Concordia de Segovia

A Concordia de Segovia foi un tratado asinado o 15 de xaneiro de 1475, por Isabel I de Castela e o seu marido Fernando II de Aragón, rei de Sicilia e príncipe de Xirona. Este tratado fixou o papel que debería asumir Fernando na administración e goberno do reino castelán,[1] e asegurar os cargos para os casteláns.[2]

Fernando II de Aragón e Isabel I de Castela.

Ascensión de Isabel I ao trono castelán

editar

O rei Henrique IV de Castela finou na madrugada do 12 de decembro de 1474 en Madrid. A noticia chegou enseguida a Segovia, onde residía a súa medio irmá Isabel, pero o seu marido entón estaba ausente en Aragón. Ao día seguinte celebrou o seu proclamación como raíña e propietaria do reino e a Fernando como o seu lexítimo marido, como un feito consumado para evitar negociacións e concesións para facerse recoñecer como raíña fronte á súa sobriña Xoana, e como tal feito consumado foi enviado ás cidades con representación nas Cortes.[3] Fernando puxo camiño a Segovia, na que entrou o 2 de xaneiro de 1475.[4]

Iniciáronse entón discusións acerca da orde sucesoria e o papel que debía desempeñar o marido no goberno do reino.[4] Afirmouse que os dereitos de Fernando eran superiores aos de Isabel ao ser o herdeiro varón máis directo da casa de Trastámara,[5] e que os maridos tiñan libre disposición dos bens da súa dona.[6] polo que Fernando podía dispoñer do reino castelán a súa vontade. Porén, ante o feito de que aínda non tiñan descendente varón, de aplicarse estas prerrogativas aos varóns actuaban na contra da súa propia liñaxe.[4][5] Quedaba por definir o papel de Fernando en Castela, como fillo de Xoán II de Aragón era visto como un novo infante de Aragón, liñaxe que participara nas conxuracións nobiliarias durante o reinado de Xoán II de Castela, e como tal a nobreza que combatera contra eles esperaba que puidera sufrir represalias, polo que esperaban a limitación do poder do rei,[6] comprometéndose a impedir que o rei Fernando outorgara oficios e mercedes.[7]

A Concordia de Segovia

editar

O arcebispo Carrillo e o cardeal Pedro González de Mendoza redactaron o documento da Concordia de Segovia, que está datada o 15 de xaneiro de 1475. Na Concordia confírmase que Isabel era a única propietaria do reino como única herdeira, de modo que á súa morte, os seus títulos pasarían aos seus descendentes directos. Fernando recibiu o título de rei e non quedou relegado a consorte, de modo que os documentos oficiais, a moeda, o selo e pregóns quedarán encabezados polo nome de ambos con precedencia de Fernando, pero as armas de Castela terían precedencia ás de Aragón. Isabel sería a que se reservase a provisión de cargos públicos en Castela, e o produto dos impostos casteláns destinaríase prioritariamente a obrigacións administrativas en Castela e o saldo restante utilizaríase en común acordo, os beneficios eclesiásticos concederíanse de común acordo, pero en caso de conflito decidiría a raíña; os asuntos administrativos e xudiciais, e o nomeamento de corrixidores regularíanse de común acordo cando os reis estivesen xuntos e se estivesen por separado, a nome de cada un.[8][9][10]

Consecuencias

editar

A Concordia non supuxo un acordo entre marido e muller senón un acordo entre dous bandos políticos rivais,[8] deste xeito estaba redactada para garantir aos nobres casteláns que non ía haber inxerencia polos aragoneses no goberno do reino castelán.[9] de modo que só trataba de regular as rendas ordinarias, os nomeamentos de cargos e a administración de xustiza, quedando ao arbitrio dos reis a política exterior, a guerra e as rendas extraordinarias.[11] A Concordia tamén significou o establecemento dunha cohesión política entre Fernando e Isabel, para neutralizar calquera intriga política que afondar en desavinzas que puidesen xurdir entre os monarcas.[9]

O 28 de abril, nos prolegómenos da guerra de sucesión, Isabel outorgou a Fernando un documento polo que lle autorizaba e recoñecíalle a capacidade para exercer todas as funcións de goberno que ela estaba lexitimada para facer.[12]

Isto convertía a Fernando en rei efectivo de Castela,[10][13] e invalidaba a Concordia de Segovia en canto á separación de poderes dos monarcas, pero permanecía vixente xuridicamente en canto ao reino.[14]

Tralo falecemento de Xoán II de Aragón en 1479, sucedeuno o seu fillo Fernando. O 14 de abril de 1481, nas cortes de Calatayud, outorgáronselle a Isabel os mesmos poderes que el recibira o 28 de abril de 1475, designándoa como correxente, gobernadora e administradora dos reinos da coroa de Aragón.[15] Aínda pode deducirse que tal documento foi un recoñecemento sen límite de tempo e non unha procuración.[14] Pero o feito de que en 1488 Fernando outorgara en Valencia a Lugartenencia Xeral dos Estados da Coroa de Aragón[16] a Isabel e que nos documentos oficiais non figure o nome da raíña, da entender que foron poderes circunstanciais outorgados por Fernando a Isabel.[17][18]

  1. Carrasco Manchado, Ana Isabel (2006). Isabel I de Castilla y la sombra de la ilegitimidad: propaganda y representación en el conflicto sucesorio (1474-1482). Sílex Ediciones. p. 73. ISBN 9788477371656. 
  2. Martínez Ruiz, Enrique (1992). La España moderna. Ediciones AKAL. p. 23. ISBN 9788470902772. 
  3. Pérez, Joseph (1997). Isabel y Fernando: los Reyes Católicos. Editorial NEREA. p. 60. ISBN 9788489569126. 
  4. 4,0 4,1 4,2 Suárez Fernández, Luis (1989). Los Reyes Católicos: La Conquista del trono. Ediciones Rialp. p. 84. ISBN 9788432124761. Arquivado dende o orixinal o 01 de abril de 2016. Consultado o 02 de febreiro de 2015. 
  5. 5,0 5,1 Pérez, Joseph (1997). Isabel y Fernando: los Reyes Católicos. Editorial NEREA. p. 61. ISBN 9788489569126. 
  6. 6,0 6,1 Suárez Fernández, Luis (1989). Los Reyes Católicos: La Conquista del trono. Ediciones Rialp. p. 83. ISBN 9788432124761. Arquivado dende o orixinal o 22 de marzo de 2016. Consultado o 02 de febreiro de 2015. 
  7. Suárez Fernández, Luis (1989). Los Reyes Católicos: Fundamentos de la monarquía. Ediciones Rialp. p. 18. ISBN 9788432125119. Arquivado dende o orixinal o 25 de marzo de 2016. Consultado o 02 de febreiro de 2015. 
  8. 8,0 8,1 Suárez Fernández, Luis (1989). Los Reyes Católicos: La Conquista del trono. Ediciones Rialp. p. 85. ISBN 9788432124761. Arquivado dende o orixinal o 03 de febreiro de 2015. Consultado o 02 de febreiro de 2015. 
  9. 9,0 9,1 9,2 Pérez, Joseph (1997). Isabel y Fernando: los Reyes Católicos. Editorial NEREA. p. 62. ISBN 9788489569126. 
  10. 10,0 10,1 Dumont, Jean (1993). La «incomparable» Isabel la Católica. Encuentro. p. 43. ISBN 9788474903140. 
  11. Suárez Fernández, Luis (1989). Los Reyes Católicos: La Conquista del trono. Ediciones Rialp. p. 86. ISBN 9788432124761. Arquivado dende o orixinal o 26 de marzo de 2016. Consultado o 02 de febreiro de 2015. 
  12. de Francisco Olmos, José María (2007). "La moneda castellana de los Países Bajos a nome de Doña Juana (1505-1506) (1517)" (10): 134. ISSN 1133-1240. 
  13. Edwards, John (2004). Isabel la Católica: poder y fama. Marcial Pons Historia. p. 84. ISBN 9788495379924. 
  14. 14,0 14,1 Suárez Fernández, Luis (1989). Los Reyes Católicos: Fundamentos de la monarquía. Ediciones Rialp. p. 19. ISBN 9788432125119. Arquivado dende o orixinal o 22 de marzo de 2016. Consultado o 02 de febreiro de 2015. 
  15. Martínez Ruiz, Enrique (1992). La España moderna. Ediciones AKAL. p. 31. ISBN 9788470902772. 
  16. Luis Antonio Ribot García, Julio Valdeón Baruque, Elena Maza Zorrilla, ed. (2007). Isabel La Católica y su época: actas del congreso internacional, Valladolid-Barcelona-Granada, 15 a 20 de noviembre de 2004 1. Instituto Universitario de Historia Simancas, Universidad de Valladolid. p. 39. ISBN 9788484484301. 
  17. Martínez Ruiz, Enrique (1992). La España moderna. Ediciones AKAL. p. 32. ISBN 9788470902772. 
  18. Congreso Internacional de Historia, el Tratado de Tordesillas y su época 1. Junta de Castilla y León, Sociedad V Centenario del Tratado de Tordesillas, Comissão Nacional para as Comemorações dos Descobrimentos Portugueses. 1995. p. 67. ISBN 9788481890198. 

Véxase tamén

editar

Outros artigos

editar

Ligazóns externas

editar