O pipil[3] (nome nativo nawat) é unha lingua nativa de América Central e o membro máis meridional da familia de linguas uto-aztecas.[4] Foi falada polo pobo náhua en diversas partes da actual América Central antes da conquista española, mais no presente a maoría dos falantes quedaron reducidos a unha zona do oeste do Salvador. Estivo a piques de extinguirse mais grazas aos esforzos de recuperación e preservación das dúas últimas décadas, comezaron a aparecer novos falantes como segunda lingua.[5]

Pipil
Nawat, Nawataketzalis
Falado en: O Salvador
Total de falantes: 500 (2015)[1]
Familia: Uto-azteca
 Nahua
  Azteca xeral
   Meridional
    Pipil
Escrita: Latino
Códigos de lingua
ISO 639-1: --
ISO 639-2: ---
ISO 639-3: ppl
Mapa

Grupos indíxenas do Salvador na época da conquista española.
Status

O pipil está clasificado como en perigo crítico polo Libro Vermello das Linguas Ameazadas da UNESCO[2]

Segundo o censo de 2022 ten uns douscentos falantes nativos, dos cales 57 son de Santo Domingo de Guzmán.[6]

Notas editar

  1. "A lingua pipil en Ethnologue". Consultado o 20 de xuño de 2019. 
  2. Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre. "Atlas of the world's languages in danger". unesdoc.unesco.org. Consultado o 11 de xullo de 2022. 
  3. Definición de pipil no Dicionario de Galego de Ir Indo e a Xunta de Galicia.
  4. Campbell, Lyle (1 de xaneiro de 1985). The Pipil Language of El Salvador. Walter de Gruyter. p. 5. ISBN 978-3-11-088199-8. 
  5. Alfredo Garcia (2009). elsalvador.com, ed. "Náhuat, el renacimiento de una lengua. En 2003 quedaban solo unos 200 náhuat hablantes en todo el país. Seis años después, alrededor de 3 mil estudiantes de 11 escuelas reciben clases de este idioma". Arquivado dende o orixinal o 28 de setembro de 2012. Consultado o 30 de setembro de 2012. 
  6. "El náhuat se revitaliza con el primer diccionario hecho por una hablante nativa". El náhuat se revitaliza con el primer diccionario hecho por una hablante nativa (en Lingua castelá). 

Véxase tamén editar

Bibliografía editar

  • Asociación Coordinadora de Comunidades Indígenas de El Salvador (ACCIES). Tukalmumachtiak Nahuat (Lengua Náhuat, Primer Ciclo).
  • Arauz, Próspero (1960). El pipil de la región de los Itzalcos. (Edited by Pedro Geoffroy Rivas.) San Salvador: Ministerio de Cultura.
  • Calvo Pacheco, Jorge Alfredo (2000). Vocabulario castellano-pipil pípil-kastíyan. Izalco, O Salvador.
  • Campbell, Lyle (1985). The Pipil Language of El Salvador. Berlín: Mouton Publishers.
  • Comisión Nacional de Rescate del Idioma Náhuat (1992a). Ma Timumachtika Nauataketsalis / Aprendamos el Idioma Náhuat. San Salvador: Concultura.
  • Comisión Nacional de Rescate del Idioma Náhuat (1992b). Ma Timumachtika Nauataketsalis (Aprendamos el Idioma Náhuat). Guía Metodológica para la Enseñanza del Náhuat. San Salvador: Concultura.
  • Geoffroy Rivas, Pedro (1969). El nawat de Cuscatlán: Apuntes para una gramática. San Salvador: Ministerio de Educación.
  • King, Alan R. (2004). Gramática elemental del náhuat. O Salvador: IRIN.
  • King, Alan R. (2004). El náhuat y su recuperación. In: Científica 5. San Salvador: Universidade Don Bosco.
  • King, Alan R. (2011). Léxico del Náhuat Básico.
  • King, Alan R. (2011). Timumachtikan!: Curso de lengua náhuat para principiantes adultos. Izalco, O Salvador: Iniciativa para a Recuperación do Idioma Náhuat.