Libro de Alexandre

O Libro de Alexandre é unha obra en verso do primeiro terzo do século XIII, escrito en romance, que narra, con abundantes elementos fabulosos, a vida de Alexandre o Grande. Está composto en caderna vía ou tetrástrofo monorrimo alexandrino e inclúese na escola poética denominada mester de clerecía. Componse de 2.675 estrofas e 10.700 versos.

Libro de Alexandre
Xénero(s)	libro cabaleiresco
Data de pub.	século XIIIxuliano
[ editar datos en Wikidata ]

Incipit do Libro de Alexandre, ms. O. A segunda estrofa desta obra tívose pola declaración de principios do mester de clerecía.

Trata un dos grandes asuntos da literatura europea occidental. É un dos libros máis importantes da súa época, resaltando pola extensión do texto, a relevancia das fontes e a temática.

O orixinal, transmitido en dúas copias, atribúese a Juan Lorenzo de Astorga, de fins do século XIII ou máis probablemente do XIV, que introduce abundantes leonesismos no orixinal que transcribe, chamado manuscrito O; outra, descuberta a finais do século XIX en París, adopta trazos do dialecto rioxano, designado como manuscrito P, o texto atribúea a obra a Gonzalo de Berceo.

Actualmente a crítica considera que nin Juan Lorenzo nin Gonzalo de Berceo foron os autores do Alexandre, polo que a obra considérase anónima. Con todo a contorna xeográfica do autor está situado nas actuais provincias de Logroño ou Soria.

En canto á datación, a data de maior consenso estaría ao redor de 1230, aínda que non hai proba concluínte e si teorías baseadas no cálculo a partir da estrofa 1799 que sitúan a obra nos primeiros anos do século XIII. Sicart estima que se atopa entre os anos 1208 e 1216 e Serverat propón un período lixeiramente próximo, entre os anos 1202 e 1205.

O manexo das fontes é moito máis elaborado que noutros poemas clericais. Emprega fundamentalmente o Alexandreis de Gautier de Châtillon (un poema latino tamén de índole clerical composto cara a 1180), pero altérao á súa conveniencia e incorpora pasaxes procedentes doutras fontes, como a Historia de preliis —unha adaptación medieval do Romance de Alexandro (século III), informacións biográficas atribuídas sen base a Calístenes-un xeneral do emperador macedonio-, coñecidas habitualmente como Pseudo-Calístenes- ou o Li Romans d’Alixandre, un poema épico francés do século XII. Na digresión sobre a guerra de Troia utiliza a Ilias latina (século I), resumo en hexámetros latinos da Ilíada.

Véxase tamén

Bibliografía

• Cacho Blecua, Juan Manuel e María Jesús Lacarra Ducay, Historia da literatura española, I. Entre oralidad e escritura: a Idade Media, José Carlos Mainer (dir.), [s. l.], Crítica, 2012, p. 350-357. ISBN 978-84-9892-367-4
• Marcos Marín, Francisco, «Libro de Alexandre» Arquivado 18 de novembro de 2022 en Wayback Machine., en Carlos Alvar e José Manuel Lucía Megías (eds.), Dicionario filológico de literatura medieval española, Madrid, Castalia (Nova Biblioteca de Erudición e Crítica, 21), 2002, cap. 93, p. 754-762. ISBN 978-84-9740-018-3

Ligazóns externas

• Edición de Francisco Marcos Marín del Libro de Alexandre
• De Alexandro Portal consagrado a traballos críticos sobre o Libro de Alexandre na Biblioteca Gonzalo de Berceo
• Emilio Alarcos Llorach, ¿Berceo, autor del «Alexandre»?
• Amaia Arizaleta, Hacia una bibliografía del Libro de Alexandre
• Elisa Benvavent Payá, El Libro de Alexandre y el relato conversacional: dos formas de oralidad para "decir" el discurso directo
• Emiliano Jerónimo Buis, ¿Una Troya cristiana...
• Enrique Celis Real, Análisis comparativo del Libro de Alexandre (estrofas 322-762) y la Ilíada de Homero.
• Francisco Marcos Marín, Génesis 11 y Libro de Alexandre 1505-1517»
• Marisa Martínez Pérsico, Fronteras del mundo, fronteras del saber y fronteras del relato en El libro de Alexandre Arquivado 30 de outubro de 2006 en Wayback Machine.
• María Dolores Solís Perales, La figura de Paris en el Libro de Alexandre