Lingua apurinã
A lingua apurinã ou ipurina é unha lingua arauaca falada polo pobo apurinã do Brasil, na rexión do Amazonas. Ten unha sintaxe activa-estativa.[3] Apurinã é un termo portugués empregado para describir o pobo popikariwakori e a súa lingua (Facundes 34, 2000). As comunidades indíxenas apurinã atópanse predominantemente ao longo do río Purus, na rexión noroeste do Amazonas no Brasil, no estado de Amazonas (Pickering 2, 2009). A súa poboación está repartida por vinte e sete terras indíxenas diferentes ao longo do río Purus (Apurinã PIB) cunha poboación total estimada de 9.500 persoas. Porén, pénsase que menos do 30% da poboación apuriná pode falar a lingua con fluidez (Facundes 35, 2000). Non se pode determinar con firmeza un número determinado de falantes debido á dispersa presenza rexional da súa xente. A propagación dos falantes de apurinã a diferentes rexións foi inicialmente causada por conflitos ou doenzas, o que levou, en consecuencia, aos nativos a perder a capacidade de falar a lingua por falta de práctica e tamén polas interaccións con outras comunidades.
| Apurinã | ||
|---|---|---|
| Outros nomes: | Ipurina | |
| Falado en: | Brasil | |
| Rexións: | Amazonas | |
| Total de falantes: | 2.800 (2006)[1] | |
| Familia: | Americana Arauaco Meridional Piro Apurinã | |
| Escrita: | Alfabeto latino | |
| Códigos de lingua | ||
| ISO 639-1: | --
| |
| ISO 639-2: | --- | |
| ISO 639-3: | apu
| |
| Mapa | ||
 Mapa das linguas arauacas. | ||
| Status | ||
 | ||
Ademais, como consecuencia da violencia e opresión cara aos indíxenas, algúns nativos e descendentes optan por non identificarse como indíxenas, reducindo aínda máis o número de persoas categorizadas como falantes da lingua (Facundes 23, 2000). O nivel de perigo de apurinã está no nivel 3 (Facundes 4, 2000), o que significa que aínda que os adultos falan a lingua, os nenos xa non están expostos a ela. Debido a que se lles ensina portugués ou español, ao longo dos anos podería producirse unha nova redución do número de persoas que falan a lingua, levando a cabo a súa extinción.
Notas
editar- ↑ "A lingua apurinã en Ethnologue". Consultado o 9 de xuño de 2024.
- ↑ Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre. "Atlas of the world's languages in danger". unesdoc.unesco.org. Consultado o 11 de xullo de 2022.
- ↑ Aikhenvald, "Arawak", in Dixon & Aikhenvald, eds., The Amazonian Languages, 1999.
Véxase tamén
editarOutros artigos
editarBibliografía
editar- Aikhenvald, Alexandra Y. (1999). "The Arawak language family". En Aikhenvald, Alexandra Y.; Dixon, R.M.W. The Amazonian languages. Cambridge: Cambridge University Press.
- Daigneault, Anna Luisa (2009). An Ethnolinguistic Study of the Yanesha' (Amuesha) Language and Speech Community in Peru's Andean Amazon, and the Traditional Role of Ponapnora, a Female Rite of Passage (Tese). Université de Montréal. hdl:1866/4055.
- Da Silva Facundes, Sidney. The Language of the Apurinã People of Brazil (Maipure/Arawak). Ph.D. dissertation, SUNY Buffalo.
- Fast, Peter W. (1953). "Amuesha (Arawak) Phonemes". International Journal of American Linguistics 19 (3): 191–194. doi:10.1086/464218.