Anticlericalismo

O anticlericalismo é un movemento histórico contrario ao clericalismo, é dicir, á influencia excesiva das institucións relixiosas nos asuntos políticos.

Ilustración na revista anticlerical francesa de La Calotte, en 1908.

Características

A súa base sostén que as crenzas relixiosas pertencen ao ámbito exclusivamente privado do cidadán e con todo, as organizacións que as sustentan, ao formarse como institucións, exercen influencias indesexables, políticas e públicas, no conxunto social. Tamén se denomina anticlericales aos que, mantendo crenzas relixiosas, cuestionan o papel de mediador que exerce o clero na profesión de fe.

Nun sentido estrito, o anticlericalismo é un laicismo combatente e activo que trata de manter dentro do ámbito persoal as conviccións relixiosas. As derivacións deste pensamento foron moitas: nuns casos o movemento anticlerical foi acompañado de actos violentos contra edificios relixiosos ou contra as persoas; noutros tivo un contido máis intelectual e político.

Aínda que o anticlericalismo existiu en todas as épocas, foi na Ilustración cando os filósofos, como o mesmo Voltaire, atacaron de forma sistemática á Igrexa católica e aos sacerdotes, sendo unha das máis claras consecuencias daqueles movementos a expulsión dos xesuítas en países como España e Francia entre outros. O anticlericalismo incrementouse durante a revolución francesa e continuou máis tarde coa irrupción do marxismo. En todos os casos, a defensa por parte da Igrexa dos modelos absolutistas ou das accións represivas contra os movementos obreiros, así como a tradición de estar ao lado do poder político ou económico, foron detonantes do anticlericalismo social. As manifestacións anticlericales condenaron de forma tallante a participación da Igrexa en calquera ámbito do poder político, así como singularmente a educación.