Tecido óseo: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
m →Compoñentes orgánicos: ligazón |
m Bot - Trocar {{AP}} por {{Artigo principal}}; cambios estética |
||
Liña 5:
O tecido óseo é un tecido conectivo mineralizado. Fórmano as células chamadas ''[[osteoblasto]]s'', que depositan unha matriz proteica de [[coláxeno]] de tipo I e liberan ións [[calcio]], [[magnesio]], e [[fosfato]], que se combinan coa matriz de coláxeno formando un mineral cristalino en forma de [[hidroxiapatito]] (tamén chamado hidroxilapatito). A combinación da parte mineral dura e do coláxeno flexible fai que o óso sexa máis duro e forte ca a [[cartilaxe]] sen facerse crebadizo.
Hai dous tipos de tecido óseo: compacto e esponxoso. O óso compacto consta de estruturas repetidas chamadas ''[[osteona]]s'' ou ''osteóns'' ou ''sistemas haversianos'', que son a súa unidade funcional e anatómica. Cada osteona está formada por capas concéntricas de matriz mineralizada, chamadas laminiñas concéntricas, que se depositan arredor dun canal central, tamén chamado ''canal de Havers'', que contén vasos sanguíneos e nervios. O tecido óseo esponxoso está formado por unha rede de trabéculas de tecido mineralizado, que deixan ocos entre elas cheos de medula ósea vermella <ref>Henry Gray: Anatomy of the human body (Bartleby.com; Great Books Online)</ref> <ref>Eldra P. Solomon - Richard R. Schmidt - Peter J. Adragna : Human anatomy & physiology ed. 2nd 1990 (Sunders College Publishing, Philadelphia)
[[Ficheiro:Human hip bone texture.jpg|miniatura|dereita|150 px|Estrutura mineral do óso esponxoso da cadeira.]]
[[Ficheiro:Gray73.png|miniatura|150px|dereita|Sección do óso compacto no que se ve o sistema haversiano.]]
== Matriz ósea ==
A matriz ósea é a substancia intersticial do óso, entre a que están espalladas as células óseas, aínda que a matriz é a parte predominante. A matriz ten compoñentes orgánicos e inorgánicos. Os inorgánicos danlle ao óso a súa dureza e os orgánicos a súa elasticidade e forza tensil. Se só tivese material inorgánico o óso sería moi crebadizo, e se só tivese compoñentes orgánicos, tería moi pouca dureza.
=== Compoñentes inorgánicos ===
A cantidade de materia mineral do óso en peso seco está entre o 50 e o 65% do total, pero en individuos con ósos desmineralizados, como os que padecen [[raquitismo]] ou [[osteomalacia]] pode chegar a ser de só o 35%. <ref name=Fawcett>D.W. Fawcett. Tratado de Histología. Interamericana-Mc. Graw Hill. 11ª edición (1987). Páxinas 199-217. ISBN 84-7605-361-4</ref>
Os compoñentes inorgánicos son os sales de fosfato cálcico que forman o mineral [[hidroxiapatito]] (Ca<sub>10</sub>[PO<sub>4</sub>]<sub>6</sub>[OH]<sub>2</sub>). Primeiro deposítase como hidroxiapatito amorfo e despois reordénase orixinando a forma cristalina. Os cristais dispóñense ordenadamente ao longo das fibras de coláxeno e son delgados cristaliños de 1,5-3 nm de grosor e 40 nm de longo. Tamén existe unha certa cantidade de ións [[carbonato]],
=== Compoñentes orgánicos ===
Os compoñentes orgánicos son proteicos, fundamentalmente fibras de [[coláxeno]], que están rodeadas por unha ''[[substancia fundamental]]'' na que abundan os [[glicosaminoglicano]]s. O coláxeno do tecido óseo é fundamentalmente de tipo I, pero cun maior grao de ligazón intermolecular ca o tipo I doutros tecidos, e está formado por fibras de 50-70 nm de diámetro estriadas transversamente. As fibras están moi ordenadas no óso maduro. Dentro de cada laminiña do sistema Haversiano son paralelas entre si, aínda que non teñen a mesma orientación ca as das laminiñas veciñas.
== Células do tecido óseo ==
[[Ficheiro:Active osteoblasts.jpg|miniatura|150px|esquerda|[[Osteoblasto]]s sintetizando o [[osteoide]] con dous [[osteocito]]s.]]
[[Ficheiro:Osteocyte 2.jpg|miniatura|150 px|esquerda|Micrografía electrónica dun [[osteocito]] dentro dunha lagoa coas súas características prolongacións.]]
[[Ficheiro:Osteoclast.jpg|miniatura|150px|dereita|[[Osteoclasto]] multinucleado co seu citoplasma "escumoso".]]
Nos ósos podemos distinguir catro tipos de células: células osteoproxenitoras, osteoblastos, osteocitos e osteoclastos <ref name=Fawcett/>. Só se indicarán as súas funcións e características máis básicas e remitimos aos artigos principais sobre elas.
{{
As '''[[célula osteoproxenitora|células osteoproxenitoras]]''' son células de orixe mesenquimática relativamente indiferenciadas, que conservan a capacidade de dividirse e diferenciarse. Atópanse nas superficies libres do óso, como o [[endósteo]], parte interna do [[periósteo]], no límite dos canais haversianos e nas [[metáfise]]s. Están moi activas durante o crecemento e remodelación do óso e na curación de [[fractura]]s. Diferéncianse en osteoblastos, pero estes poden reverter a células osteoproxenitoras cando a osteoxénese remata.
Liña 36:
{{clear}}
== Tipos ==
Hai dous tipos de tecido óseo: o tecido óseo compacto, e o esponxoso. O tecido óseo compacto forma a parte externa moi dura dos ósos (óso cortical), e o esponxoso é o óso trabecular das epífises e capa máis interna das diáfises.
== Tecido óseo compacto ==
O '''tecido óseo compacto''' ou '''laminar''' forma a diáfise dos óso longos e as capas externas dos demais ósos. O óso compacto está formado fundamentalmente pola matriz ósea mineralizada depositada en capas ou laminiñas de 3 a 7 microns de grosor. Na matriz hai pequenas cavidades (lagoas óseas) onde están situados os osteocitos e un complicado sistema de canais.
=== Sistemas de laminiñas ===
[[Ficheiro:Transverse Section Of Bone.png|miniatura|300 px|Sección transversal de óso compacto, onde se aprecian as osteonas coas laminiña concéntricas e o canal de Havers no centro. Os puntos vermellos son osteocitos situados nas lagoas óseas desde as que parten os canalículos.]]
As laminiñas do tecido óseo compacto poden dispoñerse de tres maneiras <ref name=Fawcett/>:
Liña 52:
3) '''Sistemas intersticiais'''. Son fragmentos angulosos de laminiñas que enchen os ocos que quedan entre as osteonas. Os límites entre os sistemas intersticiais e as osteonas están ocupados polas chamadas ''liñas de cemento''. Son restos de remodelacións óseas anteriores.
=== Sistemas de canais ===
O tecido óseo compacto está atravesado por diversos canais, que son <ref name=Fawcett/>:
Liña 61:
3) '''Canalículos'''. Son os canais máis finos, que están no interior da osteona e que a atravesan radialmente desde as lagoas óseas onde están os osteocitos. Non son canais vasculares, xa que non levan vasos sanguíneos, pero por eles discorren as finas prolongacións celulares dos osteocitos, por medio das cales os osteocitos conectan uns con outros e co canal central <ref>G. J. Romanes. Cunningham. Tratado de Anatomía. Interamericana-Mc. Graw Hill. (1987). Páxina 79. ISBN 84-7605-359-2</ref>. Son fundamentais para que os osteocitos non queden illados na matriz ósea (morrerían) e que poidan recibir nutrientes, osíxeno, hormonas, etc.
== Tecido óseo esponxoso ==
[[Ficheiro:Caput femoris cortex medulla.jpg|miniatura|dereita|Cabeza (epífise) do [[fémur]] cortada. No centro vese o tecido óseo esponxoso, con medula ósea. A circunferencia rosa clara externa é de óso compacto.]]
O '''tecido óseo esponxoso''' aparece nas [[epífise]]s dos ósos longos, e no interior de ósos curtos, como as [[vértebra]]s, e planos e na capa máis interna da [[diáfise]] dos ósos longos. Está moi vascularizado e xeralmente contén [[medula ósea]] vermella, onde ten lugar a formación das células sanguíneas ([[hematopoiese]]). Comparado co óso compacto, ten unha maior área superficial e é moito menos denso e máis feble.
Liña 67:
Está formado por óso laminar, pero que non forma osteonas, senón un conxunto de fragmentos angulosos de óso, que forman trabéculas, que non levan xealmente vasos sanguíneos no seu interior e deixan moitos ocos entre elas. As trabéculas son a súa unidade anatómica e fisiolóxica básica. Estas pezas angulosas de óso teñen osteocitos dentro de lagoas óseas e con canalículos que chegan á superficie das trabéculas.
== Funcións ==
O tecido óseo desempeña numerosas funcións, entre as que están:
Funcións directas:
* Dar soporte aos [[músculos]] e aos tecidos brandos.
* Forman os ósos, que forman o sistema de pancas do esqueleto, que, movido polos músculos, permite os movementos.
* Protexe moitos órganos vitais.
* Almacena o [[fosfato de calcio]] e outros minerais.
Indirectamente:
* O tecido óseo esponxoso contén a medula ósea, onde ter lugar a [[hematopoiese]] ou formación de células sanguíneas.
== Notas ==
{{listaref}}
== Véxase tamén ==
=== Outros artigos ===
* [[Óso]]
* [[Periósteo]]
Liña 91:
* [[Hidroxilapatito]]
=== Ligazóns externas ===
* [http://www.simplestepsdental.com/SS/ihtSS/r.WSIHW000/st.32577/t.32538/pr.3.html SimpleStepsDentistry: ''Osseous Surgery'']
| |||