Explotación social

A análise sobre a desigualdade, escravitude e, polo tanto, a explotación ten a súa orixe nun período anterior á modernidade. Con todo, as primeiras ideas sobre explotación social como categoría de análise atópase no pensamento utópico de Robert Owen e Saint-Simon; este último forxador da base do socialismo a través da súa idea de igualdade social e emancipación. Con todo, quen desenvolverían unha completa teoría filosófica e científica na materia serían Karl Marx e Engels. Dentro desta teoría xeral, destácase a idea da explotación.

Parte da serie sobre
Marxismo
Conceptos fundamentais
Alienación
Burguesía
Comunismo
Explotación
Forzas produtivas
Hexemonía cultural
Loita de clases
Materialismo dialéctico
Materialismo histórico
Medios de produción
Modo de produción
Plusvalía
Proletariado
Relacións de produción
Teoría do valor-traballo
Outras ligazóns
Marxismo
Economía marxista

Explotación social no pensamento de Marx e Engels

editar

Aínda que podemos atopar no primeiro tempo do pensamento de Marx ideas relacionadas coa explotación social, non é senón en O Capital que desenvolve unha acabada proposta sobre a materia. Iso por dúas razóns; unha porque profunda unha idea filosófica madura respecto diso e segundo porque constrúe por primeira vez unha oposición de tipo científica á razón capitalista/burguesa. Sen deixar de lado a idea de explotación como continuo histórico, aborda en detalle o xeito en que se manifesta a dominación no período moderno. Pódense expoñer tres elementos fundamentais desta análise da explotación social

  • A dinámica producida pola propiedade privada dos medios de produción
  • Unha sociedade dividida en dous bandos antagónicos nos cales a minoría-dominante constrúe mecanismos de explotación permanente para asegurar a reprodución do capital. Destaca aquí a idea de tempo de traballo como control social.
  • Alleamento; o capital para reproducirse permanentemente crebará a relación capital/traballo para extraer plusvalía do proletariado sendo a relación contractual capitalista-empregado sempre unha relación que irá variando en diversos graos de explotación segundo unha serie de factores.

A solución á trama que posibilita a explotación en Marx atopábase na tese de produción sinxela de mercancías na cal téndese a equiparar o salario co tempo de traballo. En todo sistema capitalista, o prezo da forza de traballo véndese baixo o seu valor polo que a abolición da explotación significaría un proceso histórico revolucionario e de cambios violentos en todos os ámbitos.

Explotación avanzada

editar

Desde o século XX a explotación social ten unha dobre dimensión; local no sentido que o sistema económico capitalista adquire novas estratexias para profundar a doiminación sobre os tempos de produción do obreiro en relación ás características de cada rexión (principalmente divididas en zonas centrais e periféricas). A outra dimensión é global, e ten que ver coa prolongación da tendencia imperialista do capitalismo. Desde a acumulación orixinaria (primeiras cruzadas económicas) completouse, a través do proxecto da globalización, a expansión da dominación dos mercados e persoas. Doutra banda tamén se profunda a explotación local o que fai que o proletariado estea cada vez máis desprotexido e as consecuencias da explotación social sexan cada vez máis devastadoras.

Bibliografía

editar
  • Marx, Karl, Manuscritos de economía y filosofía, Alianza Ed.
  • Marx, Karl, Elementos fundamentales para la crítica de la economía política (Grundrisse), I-III, Ed. Siglo XXI
  • Marx, Karl, El Capital, Ed nuevo tiempo, Bos Aires, Arxentina
  • Zygmut Bauman, "Trabajo, consumisno, y nuevos pobres" Gedisa, Bos Aires, 2004
  • Goldthorpe, J.H "Orden y Conflicto en el Capitalismo Contemporáneo". Madrid: Ministerio de Trabajo y Seguridad Social.
  • Wright, E. O. (1983): Clase, crisis y Estado, Madrid: Siglo XXI.

Véxase tamén

editar