Hedy Lamarr
Hedwig Eva Maria Kiesler, nada en Viena o 9 de novembro de 1914 e finada en Casselberry (Florida) o 19 de xaneiro de 2000, foi unha actriz e inventora austríaca.
  | |
| Nome orixinal | (de) Hedwig Kiesler |
|---|---|
| Biografía | |
| Nacemento | (de) Hedwig Eva Maria Kiesler 9 de novembro de 1914 Viena, Austria |
| Morte | 19 de xaneiro de 2000 (85 anos) Casselberry, Estados Unidos de América (pt)  |
| Causa da morte | Morte natural (Doenza cardiovascular ) |
| Lugar de sepultura | Cemiterio central de Viena, 33G - 80 48°09′03″N 16°26′24″L / 48.15094444, 16.43997222 |
| Datos persoais | |
| País de nacionalidade | Estados Unidos de América (1953–2000) Austria (1915–1953) |
| Grupo étnico | Pobo xudeu |
| Cor dos ollos | Preto (pt) |
| Cor do pelo | Cabelo castaño |
| Actividade | |
| Campo de traballo | Cine, FHSS (pt) , Actuación e discoveries and inventions (en) |
| Ocupación | actriz , produtora , música , modelo , actriz de cinema , autobiógrafa , guionista , inventora , animadora |
| Período de actividade | 1930 - 1958 |
| Lingua | Lingua alemá e lingua inglesa |
| Obra | |
Obras destacables
| |
| Familia | |
| Cónxuxe | Lewis J. Boies (1963–1965) W. Howard Lee (1953–1960) Teddy Stauffer (1951–1952) John Loder (1943–1947) Gene Markey (1939–1941) Fritz Mandl (1933–1937) |
| Fillos | James Loder (en) (  ) Anthony Loder (en) ( ) John Loder (pt) Denise Loder-DeLuca (en) ( ) John Loder (pt) |
| Pais | Emil Kiesler (en) e Gertrud Kiesler (en) |
Premios | |
| Páxina web | hedylamarr.com |
          | |
Traxectoria editar
Primeiros anos e cinema editar
Hedy foi filla única dunha pianista, Gertrud "Trude" Kiesler (nacidad Lichtwitz) e un banqueiro xudeu, Emil Kiesler. O seu pai procedía de Lemberg, no reino de Galicia e Lodomeria, daquela parte do Imperio Austríaco (agora Lviv en Ucraína) e era, na década de 1920, vicedirector do Wiener Bankverein e, nos seus últimos anos, director do Creditanstalt-Bankverein. A nai de Hedy Lamarr, pianista e natural de Budapest, proviña dunha familia de clase alta xudeu-húngara. Convertérase ao catolicismo e, como «cristiá practicante», educou a súa filla no cristianismo, aínda que Hedy non foi bautizada formalmente.
De nena, Lamarr mostrou interese por actuar e fascinábanlle o teatro e o cinema. Con doce anos gañou un concurso de beleza en Viena. Tamén lle interesaban as invencións tecnolóxicas, e o seu pai explicáballe como funcionaban durante paseos polo campo.
Cando tiña dezaoito anos protagonizou o filme Ekstase, de Gustav Machatý, no que interpretaba unha moza casada cun home vello e indiferente. O filme foi famoso por unha escena na que Lamarr nada e corre espida polo bosque. O primeiro marido de Lamarr, Friedrich Mandl, o terceiro home máis rico de Austria, tratou de comprar todas as copias do filme que puido. Malia ser medio xudeu, Mandl vendeu munición a Italia e Alemaña. Na súa autobiografía indica que Adolf Hitler e Benito Mussolini acudiron a festas na súa casa.
Finalmente Lamarr non soportou o control á que a sometía o seu marido e decidiu separarse. Disfrazouse ela e a súa asistenta (aínda que ela mesma dixo que algunha anécdota da súa autobiografía fora inventada por un “negro”) e voaron a París. Pouco despois en Londres coñeceu a Louis B. Mayer, quen a contratou e lle deu o seu nome artístico.
En Hollywood interpretou personaxes arquetípicas: mulleres glamurosas e sedutoras de orixe exótica, como Dalila en Samson and Delilah. A partir de 1950 a súa carreira declinou e apareceu só esporadicamente en filmes.
Inventos editar
O compositor George Antheil era veciño de Lamarr en California e experimentara con instrumentos musicais de control automático. Durante a segunda guerra mundial Lamarr e Antheil falaban da posibilidade de crear torpedos controlados por radio. Lamarr aprendera sobre armamento asistindo a conferencias co seu primeiro marido. Ambos desenvolveron a idea de usar unha especie de piano que empregaba unha temperá versión do salto en frecuencia. Porén, a mariña estadounidense non adoptou o sistema ata a crise dos mísiles de Cuba en 1962, cando a patente xa expirara. Hedy Lamarr intentou entrar no National Inventors Council, mais algúns membros como Charles F. Kettering indicaron que axudaría máis se empregaba a súa sona para a promoción de bonos de guerra.
As ideas de Lamarr e Antheil serviron de base para os modernos sistemas de comunicación, como o Bluetooth, o COFDM e o CDMA. Na actualidade celébrase no Día do Inventor o aniversario do nacemento de Lamarr.
Pasamento editar
Tras anos de reclusión na súa casa, finou en 2000. O seu fillo Anthony Loder esparexeu as súas cinzas nos bosques de Viena, de acordo co desexo da súa nai.
Filmografía editar
| Ano | Filme |
|---|---|
| 1930 | Geld auf der Straße |
| 1931 | Sturm im Wasserglas |
| 1931 | Die Koffer des Herrn O.F. |
| 1932 | Man braucht kein Geld |
| 1933 | Ekstase |
| 1938 | Algiers |
| 1939 | Lady of the Tropics |
| 1940 | I Take This Woman |
| 1940 | Boom Town |
| 1940 | Comrade X |
| 1941 | Come Live with Me |
| 1941 | Ziegfeld Girl |
| 1941 | H.M. Pulham, Esq. |
| 1942 | Tortilla Flat |
| 1942 | Crossroads |
| 1942 | White Cargo |
| 1944 | The Heavenly Body |
| 1944 | The Conspirators |
| 1944 | Noite na alma |
| 1945 | Her Highness and the Bellboy |
| 1946 | The Strange Woman |
| 1947 | Dishonored Lady |
| 1948 | Let's Live a Little |
| 1949 | Samson and Delilah |
| 1950 | A Lady Without Passport |
| 1950 | Copper Canyon |
| 1951 | My Favorite Spy |
| 1953 | The Lovers of Paris |
| 1957 | The Story of Mankind |
| 1958 | The Female Animal |
Véxase tamén editar
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Hedy Lamarr  |
| A Galicitas posúe citas sobre: Hedy Lamarr |
Bibliografía editar
- De Marchi, Vichi (2020). Ellas son de ciencias : Historias, pasiones y sueños de 15 científicas. Madrid: Ediciones del Laberinto. ISBN 978-84-1330-038-2
- Barton, Ruth (2010). University of Kentucky Press, ed. Hedy Lamarr: The Most Beautiful Woman in Film. Lexington. ISBN 978-0813136547.
- Lamarr, Hedy (1966). Bartholomew House, ed. Ecstasy and Me: My Life as a Woman. Nova York. ASIN B0007DMMN8.
- Rhodes, Richard (2012). Doubleday, ed. Hedy's Folly: The Life and Breakthrough Inventions of Hedy Lamarr. Nova York. ISBN 978-0307742957.
- Shearer, Stephen Michael (2010). St. Martin's Press, ed. Beautiful: The Life of Hedy Lamarr. Nova York. ISBN 0312550987.
- Young, Christopher (1979). Citadel Press, ed. The Films of Hedy Lamarr. Nova York. ISBN 978-0806505794.