Lingua tubar
A lingua tubar ou tubare é unha lingua morta da familia uto-azteca falada outrora no sur do estado de Chihuahua, en México. Sauer (1934) documenta a existencia dalgúns falantes a comezos do século XX.
Tubar | ||
---|---|---|
Falado en: | México | |
Rexións: | Chihuahua | |
Extinción: | 1940–1970 | |
Familia: | Uto-azteca Uto-azteca meridional Taracahíta Tubar | |
Códigos de lingua | ||
ISO 639-1: | --
| |
ISO 639-2: | --- | |
ISO 639-3: | tbu
| |
Mapa | ||
![]() | ||
Status | ||
![]() |
Morfoloxía
editarO tubar é unha lingua aglutinante, onde as palabras usan complexos de sufixos para diversos propósitos con varios morfemas unidos.[2][3]
Exemplos de texto
editarNosopai
editarCoñécense dúas versións do Nosopai nesta lingua:[4]
Ite cañar tegmue carichui catemat;
Imit tegmuarac milituraba teochigualac;
ackiró muetzerac ite.
Imit huegmica cariniti bacachin-assisaguin
Imit avamunarir echu nañigualac imo cuigan
amo nachic tegmuecarichin.
Ite cokuatarit essemer taniguarit iabla ite micam;
Ite tatacoli ikiri atzomua ikirirain ite bacachin
cale kuegmua nañiguá cantem;
Caioa ite nosam baca tatacoli; bacachin
A outra versión podería estar nun dialecto diferente ou ser unha transcrición tomada por outra persoa, xa que é moi similar á anterior con algunhas diferenzas de notación e segmentación arbiraria dalgunhas palabras:
Hite cañac temo calichin catema;
himite muhará huiturabá santoñetará;
hiquipo calquihuá ñahuité baquit ebacahin calaserac.
himitemo acarí hay sesahui hitebacachin
hitaramaré hechinemolac amo cuira pan
amotemo calichin.
hitecocohatari éseme tan huaric llava hitemichin;
tatacoli higuíli hite nachi higuiriray hite bacachin
calquihuan nehun conten;
hitehohui catehue cheraca tatacoli; bacachin
Notas
editar- ↑ Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre. "Atlas of the world's languages in danger". unesdoc.unesco.org. Consultado o 11 de xullo de 2022.
- ↑ Lionnet, A. (1978). El idioma tubar y los tubares: según documentos inéditos de CS Lumholtz y CV Hartman. Univ. Iberoamericana.
- ↑ Stubbs, B. D. (2000). The Comparative Value of Tubar in Uto-Aztecan. Uto-Aztecan: Structural, Temporal, and Geographic Perspectives: Papers in Memory of Wick R. Miller by the Friends of Uto-Aztecan, 357.
- ↑ véxase aquí
Véxase tamén
editarA Galipedia ten un portal sobre: Pobos indíxenas de América |
Outros artigos
editarBibliografía
editar- Sauer, Carl (1934): "The distribution of aboriginal tribes and languages of northwestern Mexico", Ibero-Americana, 5, Berkeley.
- Colección polidiómica mexicana que contiene la oración dominical en sesenta y ocho idiomas y dialectos, Sociedad Mexicana de Geografía y Estadística, México, 1888.
Ligazóns externas
editar- "Tubar Language and the Tubar Indian Tribe (Tubare, Tubares)". www.native-languages.org. Consultado o 2023-01-12.