Wikipedia

Sofía Casanova: Diferenzas entre revisións

Explorar o historial de forma interactiva
← Edición máis vellaEdición máis nova →
Contido eliminado Contido engadido
VisualTexto wiki
Eliminouse a referencia ó ficheiro "Viajes_y_aventuras_de_una_muñeca_española_en_Rusia.pdf" que foi borrado en Commons por Strakhov. Motivo: [[:c:Commons:Deletion requests/File:Viajes y aventuras de una
Maria zaos (conversa | contribucións)
28.535 edicións
m arranxos redacción
Liña 6:
Sofía Guadalupe Pérez Casanova naceu o día 30 de setembro de 1861 ás 12 da mañá na rúa Espoz y Mina (hoxe rúa San Andrés) da Coruña, no primeiro piso da casa número 141.<ref>Partida de nacemento de Sofía Casanova. (1861) .''Libro Rexistro de nacementos da idade da Coruña'' . Nacemento nº 715, folio 14. Arquivo Histórico Municipal da Coruña</ref> Se ben a propia Sofía declarara ter nacido no pazo de Hombre en [[Almeiras, Culleredo|Almeiras]], [[Culleredo]]<ref name=":3">{{Cita publicación periódica|apelidos=Bugallal y Marchesi|nome=José Luís|data=1958|título=Sofía Casanova: Un siglo de glorias y dolores|url=http://dx.doi.org/10.32766/brag.378.716|PMC=|revista=Boletín da Real Academia Galega|doi=|ISSN=1576-8767|PMID=|volume=|páxinas=141-172|número=327-332}}</ref>, segundo a investigadora Rosario Martínez, a familia trasladouse a Almeiras tempo despois.<ref>{{Cita web|url=http://www.enciclopediadaemigraciongalega.com/biografias/casanova_sofia.htm|apelidos=Pérez Leira|nome=Lois|páxina-web=www.enciclopediadaemigraciongalega.com|título=Sofía Casanova|data-acceso=16 de decembro de 2018}}</ref>
 
Era filla natural de Vicente Pérez Eguía, nacido en [[Refoxos, Cortegada|Refoxos]] ([[Provincia de Ourense|Ourense]]) e de Rosa Casanova Estomper, natural de [[Nova Orleáns|Nova Orleans]] ([[Estados Unidos de América|Estados Unidos]]) e solteira.<ref name=":0">Copia literal da fe de bautismo de Sofía Casanova. Libro de bautizados número 25 (anos 1860-1863) da parroquia de San Jorge da cidade da Coruña, folio 259 e volta. Arquivo Histórico diocesano. Santiago de Compostela. </ref>. Porén na súa partida de nacemento non aparece ningunha referencia ao pai, e figura baixo o nome de Sofía Guadalupe Casanova. Os seus pais casaron anos despois, o [[8 de xaneiro|oito de xaneiro]] de [[1863]] na parroquia de San Jorge ( A Coruña).<ref>Segundo consta nunha anotación á marxe da copia literal da fe de bautismo de Sofía Casanova. Libro de bautizados número 25 (anos 1860-1863) da parroquia de San Jorge da cidade da Coruña, folio 259 e volta. Arquivo Histórico diocesano. Santiago de Compostela.</ref><ref name=":1">Partida de matrimonio.(1863) Libro rexistro de matrimonios da cidade da Coruña.Matrimonio nº 1. Arquivo Histórico Municipal da Coruña</ref> O seu avó paterno, Juan Manuel, falecido antes do seu bautismo, era natural de San Martín de Valongo (Ourense) mentres que a súa avoa paterna nacera en [[Madrid]]. Pola banda materna a súa avoa Isabel Estomper procedía de Nova Orleáns e casara con Juan Bautista Casanova Plá Cancela<ref name=":3" />, natural de [[Ferrol]].
 
O pai de Sofía embarcou teoricamente no buque Esperanza cara América en [[1865]]. O navío naufragou, non sabéndose máis do seu paradeiro, xa que non figuraba o seu nome entre as listas de pasaxeiros.<ref>{{Cita audiovisual|url=https://vimeo.com/ondemand/abafilms|apelidos-editor=ABA Films|data=20 de decembro de 2013|páxina-web=vimeo|título=A Maleta de Sof&iacute;a (VO)|data-acceso=15 de decembro de 2018|tempo=min 10:14}} </ref> Segundo o investigador Marcel Piznik, Vicente Pérez Eguía usaría un nome falso para embarcar na nave xa que estaba buscado pola policía española en relación á impresión de billetes falsos da loteríalotaría nacional. <ref>{{Cita audiovisual|url=https://vimeo.com/ondemand/abafilms|apelidos-editor=ABA Films|data=20 de decembro de 2013|páxina-web=vimeo|título=A Maleta de Sof&iacute;a (VO)|data-acceso=15 de decembro de 2018|tempo= 10:45}}</ref>
 
Este abandono do pai influíu de maneira importante na situación económica da familia. Esta é unha das razóns que se baralla para xustificar o traslado da familia de Sofía a Madrid sendo ela unha mociña. <ref name=":4" /> A nai de Sofía, viúva en vida, acolleuse á protección dos seus pais, que daquela tiñan moi boas relacións en Madrid e na corte da Restauración derivadas da rama militar da familia. Estas relacións e unha cultura de favores propia da época permitiu que Sofía e os seus irmáns foran non só aceptados dentro da sociedade burguesa senón que tamén o accederan a unha refinada formación intelectual. <ref name=":4" /><ref name=":6">{{Cita publicación periódica|apelidos=Martínez Martínez|nome=Rosario|data=2015 (revisado feb 2016)|título=Emilia Pardo Bazán y Sofía Casanova, cronistas de la Gran Guerra|url=https://dialnet.unirioja.es/descarga/articulo/5825178.pdf|PMC=|revista=La Tribuna. Cadernos de Estudos da Casa-Museo Emilia Pardo Bazán|doi=|ISSN=1697-0810|PMID=|volume=|páxinas=51-92|número=10}}</ref> Ela e oso seu irmán Vicente ingresaron no Conservatorio de Música e Declamación de Madrid.
 
Dende moi nova Sofía comezou a interpretar papeis en obras teatrais de tipo benéfico e acabou por converterse nunha actriz profesional, motivada polas necesidades económicas da familia.<ref name=":7">{{Cita publicación periódica|apelidos=Martínez Martínez|nome=Mª Rosario|data=2016|título=La Ventura (Ensayo de novela), una obra desconocida de Sofía Casanova |PMC= |revista=Nalgures |doi= |ISSN=1885-6349 |PMID= |volume=XII |páxinas=391-425 |número=}}</ref>Entre 1878 e 1880 formou parte da nómina do Teatro Español e entre 1880 e 1881 do Teatro da Zarzuela. Esta faceta artística foi en boa medida ocultada posteriormente pola propia Sofía, probablemente debido á reputación coa que ás mulleres que traballaban no teatro eran asociadas naquela época.<ref name=":7" />
 
[[File:Retrato de Sofia Perez Eguia y Casanova Lutosławska.jpg|thumb|esquerda|Retrato de Sofía Casanova|alt=|231x231px]]Iniciouse na poesía a través do círculos literarios de Madrid, creados en torno a figuras como o Marqués de Valmar ou Ramón de Campoamor. <ref name=":14">{{Cita web|url=https://idus.us.es/xmlui/bitstream/handle/11441/40117/Pages%20from%20Investigacion_Genero_103-1-680-11.pdf?sequence=1|páxina-web=idus.us.es|título=Sofía Casanova, primeira corresponsal de guerra|data-acceso=20 de decembro de 2018}}</ref>Este último converteuse nunha especie de mentor para Sofía e foi quen lle presentou o seu futuro marido, ''[[Wincenty Lutosławski]],'' un intelectual, dilpomáticodiplomático<ref name=":14" /> e terratenente polaco, cando ela tiña 23 anos.<ref name=":10" />
 
Hai diversas versións sobre un autógrafo ao que Wincenty engadira unha frase en polaco na que indicaba que ela ía ser a súa muller.<ref>"Ta kobieta bedzie moja zona", en galego "Esta muller vai ser a miña esposa", citado en {{Cita libro|título=Sofía Casanova: Mito y literatura|apelidos=Martínez Martínez|nome=Rosario|editorial=Xunta de Galicia|ano=1999|ISBN=84-453-2397-0|páxina=59|ref=}}</ref><ref> {{Cita audiovisual|url=https://vimeo.com/ondemand/abafilms|apelidos-editor=ABA Films|data=20 de decembro de 2013|páxina-web=vimeo|título=A Maleta de Sof&iacute;a (VO)|data-acceso=15 de decembro de 2018|tempo= 15:47}}</ref><ref name=":10" /> O certo é que Sofía rompeu a relación que tiña co poeta [[Salvador Rueda]] e casou con el en [[1887]]. <ref>{{Cita libro|título=Vida e tempo de Sofía Casanova (1861-1958)|apelidos=Martínez Martinez|nome=Rosario|editorial=Instituto de Estudios Gallegos Padre Sarmiento|ano=2010|ISBN=978-84-00-09130-9|capítulo=En la trayectoria vital de Sofía Casanova, unas cartas personales a Blanca de los Ríos|ref=}}</ref><ref> {{Cita audiovisual|url=https://vimeo.com/ondemand/abafilms|apelidos-editor=ABA Films|data=20 de decembro de 2013|páxina-web=vimeo|título=A Maleta de Sof&iacute;a (VO)|data-acceso=15 de decembro de 2018|tempo= 16:37}}</ref>A raíz do casamento, Sofía Casanova mudouse á casa familiar da familia Lutoslawsky no dominio de Drozdowo, cerca de [[Poznań|Poznan]], visitable hoxe, xa que alberga o Museo da Natureza dende 1984. <ref>{{Cita web|url=https://www.muzeum-drozdowo.pl/|páxina-web=www.muzeum-drozdowo.pl|título=Muzeum Przyrody w Drozdowie|data-acceso=16 de decembro de 2018}}</ref><ref>{{Cita web|url=http://etheriamagazine.com/2018/09/10/la-poetisa-sofia-casanova-una-gallega-en-polonia/|data=2018-09-10|páxina-web=Etheria Magazine|título=Sofía Casanova: Poetisa, escritora y primera mujer corresponsal en el extranjero.|data-acceso=16 de decembro de 2018|lingua=es-ES}}</ref> Tamén acompañou o seu home en moitas das viaxes que el facía por motivos profesionais ao longo de Europa. En 1888 o matrimonio mudouse a Moscova e tempo despois a Londres, de onde volveron a Polonia no ano 1894
Liña 24:
Sofía separouse de Lutoslawski no verán de 1907<ref name=":9">{{Cita web|url=https://web.archive.org/web/20081215154135fw_/http://pcwww.liv.ac.uk:80/~chomik/casbio.html|apelidos=Hooper|nome=Kristy|data=2008-12-15|páxina-web=web.archive.org|título=Sofia Casanova (1861-1958)|data-acceso=16 de decembro de 2018}}</ref> e viaxou a Madrid de onde non partirá a Polonia ata o inicio da primeira guerra mundial, en 1914.<ref name=":9" /><ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=|nome=|data=24 de febreiro de 1911|título=Notas de la corte|PMC=|revista=[[ABC (xornal)]]|páxina=5|doi=|ISSN=|PMID=|cita="La Reina Cristina recibió en audiencia a (...) y Sofía Casanova"|volume=|páxinas=|número=}}</ref>
 
O seu regreso a Polonia non durou, xa que en 1915 tivo que deixar Varsovia polo avance da guerra, recalando en Moscova e logo en San Petersburgo, onde foi testemuña da [[Revolución Rusa de 1917|revolución rusa]]. Conseguiu retornar a Polonia en setembro de 1918 e a España cocoa fin da grande guerra.<ref name=":14" />
 
==Traxectoria==
Liña 31:
O seu primeiro libro, ''Poesías'' apareceu en [[1886]].<ref name=":3" />
 
Na súa estadía en España, logo da separación do seu marido, facía colaboracións en publicacións como ''El Imparcial'', ''La España Artística'' ou ''El Liberal''.<ref name=":11">{{Cita publicación periódica|apelidos=Simón Palmer|nome=María del Carmen|data=xullo-decembro de 2008,|título=Correspondencia de Antonio Maura con Emilia Pardo Bazán, Sofía Casanova y Concha Espina|PMC=|revista=Revista de Literatura|doi=|ISSN=0034-849X|PMID=|volume=LXX,|páxinas=625-652|número=140}}</ref>Cultivou as relacións coa intelectualidade española do momento. En Madrid levará unha vida social e intelectual moi activa. Foi membro, xunto a [[Blanca de los Ríos]] da Academía da Poesía Española.<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=|nome=|data=04 de febreiro de 1911|título=Academia de la Poesía|PMC=|revista=[[ABC (xornal)]]|doi=|ISSN=|PMID=|volume=|páxinas=9|número=}}</ref>
Foi unha das xornalistas españolas máis importantes do século XX.<ref name=":2">{{Cita publicación periódica|apelidos=Osorio|nome=Olga|data=2014-11-19|título=Los orígenes del trabajo periodístico de Sofía Casanova al inicio de la I Guerra Mundial|url=http://revistas.ucm.es/index.php/HICS/article/view/47284|revista=Historia y Comunicación Social|páxina=47–60|lingua=es|doi=10.5209/rev_HICS.2014.v19.47284|ISSN=1988-3056|volume=19|número=0}}</ref> Sofía foi a segunda correspondente de guerra española, xa que [[Carmen de Burgos]] foi a primeira ao traballar para ''[[El Heraldo de Madrid]]'' na cobertura da guerra de Marrocos en [[1909]].<ref>{{Cita web|url=http://culturagalega.gal/album/detalle.php?id=12|apelidos=Otero Cepeda|nome=Encarna|páxina-web=Album de mulleres|título=Sofía Casanova. Correspondente de guerra|data-acceso=16 de decembro de 2018}}</ref> Porén, algúns investigadores declaran que debería ser considerada a primeira atendendo ao grado de profesionalización e permanencia nesta actividade.<ref name=":4" /><ref>{{Cita web|url=https://www.laopinioncoruna.es/contraportada/2009/12/09/sofia-casanova-interesa-nadie-figura-da-juego/340031.html|apelidos=Bugallal|nome=Isabel|data=03 de decembro de 2009|páxina-web=www.laopinioncoruna.es|título="Sofía Casanova no interesa a nadie, su figura no da juego"|data-acceso=16 de decembro de 2018|lingua=es}}</ref> Ambas xornalistas foron amigas.<ref name=":5" /> Casanova foi proposta como correspondente permanente do ABC por [[Torcuato Luca de Tena y Álvarez Ossorio|Luca de Tena]].<ref>{{Cita web|url=https://www.laopinioncoruna.es/contraportada/2017/01/29/corunesa-conto-espana-triunfo-revolucion/1147540.html|apelidos=Bugallal|nome=Isabel|data=29 de xaneiro de 2017|páxina-web=www.laopinioncoruna.es|título=La coruñesa que contó a España el triunfo de la revolución rusa|data-acceso=16 de decembro de 2018|lingua=es}}</ref>
 
FoiActuou como correspondente do ABC en Polonia de 1915 a 1944 e chegou a publicar máis de 850 crónicas. As tres recompilacións da súa obra xornalística feitas na época non abranguen a súa totalidade.<ref name=":6" /> Tense cuestionado a natureza destes relatos como crónicas de guerra ou relatos da fronte. <ref name=":12" />A última das súas crónicas, escrita en Poznan en decembro de 1957, foi publicada a título póstumo no suplemento ''Blanco y Negro'' do un de febreiro de 1958.<ref>{{Cita web|url=http://hemeroteca.abc.es/nav/Navigate.exe/hemeroteca/madrid/blanco.y.negro/1958/02/01/028.html|páxina-web=hemeroteca.abc.es|páxinas=27-28|título=Blanco y Negro (Madrid) - 01/02/1958, p. 28 - ABC.es Hemeroteca|data-acceso=18 de decembro de 2018}}</ref>
 
No [[El Ideal Gallego|Ideal Gallego]] publicou unha serie de artigos entre outubro de 1919 e febreiro de 1920 nos que facía unha crónica da súa experiencia durante a gran guerra. Tratábanse de notas autobiográficas que inicialmente estiveran destinadas á súa nai, pero que acabaron sendo publicadas, unha vez recuperadas, como serie neste medio, unha vez recuperadas, baixo o título “En los caminos del fuego y la nieve".<ref name=":2" /><ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=|nome=|data=20 de agosto de 1919|título=Colaboración selecta|url=http://biblioteca.galiciana.gal/pt/catalogo_imagenes/grupo.cmd?path=1082740&interno=S&posicion=1&presentacion=pagina|PMC=|revista=[[El Ideal gallego]]: diario católico, regionalista e independiente|doi=|ISSN=|PMID=|volume=|páxinas=1|número=817}}</ref>
 
Sofía Casanova foi testemuña dun tempo convulso da historia de Europa, xa que viviu de primeira man as dúas guerras mundiais e a caída do zarismo. Entre 1885 e 1938 realizou máis de trinta viaxes por Europa presenciando os diferentes cambios territoriais que deron en boa medida a configuración política actual.<ref name=":13" />
Liña 48:
''Sofía Casanova publicou novelas, contos, unha comedia, e máis de 1 200 artigos en xornais e revistas en Galicia, [[España]] e Polonia. A súa produción literaria, de narrativa, poesía e teatro foi moi prolífica. Inclúen catro coleccións de poesía, cinco novelas, oito novelas curtas, relatos curtos, unha obra de teatro, un libro infantil e oito volumes de comentarios sociais, culturais e políticos, xunto con máis de mil artigos en publicacións galegas, españolas, hispanoamericanas e polonesas. Impartiu numerosas conferencias sobre a situación da muller e relacións internacionais, tanto en España como en Polonia.'
 
Tivo unha faceta de tradutora, do [[lingua polaca|polonés]] e o [[lingua rusa|ruso]] para o castelán. As primeiras traducións españolas das obras de [[Henryk Sienkiewicz]] son da súa autoría.<ref>{{Cita web|url=http://datos.bne.es/|páxina-web=datos.bne.es|título=datos.bne.es|data-acceso=14 de decembro de 2018|lingua=es}}</ref><ref>{{Cita web|url=http://datos.bne.es/|páxina-web=datos.bne.es|título=datos.bne.es|data-acceso=14 de decembro de 2018|lingua=es}}</ref> <ref>{{Cita web|url=http://hemeroteca.abc.es/nav/Navigate.exe/hemeroteca/madrid/abc/1908/04/01/017.html|data=01 de abril de 1908|páxina-web=ABC (Madrid)|título=La novela de ahora [Anuncio de ¿Quo Vadis?]|data-acceso=18 de decembro de 2018}}</ref>Tamén traduciu do ruso a obra de[[Sofia Vasilevsna Kovalevskaia]] ''Nigilistka,'' publicada en español como ''Zofja Kowalewska. Una nihilista. Novela rusa'' (Madrid, Pérez Villavivencio edit., 1909).<ref>{{Cita web|url=http://pcwww.liv.ac.uk:80/~chomik/casmisc.html|apelidos=Hooper|nome=Kirsty|data=2009-07-09|páxina-web=web.archive.org|título=Sofia Casanova (1861-1958)|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20090709124137/http://pcwww.liv.ac.uk:80/~chomik/casmisc.html|dataarquivo=09 de xullo de 2009}}</ref>
 
Como xornalista e cronista destacan os artigos publicados en ''ABC'' entre [[1915]] e [[1936]] e os títulos ''La mujer española en el extranjero'' (Madrid, [[1910]]), ''De la Revolución Rusa'' (Madrid, [[1918]]), ''Impresiones de una mujer en el frente oriental de la guerra europea'' (Madrid, [[1919]]), [[La revolución bolchevista. Diario de un testigo]] (Madrid, [[1920]]), ''El martirio de Polonia'' (Madrid, [[1946]]).
Liña 72:
*La Ventura (ensayo de novela), primeiro relato longo da autora publicado por entregas na revista ''La Moda Elegante'' entre o 30 de maio e o 14 de setembro de 1890.<ref name=":7" />
*El cancionero de la dicha (poesía)
*
*''Amores y confidencias: de Rusia''. Madrid, Libr. y Edit. Madrid, 1927 (Obras completas, 4)
*''Las catacumbas de Rusia roja''. Madrid, Espasa Calpe, 1933
Liña 128 ⟶ 127:
Foi nomeada filla adoptiva da cidade de [[Ourense]] en marzo de [[1914]]. <ref name="Ochoa">{{cita tese |apelidos=Ochoa Crespo |nome=Pedro |data=02/11/2015 |título=Género e identidad sexual como discurso: Sofía Casanova y la Primera Guerra Mundial |tipo=tese de doutoramento |capítulo= |institución=Universidad Complutense de Madrid |expediente= |oclc= |url=https://eprints.ucm.es/35488/ |data-acceso=14 de decembro de 2018 |lingua=es}}</ref>
 
En maio de 1919 o embaixador de España en Rusia solicitou o goberno español que lle fose entregada a Cruz de Beneficencia a Sofía Casanova polapolo labouraseu traballo atendendo ós feridos nos hospitais rusos.<ref>{{Cita web|url=http://www.laregion.es/articulo/historia-en-4-tiempos/gran-cruz-beneficiencia-sofia-casanova/20180509104802791613.html|apelidos=Outeiriño|nome=Maribel|data-publicación=09 de maio de 2018|páxina-web=[[La Región]]|título=Hace 100 años...Gran Cruz de Beneficiencia para Sofía Casanova|data-acceso=16 de decembro de 2018|lingua=es}}</ref>
 
En 1925 foille concedida a gran Cruz de Alfonso XII ao mérito civil.<ref>{{Cita web|url=http://biblioteca.galiciana.gal/|data=1925 febreiro 26|páxina-web=El Diario de Pontevedra : periódico liberal: Año XLII Número 12061 páxina 4|título=Apuntes noticieros}}</ref>
Liña 154 ⟶ 153:
* {{Cita libro |ligazónautor=Antonio Couceiro Freijomil |apelidos=Couceiro Freijomil |nome=Antonio |ano=1951-53 |título=[[Wikipedia:Entradas do Diccionario Bio-bibliográfico de Escritores|Diccionario Bio-bibliográfico de Escritores]] |volume=III |páxina=82 |editorial=[[Editorial de los Bibliófilos Gallegos|Bibliófilos Gallegos]] |lingua=Es }}
*{{cita tese |apelidos=Cabrera Pérez |nome=Cristina |data=24/02/2012 |título=Sofía Casanova, una periodista singular: análisis de los textos de la primera corresponsal de guerra española|tipo= tese de doutoramento|capítulo= |institución=Universidad de Sevilla |expediente= |oclc= |url=https://www.educacion.gob.es/teseo/mostrarRef.do?ref=992883 |data-acceso=14 de decembro de 2018 |lingua=es}}
 
*{{Cita libro|título=Sofía Casanova Lutosławska - hiszpańska pisarka, Polka z wyboru|apelidos=Filipowicz-Rudek|nome=Maria|editorial=Fundacja Narwiańska|ano=2012|ISBN=9788393150052|url=https://www.worldcat.org/oclc/840338318|apelidos2=Sawicki|nome2=Piotr|lugar=Drozdowo|lingua=polaco|OCLC=840338318|ref=}}
*{{Cita libro|título=A stranger in my own land : Sofia Casanova, a Spanish writer in the European fin de siècle|apelidos=Hooper|nome=Kirsty|editorial=Vanderbilt University Press|ano=2008|ISBN=9780826592514|url=https://www.worldcat.org/oclc/592756266|lugar=Nashville|lingua=en|OCLC=592756266|ref=}}
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/wiki/Sofía_Casanova»