria editar
Naceu o 15 de agosto de 1911 na localidade de Ibanamai, na illa de Corisco, que daquela pertencía á Guinea Española, sendo fillo de José e Catalina Buambuha.[1] Estudou nun colexio relixioso claretiano e viviu coa súa tía, Esperanza.[1]
O 6 de xaneiro de 1927 tres hidroavións da Patrulla Atlántida desembarcaron na illa de Corisco e posteriormente os barcos de apoio levaron para España aos adolescentes guineanos José Friman Mata e ao propio Epita Mbomo.[1] Ambos foron apadriñados polo comandante Rafael Llorente e pasaron a xogar ao fútbol no Club Deportivo Alcázares.[1] O 4 de abril de 1927, Epita incorporouse como mecánico de hidroavións ao taller da base militar de Los Alcázares, onde tamén ingresou Friman.[1][2]
O 1 de xaneiro de 1936 casou en Cartaxena con Cristina Sáez, a pesar da oposición da sociedade da época. Foi o primeiro negro que casou cunha muller branca en Cartaxena.[1] A expectación creada polo enlace fixo que ata a prensa madrileña o recollese nas súas crónicas.[1]
En 1938 foi ascendido a tenente. Cara ao final da Guerra Civil española, en xaneiro de 1939, a súa muller fuxiu cos seus dous fillos e a súa nai a Banyoles no taxi do seu irmán e de alí a Francia sen agardar ao seu marido José.[1] Este exiliouse en Francia, cruzando a fronteira por primeira vez o 6 de febreiro de 1939 na procura da súa familia, coa que se reagrupou varios meses despois.[1] Durante os primeiros 10 meses no país galo pasou por varios campos de concentración como Saint-Cyprien, Argelès-sur-Mer, Gurs ou Septfonds.[1]
O 6 de decembro de 1939, e grazas á súa especialización, foi contratado por unha empresa de Bordeos. En 1942, en plena Segunda guerra mundial, Epita uniuse a un grupo mixto da Resistencia francesa chamado Francotiradores e Partisanos Franceses do Sur/Guerrilleiros Españois, cos que participou en actos de sabotaxe e propaganda. [1] O 1 de abril de 1942 pasou a ser xefe do grupo local da Resistencia, baixo o mando de Julian Comme.[1]
O 28 de marzo de 1944 foi capturado pola policía francesa. Dous meses despois foi deportado ao campo de concentración de Neuengamme xunto con outros 200 españois, sendo o preso número 31.635.[1] Alí traballou como mecánico de día e camareiro pola noite.[1] Ao final da guerra foi evacuado dese campo a bordo do buque prisión Cap Arcona, que foi bombardeado por erro polos Aliados, converténdose nun dos seus 350 superviventes.[1]
Ao final da guerra volveu a Mérignac coa súa familia, e traballou para a empresa eléctrica Forclum. En 1956, tramitou o cambio de nacionalidade e apelido, de Epita a Mbomo.[1] En 1968, a raíz da Primavera de Praga, rompeu o seu carné do Partido Comunista Francés e un ano despois visitou España por primeira vez tralo seu exilio.[1] Cando regresou a Francia, diagnosticáronlle un linfoma de Hodgkin, morrendo a finais dese ano.[1]
Recoñecementos editar
En 1975 recibiu honras póstumas por parte da República Francesa, séndolle concedidas a Cruz da Resistencia Voluntaria e a Medalla de Deportación e Internamento por Actos de Resistencia.[3]
Notas editar
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 Constenla, Tereixa (20 de febreiro de 221). "José Epita Mbomo, el electricista que saboteó a los nazis y salvó a sus amigos". El País (en castelán). Consultado o 28 de xaneiro de 2024.
- ↑ prensa (9 de xuño de 2021). "El alcalde de Los Alcázares y el concejal de Cultura reciben a la familia de José Mbomo en su visita a Los Alcázares" (en castelán). Consultado o 28 de xaneiro de 2024.
- ↑ López Doval, Román (2021). "Electricistas con un lugar en la historia" (PDF). Asinec (99): 24. ISSN 1886-4090. Consultado o 10 de agosto de 2022.