Venus Anadiómena

Venus Anadiómena[1] ou "Venus saíndo do mar" é unha representación iconográfica da deusa Afrodita saíndo do mar feita famosa polo pintor Apeles. A representación orixinal de Apeles desapareceu pero se atopa descrita na Naturalis Historiæ de Plinio onde se menciona como anécdota que o pintor usou a Kampaspe, concubina de Alexandre Magno, coma a súa modelo. De acordo a Ateneo a idea de Venus saíndo do mar inspirouse en Friné, a cal durante os festivais Eleusinos e os dedicados a Poseidón nadaba espida libremente polo mar.

Mural de Pompeia de Venus Anadiómena

Antigüidade editar

 
Venus Anadiómena por Tiziano 1525, (National Gallery of Scotland, Edimburgo)

A imaxe representa o nacemento de Afrodita, deusa do amor, mentres emerxe das augas do mar. De acordo á mitoloxía grega Afrodita naceu xa adulta do mar, o cal renova a súa virxindade. Este tema foi bastante repetido na antigüidade, e en repetidas ocasións amósase á deusa escorrendo o pelo. Unha representación escultórica de século IV atopada nunha vila galo-romana en Aquitania (mostrada no museo do Louvre) dá testemuño da representación continua da deusa saíndo do mar durante a antigüidade tardía.

A pintura orixinal de Apeles foi levada a Roma pero xa se atopaba moi deteriorada nos tempos nos que Plinio a describe.

Representacións a partir do Renacemento editar

 
O nacemento de Venus por Sandro Botticelli 1485, (Galería Uffizi, Florencia)

O tema da Venus Anadiómena retómas co desexo, dos artistas do Renacemento que lían a Plinio, de emular, e ata superar se fose posible, a Apeles. No século XV Sandro Botticelli pinta a súa famosa obra O nacemento de Venus. Outra Venus Anadiómena temperá é o baixorelevo de Antonio Lombardo que se atopa no Victoria and Albert Museum de Londres. A Venus Anadiómena de Tiziano (1525), que pertencía ao Duque de Sutherland, foi adquirida pola National Gallery of Scotland de Edimburgo no 2003.

A Venus Anadiómena ofrece un motivo natural para unha fonte: a Galería Nacional de Arte de Washington DC ten unha estatua a tamaño real de bronce na que a auga cae desde o pelo de Venus. Esta estatua foi modelada por un discípulo de Giambologna a finais do século XVI. Durante o Rococó Théodore Chassériau volve executar o tema en 1838 e a Venus Anadiómena de Jean Auguste Dominique Ingres, completada tras moitos anos en 1848, é unha das obras máis celebradas do pintor. Atópase no Museo Condé no Castelo de Chantilly, Chantilly, Francia. O nacemento de Venus de Alexandre Cabanel de 1863 baséase no fresco de Pompeia (ilustración arriba á dereita da páxina) que fora descuberto recentemente.

 
O nacemento de Venus por Alexandre Cabanel, 1863 (Museo de Orsay, París)

O nacemento de Venus de Alexandre Cabanel (1823-1889), foi amosado no Salón de París en 1863 e foi mercado por Napoleón III para a súa colección persoal. O famoso historiador da arte estadounidense, Robert Rosenblum, comentaba sobre esta obra: "Esta Venus frota entre unha antiga deidade e un sono moderno (...) e a ambigüidade dos seus ollos, que parecen pechados mais que, mirando de preto, deixan ver que ela está esperta. (...) Un espido que podería estar durmido ou esperto é especialmente imponente para un espectador masculino."[2]

A pintura de 1879 de William-Adolphe Bouguereau chamada tamén O nacemento de Venus, que refai a composición de Botticelli, é outro testemuño da popularidade continua do tema entre os pintores academicistas de finais do século XIX.

En 1870 Arthur Rimbaud evocou a imaxe dunha Clara Venus ("Venus famosa") corpulenta con todas as imperfeccións (déficits) humanas nun poema sarcástico que introduce a celulite dentro da literatura de alto nivel: A graisse sous la peau paraît en feuilles plates.

Pablo Picasso volve plasmar a imaxe da Venus anadiómena na figura central de As señoritas de Avignon de 1907, un dos incunables do cubismo.

Notas editar

  1. Provén do nome latino da deusa Afrodita (Venus) xunto coa palabra grega Αναδυόμενη (Anadiómenē), "saíndo"
  2. Stephen Kern, Eyes of Love: The Gaze in English and French Paintings and Novels 1840-1900 p.101, 1996, Reaktion Books, Art & Art Instruction, ISBN 0-948462-83-3

Notas editar

Ligazóns externas editar