Wikipedia:Proxectos pedagóxicos/IES A Xunqueira II/Os coidados na segunda onda do feminismo

Os coidados socias, económicos e reproductivos no socialismo feminista

Introducción

Artigo principal: Segunda onda do feminismo.

A Segunda Onda Feminista sitúase entre principios da década de 1960 ata finais da década dos 80

Nace no momento de expansión da industrialización e do xurdimento do movemento obreiro e caracterízase por ser un movemento social centrado nas mulleres da clase obreira e nas súas condicións de traballo, así como da incorporación de todas as mulleres ao mercado laboral como unha maneira de independizarse dos homes e tamén rexeitaban os sistemas establecidos: o patriarcado como sistema masculino de dominación ás mulleres e ao capitalismo como sistema de sometemento dos/as traballadores.

As/os socialistas feministas realizaron unha análise crítica social, económico e político sobre a situación das mulleres obreiras como: a sobrecarga de traballo nas fábricas a cambio dun salario baixo; continuando cos coidados no ámbito doméstico. Tamén a necesidade de regular o traballo asalariado das mulleres e de modificar a lexislación social e civil sobre as mulleres. Tamén relacionaron as cuestións económicas e políticas coa opresión sexual das mulleres e cuestionáronse os comportamentos sexuais tradicionais.

En la cual destacamos:

-Flora Tristán (1803-1844)

-Clara Zetkin (1857-1933)

-Alexandra Kollontai (1872-1952)

-Emma Goldman (1869-1940)

Sobre las personalidades feministas socialistas:

-Flora Tristán (1803-1844)

Artigo principal: Flora Tristán.

Foi unha socialista utópica, comprometida cos movementos obreiro e feminista e cunha linguaxe igualitaria, e condenaba todo o que afoga á muller e a reduce a sorportar unha situación de explotación, sufrimiento e sacrificio.

No seu libro “A Unión Obreira” denuncia a explotación que a clase obreira sofre no capitalismo; denuncia a escravitude e pide a súa abolición; rexeita todas ás formas de explotación submisión , exclusión social e miseria , e realiza propondrás para mellorar esta situación. Además, propón a unión universal das/os obrerías/os. Describe a vida que sufren as traballadoras e asegura que non se les da acceso á educación porque económicamente é moi rendible para a sociedade.

Flora Tristán denunciou que “todas as desgrazas do mundo proveñen do esquecemento e o desprezo que ata hoxe se ten feito dos deteitos naturais imprescritibles do ser muller”. E fai un chamamento aos obreiros a prol da loita pola igualdade das mulleres. En “ Peregrinacións dunda patria “ di que “as mulleres son o proletariado do proletariado “ e afirma que “ ata o máis oprimido dos homes pode oprimir a outro ser, a súa muller “.

-Clara Zetkin (1857-1933)

Artigo principal: Clara Zetkin.

Foi escritora, educadora, pacifista, pensadora e política socialista e comunista, con 20 anos foi parte do partido Socialdemócrata Alemán e do partido Comunista Alemán nesta época estaba prohibido a participación dá muller na politica.Foi deputada no parlamento en 1920-1933

Trata a posición socialista feminista dentro do partido Socialista Alemán. En 1889 participou non congreso dá ll internacional representado as mulleres traballadoras. En 1890 funda a Oficina dás mulleres traballadoras en Alemaña cía finalidade de concienciar as mulleres conseguindo miles de afiliadas ao partido Socialista e en consecuencia conseguiron mellorar as condicións de traballo e seguiron loitando polos dereitos políticos.

En 1907 lidera a conferencia Internacional de mulleres, con representantes de diferentes continentes de 15 países, e fúndase a Internacional Socialista de mulleres ( que tamen dirixiu)

Afirma que vos problemas dás mulleres proletarias estaban asociados ao sistema capitalista e que ou triunfou feminista podía darse grazas ao socialismo. É uns dás grandes representantes internacionais o socialismo feminista dá primeiros metade do esculpe XX.

Foi a promotora dá iniciativa de crear ou día dá muller na Segunda Conferencia Internacional de Mujeres Socialistas propón establecer un Día Internacional das Mujeres, o que foi aprobado con entusiasmo por máis de 100 delegadas de 17 países. O congreso tamén debateu sobre os dereitos laborais, a educación e a loita contra a guerra. O 19 de marzo de 1911 celebrouse por primeira vez en Berlín o Día Internacional das Mujeres, con máis de 30.000 manifestantes.

-Alexandra Kollontai (1872-1952)

Artigo principal: Alexandra Kollontai.

Foi escritora, pensadora, política e a socialista feminista máis influínte do Partido Socialdemócrata Ruso. Dende a Revolución de 1905, trabarla para organizar un movemento ruso de mulleres socialistas; en 1910 participa na Segunda Internacional Socialista das Mulleres; dende entón, convértese nunha das mulleres socialistas máis representativas do socialismo internacional, desenvolvendo as liñas do socialismos feminino do século XX.

Alexandra Kollontai articulou de xeito racional o feminismo e o marxismo; definiu o tipo de revolución socialista que precisaban as mulleres. Na súa obra “Bases sociais da cuestión feminista “ esixe para as mulleres o dereito ao traballo, os dereitos políticos e o dereito á liberdade sexual.

Alexandra Kollontai loitou prol do dereito das mulleres ao traballo remunerado fora do fogar e do dereito das mulleres á liberdade sexual e ao control da súa propia fertilidade. Afirmaba que o socialismo tiña que liberar ás mulleres de tres escravitudes: económica, sexual e maternal. Criticaba o “matrimonio ritual “ e a “ compulsiva familia illada “, e defendía o “amor libre “. Reivindicaba reformas sociais profundas, para a transferir parte das obrigacións e cargas das nai aos servizos de axuda social, permitíndolles ser tamén cidadás e traballadoras.

Despois da Revolución de Outubro de 1917, forma parte do novo goberno, o Concello de Comisarios do Pobo precisidido por Lenin, como Comisaria de Benestar Social, e dirixe a Oficina Comunista da Muller ata 1922; promovendo cambios lexislativos e reformas para a liberación das mulleres. Dende 1922 e ata 1945, exercera, sucesivamente, o cargo de embaixadora da URSS en Noruega, Suecia e México.

-Emma Goldman (1869-1940)

Artigo principal: Emma Goldman.

Foi feminista, anarquista, escritora e activista política; representando as “mulleres libres”, que son as que traballan a favor dá igualdade e defenden que as relaciona entre sexos tingan que ser completamente libres. Como pacifista, opúxose á Primeira Guerra Mundial e denuncia os efectos desta guerra.

Emma Goldman nace en 1869 nunha familia xudía de Kaunas, cidade lituana. Vive logo en Popelan, onde os seus pais rexentaban unha pousada, e xa adolescente, cando o negocio familiar fracasa, viaxa cos seus a Königsberg, capital de Prusia oriental, onde estuda o bacharelato. Os métodos da maioría dos profesores eran brutais, pero tamén había algún espírito nobre. No inverno de 1881-1882 parte para San Petersburgo e durante o traxecto case se conxela cruzando o río que separaba Alemaña de Rusia. Na capital empeza a traballar para axudar á economía familiar; tece chales en casa e pasa despois a unha fábrica de luvas. Emma cóntanos como na súa mocidade tocoulle soportar as terribles malleiras que lle daba o seu pai. Fálanos tamén da súa sexualidade, da fascinación que lle producían algúns homes e da frustración dunha primeira experiencia demasiado violenta. Despois saberá que tras o episodio do río o seu útero quedou enfermo. As súas relacións sexuais serán dolorosas moito tempo, e non poderá ter fillos sen unha operación á que nunca se someteu.

Emma Goldman, chega con dezaseis anos aos Estados Unidos e en pouco tempo convértese nun dos membros máis dinámicos do movemento anarquista norteamericano, cunha importante actividade de propaganda e apoio ás loitas sindicais. Mother Earth, a revista fundada por ela, que apareceu entre 1906 e 1917, foi nun bastión do pensamento disidente nos Estados Unidos. Expulsada a Rusia en 1920, Emma Goldman pasa a ser unha testemuña incómoda da declinante revolución. Novamente expulsada, reside en Europa, escribe a historia da súa vida e agarraches despois conmovida ao espanto e esperanza da guerra española. A publicación en castelán do primeiro tomo da súa autobiografía (Capitán Swing e Fundación Anselmo Lorenzo, 2014, trad. de Ana Useros), onde nos presenta a súa vida ata 1912, é unha gran noticia que nos permite coñecer de preto unha lenda do activismo.

Uns agradecementos datados en Saint-Tropez en xaneiro de 1931 serven a Emma Goldman para confesar como nace nela a decisión de escribir o libro, nos leceres do seu exilio europeo e ante o temor de que o tempo acabase agreando o seu carácter e promovendo unha visión de todo máis «rencorosa e estreita de miras». Veu despois a recompilación de información, pedindo a cada un dos seus amigos que lle devolvesen a produción epistolar da que era autora, e a amabilidade de todos, co apoio insubstituíble dos máis íntimos, como Alexander Berkman, que propuxo un fermoso título: Vivindo a miña vida.

Emma Golman dei que ou desenvolvemento dás mulleres, a súa liberdade e independencia, deben xurdir delas mesmas e que son elas quen debe levalo a cabo. Cada muller, primeiro debe afirmarse como personalidade e non como unha mercadoría sexual; despois debe rexeitar ou dereito que calquera outra persoa pretenda exercer sobre ou seu corpo, negándose a enxendrar fillos/as se ela non quere telos/as, e negándose a ser a serva de Deus, do Estado, dá sociedade e dá familia.

Emma Goldman mantiña que ou importante era a revolución xurdira dás propias mulleres,sobre todo dá súa liberación dúas prexuízos, as tradicións e vos costumes. A súa análise sobre a condición oprimida dás mulleres Céntrase non problema sexual; denuncia que ou control dá sexualidade dás mulleres é ou maior control que exerce a sociedade sobre elas. Nas súas charlas explica ou uso dous anticonceptivos.

Emma Goldman propón a liberación da institución do matrimonio, xa que non ten directa relación co amor: “O matrimonio e o amor non teñen nada en común; están tan afastados o un do outro como os polos; en realidade, son antagónicos. Non hai dúbida que algúns matrimonios foron o resultado do amor. Pero non, con todo, porque o amor só poida afirmarse co matrimonio; máis ben é debido a que poucas persoas poden completamente superar unha convención”

Emma Goldman nutriuse desde temperá idade das ideas sobre control de natalidade, e soubo ver na estreita relación entre o control da fertilidade feminina, por unha banda, e os dereitos sobre a propia sexualidade, por outro, a clave para a liberdade da muller. É importante notar que, en oposición ás correntes eugenesistas de control de natalidade, Goldman pugna polo dereito de cada muller a decidir sobre a súa propia sexualidade e fertilidade, rexeitando todo tipo de intromisión estatal que o regule, e por suposto, tamén todo tipo de intromisión por parte da Igrexa e demais discursos moralizantes.

Así é que a liberdade feminina ten diferentes aspectos no pensamento da autora. En primeiro lugar, ése libre a partir da loita conxunta e individual contra as forzas opresoras externas, isto é a partir do rexeitamento de ser “servidora de Deus” (das súas institucións), do Estado, a sociedade, o marido, a familia, etc.; en segundo lugar, da opresión interior dos prexuízos, das crenzas e supersticiones relixiosas, da moralidade, do medo á condena da opinión pública; e en terceiro lugar, ése libre de calquera, si exércese o dereito a decidir sobre o propio corpo: “A súa liberdade debe vir desde e a través dela mesma. Primeiro afirmándose a si mesma como unha personalidade e non como unha mercadoría sexual. Segundo, rexeitando o dereito de calquera sobre o seu corpo, rexeitando ter fillos polo menos que ela os queira”

Di Goldman: “Eu esixo […] o dereito a vivir para si mesma, a amar a quen a ela se lle plazca, ou tantos como a ela se lle plazca”, arremetendo así contra o matrimonio civil. No seu ensaio Matrimonio e amor di que o lema de Dante Alighieri sobre o inferno (“quen entre aquí deixa toda esperanza detrás”) é aplicable ao matrimonio, que condena ás persoas ao parasitismo. Sostén que a monogamia é unha elección lexítima, a condición de que sexa unha decisión libre, pero non cando se deriva dunha norma de conduta imposta desde un mandato moral, e menos aínda desde a forza pública (podemos pensar nas normas que regulan, por exemplo, a obrigación conxugal de fidelidade ou a penalización do adulterio). É dicir, o dereito a si mesma non pode darse dentro do matrimonio, institución que non fai máis que esclavizar aos “cónxuxes”, cuxo vínculo está mediado sempre pola violencia do Estado, presente como garante das obrigacións conxugais impostas.

Aos ollos de Goldman, a educación que se imparte ás mulleres é hipócrita e obstaculiza a súa realización. Ensínaselles a aparentar, a conter as súas emocións e a reprimir os seus desexos, impedindo un vínculo de achegamento e de proximidade verdadeira co outro sexo ou co mesmo. E nisto xogou un papel determinante a relixión cristiá, co seu ideal de muller, a Virxe María, do que se deriva a idea que asocia pureza con castidade. En efecto, ao representar a través deste ideal a contradición de ser virxe e nai simultaneamente, terxiversou o significado e as funcións do corpo humano, condenou especialmente á muller á castidade antes do matrimonio, forzou á muller casada a dar a luz sen importar as condicións de debilidade física ou incapacidade económica para criar unha familia numerosa e dar o mínimo elemental coidado aos fillos; e condenou todo tipo de métodos preventivos do embarazo (salvo a abstinencia, por suposto) e a súa difusión.

As mulleres son mantidas na ignorancia respecto do coidado de si mesmas, privadas de coñecer unha importante función de a súa vida e “é debido á ignorancia que a vida e natureza enteiras da moza é frustrada e mutilada”. A ignorancia dos métodos anticonceptivos é un dos máis importantes obstáculos a derrubar, pero tamén o desconoci- minto dos modos preventivos da transmisión de enfermidades venéreas e da saúde sexual en xeral. É importante aclarar que o obxectivo preciso do coñecemento dos métodos anticonceptivos polos que pugna a autora non é outro que a liberdade da muller, xa que ideológicamente estaba nas antípodas das posturas eugenesistas vixentes no seu tempo, que afirmaban estar baseadas en pseudoleyes biolóxicas de herdanza con pretensións de perfeccionamento da especie humana , por exemplo, o lema Non quantitas sede qualitas –Non cantidade senón calidade– adoptado pola liga Maltusiana Británica cara a 1900. O control da natalidade para Goldman é co obxectivo exclusivo de liberdade.

Por coerción do Estado, ata as relacións máis íntimas entre os individuos deveñen nun asunto no que a forza das institucións violenta os vínculos humanos máis primarios. Tras a aparencia de non intromisión, o Estado protexe a través das institucións civís a constitución da familia de tipo patriarcal e perpetúa as relacións de desigualdade e dependencia dentro do vínculo conxugal.

No que respecta ao control da fertilidade e da sexualidade, a intromisión do Estado non pode máis que negar o dereito dos individuos a decidir; é un intruso que vén danar as relacións máis íntimas entre eles. Os gustos máis propios están a mercé da súa tiranía. Goldman fai especial fincapé niso, debido á forte censura, as duras leis contra a “obscenidade” e a estrita moralidade puritana que signaron especialmente o tempo en que ela escribiu –a década do ’20 no nordeste dos Estados Unidos–. A transmisión de enfermidades venéreas e as prácticas abortivas son produto desta hipócrita moralidade pretendida, hipócrita, xustamente porque a prohibición e as restricións morais recaen máis brutalmente na clase traballadora: “Naturalmente, só os traballadores ven afectados: os nosos millonarios teñen as súas casas de luxuria e os seus sofisticados clubs”. Como vemos, na autora, a liberdade reprodutiva e a liberdade sexual van da man e deben darse simultaneamente.

A liberdade da muller, entón, só é posible a partir da remoción dos obstáculos á súa liberdade reprodutiva e sexual, que son a educación diferencial impartida ás mulleres respecto dos homes –que imposibilita un achegamento verdadeiro ao outro sexo–, os prexuízos e mandatos morais, as institucións –como o matrimonio– que a esclavizan, as prácticas ás que pode ser arrastrada –como a prostitución– que mercantilizan o seu corpo, e a ignorancia dos métodos de prevención do embarazo e das distintas formas do coidado de si –que impiden que a maternidade sexa asumida libremente–. Todo iso porque a muller enfronta un dobre opresión: a derivada de vivir nunha sociedade con Estado, propiedade e relixión; e a orixinada nunha moralidade hipócrita que, debido á súa capacidade de procrear, mándalle a reprimir a súa propia sexualidade.

Por último, a liberdade da muller é, segundo Goldman, necesaria para unha sociedade libre: “[…] A menos que teñamos unha muller libre, non podemos ter nais libres, e si elas non son libres, non podemos esperar que a nova xeración axúdenos no logro do noso propósito, que é o establecemento dunha sociedade anarquista”.