Espiña (botánica)
As espiñas son en botánica pugas duras e agudas que nacen no talo ou pólas dalgunhas plantas. Tamén se denominan espiños ou picos. Son formacións agudas , ás veces ramificadas, provistas de tecido vascular, moi ricas en tecidos de sostén e, como consecuencia, ríxidas. As espiñas poden ter a súa orixe como transformación do talo, é dicir, que son pólas reducidas, coma ocorre no abruñeiro (Prunus spinosa) ou na acacia americana (Gleditsia triacanthos), e se denominan espiñas caulinares. Neste caso, o tecido vascular da espiña é unha continuación do tronco do talo. Hydrolea spinosa, planta palustre típica de brañas e zonas húmidas, é un exemplo ilustrativo de espiña caulinar, xa que as súas espiñas ás veces levan follas miudiñas, o mesmo que un talo. As espiñas tamén poden ser o resultado da transformación dunha folla, como é o caso das cactáceas e das especies do xénero Berberis, e se denominan espiñas foliares. Finalmente, en casos moi raros, as espiñas poden ser o resultado da modificación da raíz a través dun intenso proceso de lignificación e se denominan espiñas radicais. Varios termos comunmente utilizados en botánica derivan da palabra espiña. Así «espiñento/a» refírese a un tecido, órgano ou a unha planta que presenta espiñas; «espinuloso/a» ou «espinescente», cando as espiñas que mostra son miúdas.[2]
A presenza de espiñas é un carácter que se acha espallado especialmente en plantas típicas das rexións áridas, coma desertos, estepas, bosques secos e espiñeirais. Nestes casos as espiñas son polo xeral o resultado da transformación da follas e permiten reducir a transpiración da planta e auxiliar a economía de auga por mor a que non presentan estomas; é o caso dos toxos. Noutras rexións climáticas e en plantas non xerófitas tamén aparecen espiñas xa que estas estruturas duras e afiadas con ápices agudos, algunhas con puntas a xeito de lanza, anzol ou gancho, son unha excelente defensa contra os animais herbívoros.[1]
Aguillón
editarEn botánica denomínase aguillón ou acúleo á excrecencia ríxida e aguzada que nace do tecido epidérmico dalgunhas plantas e pode ser desprendida facilmente. A diferenza das espiñas, os acúleos carecen de tecido vascular, por iso son fáciles de arrincar. O exemplo típico de aguillón é o da roseira; así mesmo, os acúleos de Ceiba speciosa, as paineiras (xéneros Chorisia e Ceiba), e de Fagara rhoifolia son emerxencias formadas por tecidos corticais do talo.[3][4][5]
Galicia
editarAlgunhas especies espiñentas que atopamos en Galicia son:
- Os toxos.
- A silveira.
- A roseira brava ou silvo macho.
- O abruñeiro.
- O estripeiro ou espiñeiro.
- A pereira brava.
- A falsa acacia (foránea).
- Especies ornamentais: roseiras, Berberis, cactos etc.
Espiñas na cultura
editarSábese que os homes primitivos utilizaban espiñas coma ferramentas. A historia humana rexistra gran variedade de referencias culturais a eses agudos mecanismos de defensa vexetais. O Libro do Xénese conta a creación das espiñas como un dos castigos impostos a Adán e Eva polo seu pecado. Unha das imaxes culturais máis perdurábeis é a coroa de espiñas que, segundo a Biblia, foi colocada sobre a cabeza de Xesús antes da súa crucifixión.
Un mito popular no que está tamén implicada unha espiña é o de Androcles, un escravo fuxitivo da antiga Grecia de quen se conta que amigou cun león ao lle tirar unha espiña do pezuño.
Notas
editar- ↑ 1,0 1,1 Strassburger, E. 1994. Tratado de Botánica. 8va. edición. Omega, Barcelona, 1088 p. ISBN 84-7102-990-1
- ↑ Font Quer, Pío (1982). Diccionario de Botánica. Barcelona: Labor. pp. XXXII + 1244. ISBN 84-335-5804-8.
- ↑ Van Wyk, Braam (2007). How to Identify Trees in Southern Africa (illustrated ed.). Struik. p. 184. ISBN 9781770072404.
- ↑ Jones, Steve (13/01/2009). "Thorns & Prickles & Spines, Oh My!". Pacific Southwest District of the American Rose Society. Arquivado dende o orixinal o 14-02-2009. Consultado o 27-04-2009.
- ↑ Sengbusch, Peter (31-07-2003). "Cross-Section Through the Prickle of a Rose". Arquivado dende o orixinal o 30-04-2008. Consultado o 27-04-2009.
Véxase tamén
editarWikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Espiña |